روايات زيادى درباره «اعراف» و «اعرافیان» وارد شده كه بعضى ناظر به خود «اعراف» و بعضى ناظر به «مردان الهى» و بعضى نظر به «گروه واماندگان و ضعيف الايمان» دارند. در حديث آمده: «اعراف، ديوارى است ميان بهشت و دوزخ». روايتي مي فرمايد: «اعراف راهى است ميان بهشت و دوزخ، هركس از مؤمنان گنهكار را، امامى از ما [اهل بيت(ع)] شفاعت كند رهايى مى يابد و هركس برايش شفاعت نكند سقوط مى كند». در روايت ديگر آمده آنها شهيداني هستند كه شهادتشان مانع رفتن به دوزخ و نافرمانى پدرانشان مانع رفتن به بهشت شده و به اين خاطر بر ديوارى ميان بهشت و دوزخ قرار دارند. پس از رسيدگي به حساب خلق، مشمول رحمت الهي شده وارد بهشت مى شوند.

اسلام درباره تحصيل علم توصيه های فراوانی نموده و همگان را به فراگیری همه علوم مفید تشویق می نماید؛ نکته مهم اینست که در این توصیه ها هیچ قید زمانی، مکانی و یا جنسیتی لحاظ نشده است. به عنوان نمونه به دو حدیث از پيامبر اکرم(ص) اشاره می کنیم که فرمود: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةُ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ» و «اُطْلُب الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ الَىَّ اللَّحْدِ». بزرگترين نمودار ارزشی كه اسلام به علم مى دهد آن است كه پيامبر(ص) در زمانی كه همه هدفش بسيج توده مردم برای جهاد بود اعلام مى كند كه مركّب قلم دانشمندان از خون شهيدان برتر است.

منظوراز صدیقین: پیامبران بزرگ و کسى که صدق و راستى سراسر وجودش را احاطه کرده و صداقت در فکر، گفتار و کردار و تمام زندگى او منعکس است می باشد. منظور از شهدا: شهیدان راه خدا یا کسانى که عقیده حق دارند و در مسیر حق گام بر مى دارند و در همین راه از دنیا مى روند است. 

از فضیلت های تلاوت سوره«تکاثر» که در روایات اسلامی آمده، کسب ثواب شهادت شهیدان، مورد محاسبه قرار نگرفتن درباره نعمت های دنیوی و اعطای ثواب تلاوت هزار آیه است.

خداوند در ارتباط با همنشینی مومنان در بهشت می فرماید: «سى که مطیع خدا و رسول او باشد (در رستاخیز) همنشین کسانى خواهد بود که خدا نعمت خود را بر آنان تمام کرده است». سپس در توضیح این جمله به چهار طایفه اشاره می کند: «پیامبران، راستگویان، شهیدان و صالحان و اینان رفیق هاى خوبى هستند». بر اساس این آیه، هم نشینان خوب به قدری با اهمیت است که این نعمت بزرگ، برای تکمیل نعمت های بهشتی به مومنین مطیع بخشیده می شود، لکن مفهوم معاشرت اهل ایمان با این چهار گروه، به معنای تساوی و برابری در رتبه و مقام نیست..

از دشوارترين لحظات تاريخ كربلا، لحظه وداع جانسوز قافله اسيران با بدن هاى پاره پاره شهيدان است. دشمنان، اسيران دل سوخته را از كنار آن پيكرهاى پاك شهيدان عبور دادند. زنان حرم چون چشمشان به آن بدنهاى پاره پاره افتاد، فريادشان به ناله و شيون بلند شد. زينب(س) كه مى دانست دشمن در انتظار است تا با ديدن كوچكترين نشانه اى از ضعف و پشيمانى در خاندان پيامبر(ص) قهقهه مستانه سر دهد، با ديدن پيكر به خون آغشته برادر، رو به آسمان كرد و گفت: خدايا اين قربانى را قبول فرما.

شفیعان در روز قیامت متعددند: 1- خداوند. 2- شخص پیامبر اسلام(ص). 3- تمام انبیاء. 4- فرشتگان. 5- ائمه معصومین 6- شیعیان. 7- علماء و دانشمندان. 8- شهیدان. 9- قرآن. 10- کسانى که عمرى در اسلام صرف کرده اند. 11- عبادات. 12- اعمال نیک.

کلام الهی از زندگی و مرگ به صورتی متفاوت تعبیر می کند. کسى که ظاهراً زنده است اما آنچنان در شهوات فرو رفته که نه ناله مظلومى را مى شنود، نه صداى منادى حق را، نه چهره بینوائى را مى بیند، نه آثار عظمت پروردگار در صحنه آفرینش را، و نه حتى یک لحظه به آینده و گذشته خویش مى اندیشد، چنین کسى در منطق قرآن مرده است، اما کسانى که بعد از مرگ، آثارشان جهانى را فرا گرفته و افکار و خط و راهشان، رهبر و راهنما و الگو و اسوه است، چنین کسانى زنده و جاویدانند.