فدک سرزمین حاصل خیزی بود که از طرف یهودیان با صلح و سازش در اختیار پیامبر(ص) قرار گرفت و طبق قرآن از آنِ شخص پیامبر(ص) مى باشد. از طرفی قرآن پیامبر(ص) را موظف کرد که حق ذى القربى را بپردازد و نزدیک ترین فرد به رسول خدا(ص) فاطمه(س) بود، از این جهت فدک را به او بخشید.

شیعه این آیه را در مقام استدلال بر امامت على(ع) ذکر کرده، ولی آلوسی چند اشکال بیان کرده: 1- وجوب محبت، دلیل بر وجوب اطاعت نیست. 2- هر شخص واجب الاطاعه اى، داراى مقام امامت نیست و ... اما علما از این اشکالات پاسخ داده اند: 1- محبت اهل بیت که هم طراز رسالت قرار داده شده وجوب اطاعت را در پی دارد. 2- وجوب اطاعتى که پاداش رسالت و متناسب با آن است، جز امامت نمى تواند باشد و... .

آیه 9 سوره نحل، قانون اساسى و منشور جهانى اسلام است تا آنجا که هر گاه امام باقر نماز جمعه مى خواند، آخرین سخنش در خطبه همین آیه بود. به راستی احیاى اصول سه گانه؛ عدل و احسان و ایتاء ذى القربى و مبارزه با انحرافات سه گانه فحشاء و منکر و بغى در سطح جهان، دنیائى آباد، آرام و خالى از هر بدبختى و فساد می سازد. ابن مسعود می گوید: این آیه جامع ترین آیات خیر و شرّ در قرآن است.

منظور آيه عام است همه موظفند، حق ذى القربى را ایشان بپردازند. لکن اهل بيت روشن ترين مصداق و پيامبر(ص) اولين مخاطب آيه است. لذا پيامبر(ص) علاوه بر خمس، در هنگام نزول آيه سرزمين فدک را به فاطمه(ع) بخشيدند. کما اينکه اهل بيت نيز در احقاق حق خود به اين آيه استدلال مي نمودند.

منظور از ذوى القربى، نزدیکان پیغمبر(ص) است و محبت آنها وسیله اى  براى قبول امامت و رهبرى ائمه معصومین(ع) و پشتوانه اى بر اداى رسالت است. و معنی که برخی علماء بیان کرده اند مثل اطاعت الهی و محبت به بستگان خود و...، نه با محتواى آیه سازگار است و نه با شأن نزول و سایر قرائن تاریخى و روائى.
 

در منابع اهل سنت و شیعه از پیامبر(ص) نقل شده که، منظور از قربى اهل بیت و نزدیکان پیامبرند. مثلا در کتاب فضائل الصحابه، مستدرک الصحیحین، الدُرّ المنثور، شواهد التنزیل و... این مطلب بیان شده است.

اگر در مورد پیامبر اسلام(ص) اجر رسالت، مودت ذى القربى شمرده شده است، این مودت به سود خود مؤمنان است، و از سوى دیگر، این محبت وسیله اى است براى هدایت یافتن به راه خدا.
بنابراین مودت ذى القرباى رسول خدا(ص) تداوم برنامه رسالت و رهبرى پیامبر است.