امام(ع) در برابر خداوند، از كسانى كه از شركت در جهاد سرباز مى زنند شکایت می کند و می فرماید: «خداوندا هر يك از بندگانت گفتار عادلانه و دور از ستم و اصلاح كننده ما را در امر دين و دنيا بشنود و پس از شنيدن، از يارى آيين تو سرباز زند، ما تو را ضدّ او به شهادت مى طلبيم، اى كسى كه بزرگ ترين شاهدانى! و تمام آنها را كه در زمين و آسمانهايت سكونت بخشيده اى، به عنوان گواه ضدّ او مى آوريم، ولى با اين حال مى دانيم كه ما را از يارى او بى نياز مى سازى و او را به گناهش كيفر خواهى داد».

اولا: این پاداش برای کسانی است که در هر زمانی تکالیف الهیشان را مثل جهاد یا حج واجب بجا آورند و تقوا پیشه می کنند. ثانیا: زیارتی پاداش دارد که از روی شناخت باشد و صرف خواندن زیارت پاداش ندارد. ثانیا: این ادعیه و زیارات دانشگاه های معارف هستند؛ بنابراین اهمیت دادن به آنها موجب زنده نگه داشتن فرهنگ جهاد، شهادت، حج و دین و شریعت خواهد بود و کسی که به مستحبات و مفاهیمی که در ادعیه و زیارات آمده توجه کند قطعا به واجبات خود نیز بها خواهد داد. لذا این زیارات ارزش خود را از معارف و ترویج واجبات می گیرند.

يكي از ويژگي‌ هاي متقین جهاد با نفس است؛ زیرا قرآن نفس را دشمن انسان می داند. امام صادق(ع) در این مورد می فرماید: «قلب را دوست خود و نفس خود را دشمن قرار ده». آری مبارزه با نفس جهاد اکبر و واجب می باشد و تنها کسی که مالک نفسش باشد می تواند از راه های تاریک و شبهات دوری کند و از جهنم در امان بماند. لذا امام سجاد(ع) از نفسش که امر به بدی و معصیت می کند به خدا شکایت می کند.

پیامبر(ص) مباره با نفس را به عنوان «جهاد اکبر» معرفی کردند. چرا که: 1- مبارزه با نفس طولانی است. 2- برای مبارزه با نفس باید از انواع وسائل استفاده شود. 3- همه مردم پیر و جوان باید با نفس مبارزه کنند. 4- همیشه جنگ داخلی سخت تر از جنگ خارجی می باشد. 5- پیروزی بر دشمن داخلی مقدمه پیروزی بر دشمن خارجی می باشد. 6- نفس و شیطان از قوی ترین دشمنانند. 7- در جنگ خارجی پیروزی و شهادت هر دو خوب است؛ اما در مورد نفس فقط پیروزی بر آن، انسان را به رضای الهی و بهشت می رساند.

اسلام به يادگيري قرآن اهميت زيادي داده است؛ كسي كه يادگيري قرآن برايش دشوار است، اگر با دشواري آن را ياد بگيرد، اجرش دو برابر است. همان طور كه رزمنده در ميدان نبرد يكي از سه حالت پيروزي، شكست و شهادت را دارد، رزمنده در نبرد با جهل يا ساير رذايل نفساني نيز يكي از اين سه حالت را دارد. معصوم(ع) فرمود: اگر انسان با جهل مبارزه كند و قرآن را ياد بگيرد تا جهل را رام كرده باشد، در اين جهاد اكبر فاتح شده است و اگر در حين يادگيري بميرد، مانند شهيد است.

از آنجا كه كثرت ذكر، مورد فرمان خداست و تنها امتثال همان فرمان سودمند است، لذا خداي سبحان در معرّفي نجات ‏يافتگان و وصف پارسايان فرهيخته، كثرت ياد را مطرح مي كند و آنان را به ذكر كثير مي ‏ستايد.

حج، در حقیقت یک هجرت بزرگ، و یک سفر الهى است، حج میدان گسترده خودسازى و جهاد اکبر است، و عبادتى است که عمیقاً با خاطره مجاهدات ابراهیم(ع)، فرزند و همسرش آمیخته است؛ مسأله قربانی، رمی جمرات و سعی صفا و مروه، همه یادآور فداکاری ابراهیم(ع) می باشد؛ که بخاطر فرمان خدا، همسر و فرزندش که در سنین پیری به او عطا شد را در بیابان سوزان و بدون آب و گیاه تنها گذاشته و بعد حاضر شد شیرین ترین ثمره عمرش را در راه خدا ایثار کند. همه اینها درس فداکاری و امید و تلاش را به انسان می آموزد.