فلسفه نماز خواندن؟

نماز چه جایگاهی در بین اعمال دارد و چرا باید نماز بخوانیم؟

بهترین روش راز و نیاز با خدواند نماز می باشد. نماز ستون دین است و اسرار فراوانی برای وجوب نماز ذکر شده است. به عنوان مثال: نماز بهترین ذکر خداست و باعث آمرزش گناهان می شود و سدی در برابر گناهان آینده است. نماز غفلت زداست و کبر را از بین می برد.
نماز به سایر اعمال نیز ارزش می دهد و مقدمه تکامل معنوی و اخلاقی انسان می گردد. تقویت اخلاص آدمی در همه اعمالش نیز منوط به نماز است. همچنین شرایط صحت نماز مثل غصبی نبودن لباس و مکان و... مانع تجاوز به حقوق دیگران می شود و شرایط قبول نماز نیز انسان را از خیلی گناهان باز می دارد. نماز همچنین روح انضباط را در انسان تقویت می کند.

معرفي «اعراف» و «اعرافیان»

از ديدگاه روایات اسلامی «اعراف» چیست و «اعرافیان» چه كساني هستند؟

روايات زيادى درباره «اعراف» و «اعرافیان» وارد شده كه بعضى ناظر به خود «اعراف» و بعضى ناظر به «مردان الهى» و بعضى نظر به «گروه واماندگان و ضعيف الايمان» دارند. در حديث آمده: «اعراف، ديوارى است ميان بهشت و دوزخ». روايتي مي فرمايد: «اعراف راهى است ميان بهشت و دوزخ، هركس از مؤمنان گنهكار را، امامى از ما [اهل بيت(ع)] شفاعت كند رهايى مى يابد و هركس برايش شفاعت نكند سقوط مى كند». در روايت ديگر آمده آنها شهيداني هستند كه شهادتشان مانع رفتن به دوزخ و نافرمانى پدرانشان مانع رفتن به بهشت شده و به اين خاطر بر ديوارى ميان بهشت و دوزخ قرار دارند. پس از رسيدگي به حساب خلق، مشمول رحمت الهي شده وارد بهشت مى شوند.

منافات آیه «ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُمْ‏»، با گفتن «يا رسول الله، یا محمد، يا علی، یا حسین و ...»!

با توجه به اين كه خداوند فرموده «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ»؛ (مرا بخوانيد تا ـ دعای ـ شما را اجابت کنم!)، آیا گفتن «يا رسول الله، يا علي، يا حسين و...» سبب شرك نمي شود؟!

اولا: نمى توان گفت هر ندا و درخواستى عبادت و پرستش است؛ چرا که در قرآن مجيد لفظ «دعوت» در مواردى به كار رفته است كه هرگز نمى توان گفت مقصود از آن عبادت است. نیز دعا در مجموع آيات مورد استناد وهابی ها علیه شیعه، انصراف به «عمل بت پرستان» دارد و ارتباطی با «توسّل» شیعیان ندارد و خود آيات ياد شده گواه روشن هستند كه مقصود از «دعوت» در آنها، مطلق درخواست و طلب حاجت نيست، بلكه «دعوت عبادت و پرستش» است.
ثانیا: زمزمه کردن عباراتی چون «یا رسول الله» و «یا علی» و «یا حسین» و طلب یاری از وجود مقدس ایشان اصطلاحا «توسل» نامیده می شود و توسل امری مشروع است. شخص متوسّل در واقع خواسته خود را از خدای متعال طلب می کند و فقط احترام و جایگاه انبیاء و اولیاء را نزد خدای متعال، واسطه ای برای جریان یافتن کرامات و فیض های الهی قرار می دهد.
ثالثا: مستقلّ در تأثير، تنها ذات پاك خداست و در توسل نیز چیزی جای خدا را نمی گیرد. انسان استغاثه کننده، تنها زمانی عملی مشرکانه و کفر آمیز مرتکب شده است که ایجاد امور را به دست عاملی مستقل از خداوند بداند. اگر کسی بر این باور باشد مشرک یا کافر شده است؛ امّا اگر به تبعی و اکتسابی بودن عمل ولیّ یا پیامبر خدا باور داشته باشد، ایرادی نخواهد داشت.
رابعا: ندا و تخاطب با اولیا و انبیا هیچ اشکالی ندارد؛ زیرا: گاهی از آنها می خواهیم برای ما استغفار کنند، که می توان نمونه هایی را از قرآن مجید در مشروعیت آن یافت. گاهی این ندا و تخاطب در واقع التماس مستقیم از خداوند به احترام این نام هاست. گاهی نیز ما از آنها می خواهیم که حاجت های ما را از خداوند طلب کنند، چون آنها خود اسباب و محل فیض الهی هستند. هیچ کدام از این حالات شائبه شرک ندارند.

انگيزه های حمد و ثنا و پرستش خداوند

امام علی(عليه السلام) در خطبه 45 نهج البلاغه، کدام صفات خداوند را به عنوان انگيزه حمد و ثنا و پرستش خداوند معرفی می فرماید؟

امام علي(ع) در خطبه 45 نهج البلاغه، به شش وصف از اوصاف الهى اشاره نموده كه هر كدام در بر گيرنده نعمتى است كه مى تواند انگيزه حمد و ثنا و پرستش او شود. ایشان می فرماید: «ستايش ويژه خداوندى است كه كسى از رحمتش مأيوس نمى شود و هيچ جا و هيچ كس از نعمتهايش خالى نيست و از مغفرت و آمرزش او كسى نوميد نمى گردد، [بنابراین] از پرستش و عبادت [چنین خدایی] نبايد سرپيچى كرد، همان خدايى كه رحمتش دائمى و زوال ناپذير است، نعمتش هميشگى و جاودانى و هر زمان نعمت تازه اى از او فرا مى رسد».

وسعت «بهشت»

بر اساس منابع دینی، وسعت «بهشت» چقدر است؟

قرآن در سوره «حدید»، وسعت بهشت را همانند وسعت آسمان و زمين شمرده مي فرمايد: «بهشتى كه پهنه آن همچون پهنه آسمان و زمين است». روشن است كه منظور از «عَرض» در اينجا، عَرض در مقابل طول نيست؛ بلكه منظور، همان مفهوم لغوى يعنى وسعت و پهنه است. البته همان گونه كه نعمت هاى بهشتى از نظر اهمّيّت و گستردگى و تنوّع، هرگز به وصف در نمى آيد، عظمت و وسعت آن نيز چنين است و هرچه در اين زمينه سخن گفته شود باز انسان از ترسيم و توصيف آن عاجز است.

عدم اختصاص «شفاعت» به قيامت

آیا «شفاعت» مخصوص روز قیامت است؟

به تأكيد آيات و روايات، «شفاعت» به معناى وسيع كلمه در هر سه عالَم دنيا، برزخ و آخرت صورت مى پذيرد، هرچند محل اصلى شفاعت و آثار مهم آن در قيامت و براى نجات از عذاب دوزخ است. در سوره «نساء» آمده است: «اگر آنها هنگامى كه به خود ستم مى كردند به نزد تو مى آمدند و از خدا طلب آمرزش مى كردند و پيامبر(ص) نيز براى آنها استغفار مى كرد خدا را توبه پذير و مهربان مى يافتند».

امور مشترک بین زن و مرد از دیدگاه قرآن

از منظر قرآن زن و مرد در چه اموری مشترک و متساوی هستند؟

قرآن زن و مرد را در امور مختلفی با یکدیگر مشترک و مساوی قرار داده است. همانند: 1- زن و مرد در اکتساب خیرات یکسانند. 2- خداوند انسان را بر سایر مخلوقات برتری داده، که این برتری شامل زن و مرد می شود. 3- روح مرد و زن هر دو از جانب خداوند دمیده شده است. 4- زن و مرد در تقوا و پرهیزکاری به صورت یکسان می توانند طی طریق کنند. 5- زن و مرد در رسیدن به مغفرت و پاداش الهی یکسان بوده و خداوند عمل هیچ کدام را ضایع نمی کند. 6- خداوند ملکه هدایت را در سرشت مردان و زنان به ودیعه گذارده است. و... .

طلب شفاعت از غير خدا و مساله «شرک»؟

آيا شفاعت خواستن از غير خداوند، شرك نیست؟!

موضوع شفاعت اولیاء و انبیای الهی هیچ منافاتی با توحید ندارد و موجب شرک نمی گردد؛ زیرا اولا شفیع فقط واسطه ای در طلب بخشش است نه اینکه خودش گناهکاری را ببخشد و ثانیا به تصریح آیات قرآن این شفاعت به اذن و رضایت خداوند صورت می گیرد. انکارهایی هم که در آیات قرآن درباره موضوع شفاعت ذکر شده، مربوط به ادّعاهای بت پرستان در شفیع شدن بتها می باشد و ارتباطی با شفاعت انبیاء و اولیای الهی ندارد.

عدم تناسب عذاب های شدید اخروی، با گناهان دنیوی!

عذاب های دردناک و طولانی گناهکاران در قیامت برای اعمال کوتاه مدت دنیا چگونه با عدالت خداوند سازگار است؟

اولا: مجازات های رستاخيز اثر تكوينى و خاصيت عمل دنیایی است و اثر تکوینی عمل همواره با انسان همراه است؛ در حقیقت اعمال انسان در اين عالم نابود نمى‏ شود، و باقى مى‏ ماند، در روح او نيز آثار و ملكاتى برجاى خواهد گذشت، سپس اين ملكات و آثار عمل در تمام عوالم با انسان همراه است، و آن اعمال نيز در قيامت تجسم مى‏ يابد و با او خواهد بود و او را شكنجه و آزار خواهد داد.
ثانیا: عذاب های درد ناک و طولانی آخرت متناسب با شاکله شخصیّتی گناهکاران است؛ گناهکاران اگر هزاران برابر زندگی دنیا هم عمر می کردند باز هم عاقبت شان تغییری نمی کرد و این به آن خاطر است که نفس انسان سال های زیادی در دنیا با خلقیّاتی پرورش می یابد و به اموری عادت می کند که باعث تداوم بر گناه می شوند. به بیان امام صادق(ع) «اهل دوزخ از اين رو در دوزخ جاودان باشند كه نيّت داشتند اگر در دنيا جاودان باشند هميشه نافرمانى خدا كنند».
ثالثا: گناهکارانی که عذاب می شوند به عذاب های شدید و جاودانه ی آخرت هشدار داده شده اند؛ رهبران الهى و پيامبران بزرگ و اوصياى آنان، به عذاب شدید و جاودانه ی برخی از گناهان هشدار داده اند. با این حال، در صورت ارتکاب چنین گناهانی، به چه كسى مى‏ توانيم ايراد بگیریم، و بر چه چيز خرده گرفته، و به كدام قانون اعتراض نماييم؛ جز به خودمان!

راههای درمان «ناامیدی» از درگاه الهی؟

انسان چه کند تا از رحمت الهی ناامید نگردد؟

برای مقابله با «ناامیدی» و «یأس» از «مغفرت الهی» چندین عامل مؤثّر وجود دارند که مهمترین آنها عبارتند از: 1- توجّه به رحمت و مغفرت الهی: این گونه از تأمل و تفکر، جایگاه الطاف پنهان و پیدای ذات مقدس الهی را برای آدمی روشن می کند و شایسته نبودن یأس از درگاهش را برجسته تر می نماید و گشوده بودن در توبه و استغفار را نوید می دهد. 2- به تاخیر نیانداختن توبه و استغفار: لازم است آدمی بعد از معصیت به سرعت از آن توبه کند و با ابراز پشیمانی از آن عمل ناشایست، خواستار رحمت و مغفرت الهی باشد. این توبه باید بازگشتی حقیقی و از اعماق جان آدمی به سوی خداوند باشد نه صرفا لقلقه زبان. 3- جبران مافات بعداز توبه: آدمی باید تا آنجا كه در توان دارد، آثار سوء گناهان گذشته را از درون و برون وجود خويش برچيند و اگر حقوق از دست رفته اى در این میان قابل جبران است، جبران نمايد. 4- مداومت بر توبه و عمل صالح: استقرار در مسیر توبه ملزوماتی دارد که یکی از مهم ترین آنها «مداومت» بر اعمال صالح و خداپسندانه و پرکاری و عمل گرایی مثبت در مسیر سازندگی روح و خدمت به خلق است. 5- الگوگیری از صبر و خستگی ناپذیری انبیاء و اولیاء و مردان الهی: مطالعه و اندیشیدن در زندگی سراسر صبر و توکّل انبیاء و اولیای الهی، تحمّل مسیر بازگشت به آغوش رحمت الهی را بسیار آسان می نماید.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

لا شيءَ أصدقُ مِن الأجلِ

چيزى راست تر از اجل و مرگ نيست

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 44