اگر «حَکَمین» به آيات مختلف «قرآن» كه مستقيماً در فضيلت امام علي(ع) نازل شده مى انديشيدند، آن وقت معاويه را بر حضرت علي(ع) مقدم نمي كردند: آيا كسي كه در ركوع، انگشتر به سائل بخشيد و آيه در شأنش نازل شد و كسى كه در جاى پيامبر(ص) خوابيد و جان خود را آماده نثار كردن در راه پيامبر(ص) كرد و آيه در حقّ او نازل شد و بهترين مخلوقات بعد از پيامبر اكرم(ص) كه آيه «خير البريّه» در شأن او نازل شد، كسي جز حضرت علي(ع) بود؟

امام علي(ع) در ارتباط با تبعیّت و دفاع خود از پیامبر(ص) می فرماید: «اصحاب و ياران رازدار محمد(ص) به خوبى مى دانند كه من هرگز به معارضه با خدا و پيامبرش برنخاستم، من با جان خود او را يارى كردم، در صحنه هاى نبردى كه شجاعان فرار مى كردند و گام هايشان به عقب بر مى گشت؛ [آری] اين شجاعتى است كه خداوند مرا به آن اكرام فرمود». در روز حديبيّه تنها خليفه دوم نبود كه زبان به اعتراض گشود، گروه هاى ديگرى نيز با وى همراهى كردند؛ ولى در هيچ تاريخى نيامده كه در جايى حضرت علي(ع) نسبت به يكى از كارهاى پيامبر(ص) اعتراض كرده باشد؛ بلكه همه جا تابع آن حضرت و سر بر فرمانش بود.

امام علی(ع) در خطبه 38 نهج البلاغه می فرماید: «زمانی که دیگران سُست و ناتوان شدند من قیام کردم و زمانی که دیگران از ترس یا ضعف سر در لاک خود فرو برده بودند، من گردن کشیدم و زمانى که دیگران زبانشان کُند شده بود، من به سخن آمدم و حقایق را بیان کردم و زمانی که دیگران بر اثر شک و تردید از راه رفتن باز ماندند، من به راه خود ادامه دادم و پیش رفتم؛ مانند کوه ایستادم و هیچ حادثه اى قدرت جابجایى مرا نداشت؛ پاک زیستم و پاک ماندم و هیچ کس نتوانست بر من عیبى بگیرد».

آیه 207 سوره بقره معروف به «ليلة المبيت» مربوط به شبي است كه مشركين مکه قصد قتل پيامبر(ص) را داشتند ولی امام علی(ع) با جان فشانی، پا در این مهلکه گذارد و با خوابیدن در بستر پیامبر(ص)، جان ایشان را حفظ نموده و مقدمه هجرت را فراهم کرد. علاوه بر مفسران شیعه، مفسران برجسته اهل سنت نیز معتقدند این آیه در شأن امام على(ع) نازل شده است و ثعلبى، ابن صباغ مالكى، حاكم نيشابورى، احمد حنبل و ديگران احادیث مربوط به این واقعه را نقل كرده اند.

این کتاب نوشته احمد بن ابى یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح معروف به ابن واضح و مشهور به یعقوبى (؟ ـ 292 ق به بعد) است. نامى جز «تاریخ الیعقوبى» براى این کتاب ذکر نشده است. یعقوبى در این کتاب دو قسم تاریخ عمومى از هبوط حضرت آدم تا دوره جاهلیت پیش از اسلام (در مجلد اول) و تاریخ اسلام از ولادت پیامبر اکرم تا حوادث سال 259 یعنى زمان معتضد عباسى (در مجلد دوم) را به طور کاملا خلاصه و مختصر نوشته است. این کتاب از منابع مهم مورخان متاخر مثل ابن اثیر، ذهبى، ابن حجر و دیگران در تدوین کتب تاریخى شان به شمار مى رود و تحقیقات فراوانى بر روى آن انجام شده است که مهم ترین آنها تحقیق «مارتین تئودور هوتسما» مستشرق هلندى است. اهمیت کتاب یعقوبى براى شیعیان این است که بسیارى از وقایع تاریخى شیعه و بزرگان تشیع را ذکر کرده است، وقایعى که علماى شیعه بر اساس آن به دفاع از تاریخ و عقاید مذهبى خود پرداخته اند. مثل حادثه سقیفه، جریان غدیر خم، مباهله، لیلة المبیت و سایر حوادثى که جایگاه و شان والاى على بن ابى طالب (ع) در آنها روشن و غیر قابل تردید و انکار است.

امام علی(ع) برای تقویت روحیه اصحاب و تضعیف روحیه فتنه جویان می فرماید: «من در جوانى بزرگان و شجاعان عرب را به خاك افكندم و شاخ هاى بلند قبيله ربيعه و مضر را درهم شكستم». بر این اساس امام(ع) پيروزى هايش را در نظرها مجسّم مى كند؛ ضربات امام در ميدان بدر و دفاع جانانه از پىامبر(ص) در نبرد احد و ضربه سهمگين بر عمرو بن عبدود در نبرد احزاب، و قدرت نمایی در فتح مکه و جنگ حنین، او را در تمام جزيرة العرب مشهور ساخت.

«ثعلبى» مى گويد: پيامبر(ص) هنگام مهاجرت به«مدينه» علي(ع) را جهت اداي ديون و تحويل اماناتش جاي خود نهاد. وي نيز با ايثار جانش در بستر نبي خوابيد؛ که جبرئيل مى گفت: آفرين بر تو اى على! خداوند به واسطه تو بر فرشتگان مباهات مى کند. ابن عباس، اسکافي و دیگران  معتقدند آيه فوق در فضيلت اين شب«ليلة المبيت» نازل گرديد.