مردم در تمامى دوره ها نسبت به قرائت شخصيّت هاى معروف و حفظ و پذيرش همه آنها اهتمام داشتند؛ لذا اجتهاد در انتخاب قرائت، مورد توجه مسلمانان قرار داشت. تا آنکه «ابن مجاهد» ظاهر گردید. وی که پایبند به تقلید از قرائت پیشينیان بود، تمام کوشش خود را برای سدّ باب اجتهاد در قرائت به کار برد. «ابومحمد مكّى بن ابى طالب» مى گويد: «كليه قرائت هاى هفت گانه جزئى از احرف سبعه است؛ اما اشتباه بزرگى است كه كسى تصور كند قرائت هر يك از اين قُرّاء سبعه يكى از احرف سبعه است؛ زیرا لازم می آید، هر قرائتى كه قُرّاء سبعه بدان تمسك نكرده باشند، متروك و مطرود باشد».

بزرگان فنّ قرائت، براى تشخيص قرائت صحيح و جدا ساختن آن از قرائت غير صحيح، سه شرط بيان كرده اند: 1. سند قرائت صحیح باشد یعنی قرائتِ شناخته شده، داراى سند صحيح تا يكى از صحابه باشد. 2. با رسم الخط مُصحف توافق داشته باشد. 3. با قواعد ادبى عرب توافق داشته باشد. هرگاه قرائتى داراى اين سه شرط بود، صحيح و مورد قبول است. اما استاد معرفت، ضابطه قبولى قرائت را جدا از موافقت با قرائت قُرّاء؛ موافقت با قرائت جمهور مسلمين دانسته است.

گروهی بر این باورند كه شکل فعلی رسم الخط قرآن به دستور خاصّ پيامبر(ص) بوده و نويسندگان اوليه دخالتى در نحوه نوشتن كلمات نداشته اند و در پس اين ناهنجارى هاى نوشتارى، سرّى پنهان و حكمتى نهفته است كه جز خدا، كسى از آن آگاه نيست؛ اما دكتر «صبحى صالح» مى گويد: «ترديدى نيست كه اين مطالب، غلوّ و مبالغه اى است درباره تقديس رسم الخط مُصحف عثمانى و تكلّفى است كه مافوق آن تصور نمى شود؛ زيرا از منطق به دور است كه رسم الخط را امرى توقيفى و با دستور پيامبر(ص) بدانيم و يا تصور كنيم كه مشتمل بر اسرار است».

جلال الدين سيوطى می گوید: «علايمى كه هم اكنون براى بيان حركات حروف متداول است و مأخوذ از حروف مى باشد، از ابتكارات خليل بن احمد است و...». همچنین گفته شده تقسيم قرآن به قسمت هاى ده گانه و پنج گانه و حزب و جزء و تعيين علامت و نشانه براى آنها، به امر مأمون عباسى انجام گرفته است. از سویی کتاب «جمال القراء»، تقسيم بندى قرآن را به 30 جزء و هر جزئى را به 12 قسمت، كه مجموعا 360 قسمت باشد، را به دانشمند معتزلی «ابوعثمان عمرو بن عبيد» نسبت داده كه او نیز با درخواست منصور، خليفه عباسى اين كار را انجام داده است.

عوامل اختلاف در قرائت قرآن، به دوران صحابه، و پس از وفات پيامبر(ص) باز مى گردد. در آن زمان، صحابه بر سر جمع و نظم و تأليف قرآن اختلاف كردند و همين امر سبب اختلاف در بین قاریان گردید. اين اختلافات موجب شد تا در عهد عثمان، مُصحف واحدى تهيه شده و به مراكز مهم كشور اسلامى فرستاده شود. عوامل این اختلافات عبارت بودند از: 1. ابتدايى بودن خط. 2. بى نقطه بودن حروف. 3. عارى بودن کلمات از علائم و حركات. 4. نبودن «الف» در كلمات.

استوارترين دليلى كه ما را بر عدم اعتراف ائمه پيشين به تواتر قرائت ها راهبرى مى كند، مخالفت آنان با بسيارى از قُرّاء معروف و حتى «قُرّاء سبعه» است. چگونه يك مسلمان محافظه كار جرأت مى كند قرائت متواتر از پيامبر(ص) را مورد انكار قرار دهد و حال آنکه «احمد بن حنبل» با بسيارى از قرائت هاى «حمزه» مخالفت مى نمود و خواندن نماز با امام جماعتى كه حمد و سوره را به قرائت «حمزه» مى خواند ناپسند می دانست. بنابراین اگر قرائت «حمزه» و سایر قرائت ها به تواتر از پيامبر(ص) نقل شده باشد، چه كسى مى تواند آن را ناپسند بداند؟

مُصحف هاى عثمانى از نظر ترتيب سوره ها، همان ترتيبى است كه در مُصحف كنونى وجود دارد و با ترتيب مُصحف هاى صحابه، به‌ خصوص با مُصحف «اُبَيّ بن كعب»، تطبيق مى كرد. مُصحف هاى عثمانى به مقتضى شيوه نگارش كه در آن دوره رواج داشته، از هر نشانه و علامتى كه حروف نقطه دار و بى نقطه را مشخص كند، خالى بود. همچنین اين مُصحف ها به احزاب و اعشار و اخماس، تقسيم بندى نشده و مملوّ از غلط هاى املايى و تناقض هايى در رسم الخط بوده كه علت آن، ابتدايى بودن خطى است كه صحابه در آن زمان مى شناخته اند.