«تعزير» معنى وسيع و گسترده اى دارد و منحصر به مصداق خاصى مثل ضرب و تازيانه نيست و حاكم اسلامى از نظر انتخاب نوع تعزير محدوديّتى ندارد. ضرب به اشكال مختلف، حبس با كيفيّت و كميّت متفاوت، غرامت مالى، توبيخ و سرزنش كردن، تبعيد به نقطه ديگر، ممنوع الخروج كردن از كشور، منع از اشتغال به كسب، محروم كردن از بعضى مناصب، معرّفى مجرم به جامعه، محروم كردن از بعضى افتخارات و ... از ديگر مصاديق تعزير است كه حاكم اسلامی می تواند براي مجرم در نظر بگيرد.

اگرچه برای اثبات زنا شرایط بسیار سختگیرانه ای وضع شده است، امّا آسیب های احتمالی این سختگیری کم ضررتر از وقتی است که برای اثبات این گناه ضوابط آسانگیرانه ای وضع شود؛ در صورتی که اثبات زنا کار آسانی باشد، ممکن است افراد بی تقوا برای تسویه حساب های شخصی، افراد بی گناه را متهم به این گناه کنند، یا مردان هوس بازی که ازدواج و طلاق های متعددی می کنند، برای فرار از مهریه و نفقه، مدام به زنان خود چنین تهمتی بزنند. برای جلوگیری از این آسیب ها و آسیب های مشابه اثبات زنا چنین قواعد سختگیرانه ای دارد.

چه شباهتى است بین عصاى پیامبرى معصوم، و تازیانه فردی که کسى از آن در امان نمانده مگر عده کمى از بزرگان صحابه؟ و چه تناسبى است میان موسى با کسى که خود اعتراف مى کند: «صبح کردم در حالى که مردم را مى زنم و کسى ما فوق من نیست مگر پروردگارعالمیان»، و درباره او گفته شده: « تازیانه عمر ترسناک تر از شمشیر حجّاج بود». در ثانی این شاعر چنین وانمود مى کند که تازیانه عمر تنها براى اشخاص مستکبر و گمراه بکار مى رفت در حالى که به اعتراف علماى اهل سنت، عمر افرادى را با تازیانه زد که نه گمراه بودند و نه مستکبر.

علاوه بر آیات و روایات، اجماع تمام فقهاى اسلام را نیز مى توان بر اين مطلب اقامه كرد. وجوب امر به معروف و نهى از منكر، یکی از همین دلائل است كه طبق ادلّه اربعه واجب است. البتّه اين دو فريضه بزرگ الهى مراتب گوناگونى دارد و اجراى آن تنها در اختيار حاكم شرع است، و آن، امورى است كه مربوط به مجازاتهاى بدنى اعمّ از شلاّق و تازيانه و در بعضى موارد قتل، مى شود. بنابراين، امر به معروف و نهى از منكر گستره وسيعى دارد كه شامل تعزيرات نيز مى گردد.

«تعزير» مصاديق مختلفى دارد كه به عنوان نمونه می توان به: مجازاتهاى بدنى؛ حبس و زندان؛ جريمه مالى؛ تحقير و توهين و هتك؛ تبعيد از شهر محلّ زندگى يا حتّى از كشور؛ ترك رفت و آمد و معامله و خريد و فروش با مجرم؛ ممنوعيّت موقّت كسب و كار؛ ممنوع الخروج شدن از شهر محلّ زندگى يا از كشور؛ محروميّت از برخى مناصب اجتماعى؛ سرزنش كردن و سخنان درشت گفتن و امثال آن اشاره کرد.

قراينی در دست داريم كه تعزير را به هر گونه مجازاتى تفسير مى كند. یکی از آن قراین كلمات اهل لغت است؛ كارشناسان لغت تصريح كردند كه تعزير، ردع و منع و تأديب است، و تازيانه و شلاّق، مصداق روشن و فرد واضح آن مى باشد. بلكه اگر كلمه تعزير را به معناى «نصرت» نيز بگيريم آن هم به «منع» باز مى گردد، كه نصرت نيز نوعى منع دشمن از ظلم و ستم مى باشد. با تفكّر و انديشه در كلمات لغويّين شكّ و ترديدى باقى نمى ماند كه تعزير منحصر در تازيانه نيست، بلكه شامل هر نوع مجازاتى مى شود.

شرائط اجرای حدّ سرقت عبارتند از: 1- کالای سرقت شده باید حداقل یک ربع دینار باشد. 2- از جاى محفوظى مانند خانه سرقت شود. 3- در قحط سالى نباشد. 4- عاقل و بالغ و مختار بودن سارق. 5 و 6 و7- سرقت پدر از فرزند و شریک از مال شریکش و سرقت میوه از درختان باغ و کلیه مواردی که احتمال دارد، سارق مال خود را با مال دیگری اشتباه گرفته باشد، استثناء می باشد. 

حد زنا 100 ضربه شلاق است. در سوره نور توصیه شده که هنگام اجرای حد زنا، کسی نباید دستخوش احساسات گردد و مانع اجرای حد گردد یا کیفیت آن را دستخوش رأفت خود قرار دهد. زیرا این گونه احساسات بی جا نتیجه ای جز آلودگی بیشتر اجتماع ندارد. همچنین هنگام اجرای حکم به فرموده قرآن باید عده ای حاضر و نظاره گر آن باشند تا همانطور که وقوع این گناه علنی شده و عرصه عفت جامعه را لکه دار کرده و به اندازه خود از زشتی آن قبح زدایی کرده، اثرات منفی آن نیز با علنی شدن مجازات خنثی شود.