ماهیت و مفهوم وحی در قرآن؟

با توجّه به اینکه وحی مخصوص پیامبران است، منظور از وحی به حضرت مریم(س) و مادر موسی (ع) که قرآن از آن خبر داده چیست؟ آیا آنها نیز پیامبر بودند؟

از آیات قرآن استفاده می شود که وحی معاني مختلفي دارد و روی هم رفته در «هفت معنی» به كار رفته است. آن نوع از وحی که اختصاص به پیامبران داشته وحی به معنای «تشریعی» آن است. اما وحی به غیر پیامبران مانند حضرت مریم(س) و مادر موسی(ع) به معنای «الهام» بوده که اختصاص به پیامبران نداشته و دیگران نیز شامل آن می شده اند. امامان اهل بیت(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) نیز چنین وحیی را بواسطه «محدّث» بودن دریافت می کردند.

 

حقوق «معلم» بر متعلم و طالب علم

«معلم» چه حقوقي بر متعلم و طالب علم دارد؟

از حقوق لازم بر انسان، حق معلم است. امام علی(ع) فرمود: «كسى كه حرفى به من تعليم دهد مرا بنده خود كرده است». در جای دیگر امام علی(ع) می فرماید: «از حقوق معلم اين است كه زياد از او سؤال نكنى و لباس او را نگيرى و اگر بر مجلس عالم وارد شدى بر او سلام ويژه تقديم نمایی و در مقابلش بنشینی و با گوشه چشم و دست به او اشاره نكنی و با زياد صحبت كردن او را ناراحت ننمایی و... ».

حروف مقطعه

حروف مقطعه اى که در ابتداى بعضى از سوره هاى قرآن آمده چه مفهومى دارد؟

مهمترین تفاسیر درباره معانی حروف مقطعه قرآن عبارتند از: 1- این حروف اشاره به این است که: این کتاب آسمانى با آن عظمت و اهمیت، از نمونه همین حروفى است که در اختیار همگان قرار دارد. 2-  یکى دیگر از اهداف این حروف جلب توجه شنوندگان، و دعوت آنها به سکوت و استماع بوده باشد. 3- در بعضى از روایات که از طرق اهل بیت(ص) رسیده مى خوانیم: این حروف رموز و اشاراتى است به نام هاى خداوند.

ارزش سکوت در آیات قرآن

آیا سکوت دارای ارزش معنوی است؟

در دو مورد از آيات قرآن «سكوت» به عنوان يك ارزش مطرح شـده است. نخست در داستان حضرت مريم(س) در آن هنگام كه نوزادش متولّد شد و او از ترس تهمت هاى مردم بى ايمان، تقاضاى مرگ كرد. در اين هنگام ندائى شنيد كه به او دستور مى دهد با اشاره به مردم بگو: من براى خدا روزه گرفته ام و امروز با احدى سخن نمى گويم. در سوره آل عمران، آيه 41 نيز «زكريّا» پس از شنيدن مژده فرزند دار شدن، تقاضاى آيتی از پروردگار كرد. خداوند فرمود: آيت تو آن است كه سه روز جز با اشاره و رمز با مردم سخن نخواهى گفت.

مفهوم واژه «وحی»

منظور از «وحی» چیست؟

«وحى» در معانى زيادى به كار رفته است. ولى اصل وحى به معناى اشاره سريع است و به همين جهت به كارهاى سريع «وحى» گفته مى شود، همچنین به سخنان رمزى و آميخته با كنايه كه با سرعت رد و بدل مى گردد نيز اطلاق مى گردد؛ كه گاه با اشاره و گاه با كتابت حاصل مى شود. سپس به معارف الهيّه كه به انبياء و اولياء القا مى گردد «وحى» اطلاق شده است.

اقسام وحی از دید قرآن؟

قرآن اقسام وحی را چند گونه معرّفی کرده است؟

از آيات قرآن بر مى آيد كه «وحى» معانى مختلفى دارد، بعضى تكوينى است و بعضى تشريعى و در هفت معناى زير به كار رفته است: 1- وحى تشريعى كه بر پيامبران نازل مى شد. 2- الهام به غير انبياء. 3- پيام الهى به فرشتگان. 4- پيام با اشاره. 5- القائات مرموز شيطانى. 6- تقدير قوانين الهى در جهان تكوين. 7- آفرينش غريزه ها. نزول وحى بر پيامبران نيز به صورت هاى مختلفى بوده از جمله: 1- نزول ملک و مشاهده فرشته وحی. 2- شنیدن صدای فرشته بدون مشاهده او. 3- الهام به قلب. 4- خواب و رویای صادقه.

معانی و انواع وحی در قرآن

وحی در قرآن به چه معانی آمده است؟

در حدیثى از امیر مؤمنان على(ع) مى خوانیم که ایشان مبتنی بر آیات قرآن کریم براى «وحى» تفسیرها و اقسام متعددى بیان فرموده اند؛ از جمله: 1- وحى «نبوّت و رسالت». 2- وحى «الهام». 3- وحى «اشاره». 4- وحى «تقدیر». 5- وحى «امر». 6- وحى «دروغ پردازى». 7- وحى «خبر».

منظور امام علی(ع) از اشاره به سوی خدا

منظور امیر المومنین(علیه السلام) از «اشاره به سوی خداوند» در آن جا که می فرماید: «هر کس خدا را نشناسد به او اشاره می کند» چیست؟

امام علی(ع) در فرازی از خطبه اول نهج البلاغه مى فرماید: «کسى که خدا را نشناسد به او اشاره مى کند». در این که منظور از«اشاره به سوى خدا» در این جا چیست دو احتمال وجود دارد: نخست این که منظور اشاره عقلى باشد و دیگر این که هم اشاره عقلى را شامل بشود و هم اشاره حسّى را.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

عن ابي عمارة المنشد قال:

«ما ذکر الحسين بن علي عند ابي عبدالله عليه السلام في يوم قط فرئي ابو عبدالله عليه السلام متبسما في ذلک اليوم الي الليل‏»

بحارالانوار، ج 44، ص 280