انگيزه های «راست گويی»

چه انگیزه هایی انسان را به «راست گويی» وامی دارد؟

صداقت همانند فضایل دیگر اخلاقی، ريشه در عمق وجود انسان دارد. این امر فطری توسط عواملی تقویت می شود، مانند: داشتن اعتماد به نفس، نداشتن عقده حقارت، نداشتن هر گونه نقطه ضعفی که بخواهد برای مخفی کردن آن دروغ بگوید، داشتن شهامت بیان واقعيت ها، ايمان به خدا، معاد و تقواي الهي. این عوامل موجب می شود انسان بسوی صداقت و درستی گرایش پیدا کند. امام علی(ع) می فرمایند: «نشانه ايمان آن است كه صداقتی را كه به تو زيان مى رساند به دروغ در آنجا كه سودمند است مقدم دارى».

راه های تقویت روح «شکرگزاری» در انسان

راهکارهای تقویت روح «شکرگزاری» در انسان چیست؟

نخستين راهکار تقويت روح شکرگزاری در انسان، شناخت نعمت ها است؛ خصوصا در عصر کنونی که پيشرفت علوم کمک موثری به شناخت نعمت ها کرده، انگيزه سپاس گزاری از این طريق، ابعاد گسترده ترى پيدا كرده است. راهکار ديگر اين است كه انسان به کسانی که نسبت به او فرودست اند نگاه كند، زيرا درک می کند که خداوند چه امكاناتى در اختيارش قرار داده كه به عللی در اختيار ديگران نيست. بهترين راه براى ايجاد انگيزه هاى تشكر در مردم نسبت به يكديگر، آن است كه افراد قدردان و شكرگزار مورد تشويق قرار گيرند.

پاداش اخروى مکتشفان و مخترعان

آیا مخترعان و مکتشفان پاداش الهى دارند؟

از نظر اسلام عمل به ضمیمه انگیزه آن، ارزش دارد که از سه حالت خارج نیست: 1- گاهی هدف تخریب است گرچه فواید زیادی هم برای بشر حاصل شود؛ در این صورت اجری برای مکتشف نخواهد بود. 2- گاهی هدف کسب شهرت و درآمد است که با اکتشاف و اختراع حاصل می شود و دیگر از خدا طلبی نخواهد داشت. 3- گاهی هم هدف خدمت به بشر و یا انگیزه های الهی است؛ در این صورت اگر شخص مؤمن بود که بحثی در آن نیست، اما اگر مؤمن نبود (از روی جهل نه عناد) در این صورت بر اساس آیات و روایات اجر او در دنیا یا آخرت، محفوظ است.

منظور از هدایت تکوینى

منظور از هدایت تکوینى خدا چیست؟

خداوند در سوره اعلی می فرماید: «همان کس که اندازه گیرى کرد و هدایت نمود»، در حقیقت مقصود از هدایت، هدایت تکوینی است که خداوند آن را به صورت انگیزه ها و قوانین، بر موجودات حاکم ساخته، همانند شیر مادر و عاطفه شدید مادری؛ و از سوی دیگر، انگیزه ای که طفل را به سوی پستان می کشاند. این آمادگی و هدایت، نشان از ربوبیت پروردگار دارد. انسان علاوه بر هدایت تکوینی نیازمند هدایت تشریعی نیز می باشد که از طریق وحی و ارسال انبیاء صورت می پذیرد.

تفاوت میان «شرط» و «داعی» در مسئله وام

در بحث وام های ربوی، چه تفاوتی میان «شرط» و «داعی» وجود دارد و آیا وام دادن به انگیزه سود (نه به شرط سود) موجب ربوی شدن وام می شود؟

«شرط» و «انگيزه» با هم متفاوت است. شرط آن است كه جزء قرارداد معامله باشد، اما انگيزه آن است كه چيزى ضمن قرارداد ذكر نشود و حق طلبكارى وجود نداشته باشد ولى توجه به آن، انگيزه برای انجام كار است. آنچه قرض را به ربا تبدیل نموده و در آیات و روایات تحریم شده است همان شرط زیادی است؛ لکن انگیزه و داعی سود در قرض موجب تحریم آن نمی گردد.

«صبر» عامل غلبه لشكر طالوت(ع) بر جالوت

چگونه صبر و استقامت مومنان لشکر طالوت(علیه السلام) باعث غلبه آنها بر لشکر جالوت شد؟

در سوره «بقره» به داستان نبرد لشکر طالوت(ع) و پیروزی آنان بر لشکر عظیم و مسلح جالوت اشاره شده است. این گروه اندک با صبر و شکیبایی توانستند جالوت و سپاهيان عظيمش را درهم بشكنند و «جالوت» نيز توسط «داوود(ع)» كشته شد و بنى اسرائيل توانستند زمين ها و مردم دربند خود را از سيطره و اسارت دشمن آزاد سازند. از دقت در آیاتی که به این ماجرا اشاره شده، استفاده می شود که انگیزه اين صبر و استقامت، توكّل بر خدا، ايمان به روز رستاخيز و پاداش هاى الهى بوده است.

نتیجه اعمال نیک کفار

چرا اعمال نیک افراد بى ایمان بى ارزش و ناپایدار است؟

اعمال کفار با اهداف مادی انجام می شود؛ لذا غالبا در همین دنیا جزای اعمال نیک خود را می بینند. این نیت و هدف است که به عمل شکل و محتوا مى دهد .اگر برنامه  و هدف سالم باشد، خود عمل نیز چنین خواهد بود، ولى اگر برترین اعمال را با انگیزه اى پست و هدفى بى ارزش انجام دهیم، آن عمل به کلّى مسخ و بى محتوا مى شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

لايَنفعُ العملُ للآخِرَةِ مَعَ الرَّغبةِ في الدُّنيا

با وجود ميل و خواهش به دنيا، کار براى آخرت بى فايده است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58