نگاه اسلام به «کیفیّت عمل»

ديدگاه اسلام درباره ترجيح «کیفیّت» بر «کمیّت» در اعمال انسانها چيست؟

از نظر اسلام، عمل خالص هر مقدار هم که کم باشد بر عمل زیاد اگر خالص نباشد ترجیح دارد. در «قرآن» به موارد مختلفی اشاره شده که «کیفیّت» بهتر از «کمیّت» است؛ چراكه خدا «احسن عمل» را می خواهد نه «اکثر عمل» را. یک مرد با ایمان و مقاوم بهتر است از ده فرد بي ایمان و ترسو. در قضیه جنگ تبوک برخی از مردم خرمای زیادي به جنگ کمک کردند؛ اما در کار خود اخلاص نداشتند؛ ولی جوانی با کار و تلاش شبانه مقدار کمی خرما خرید و با اخلاص برای کمک به جنگ آورد که مورد قبول و تمجید خداوند و پيامبر(ص) قرار گرفت.

ويژگى هاى كارگزاران لايق در «حكومت اسلامی»

بر اساس تعالیم قرآن کریم، مسئولان اجرائی در حكومت اسلامی باید دارای چه شرائط و صفاتی باشند؟

قرآن علم، آگاهى، خردمندى، قوّت، قدرت، امانت و درستكارى را برای تمام سطوح از رئيس حكومت گرفته تا وزراء و حتّى كارمندان جزء ـ با تفاوت مراتب ـ شرط مى كند. همچنين پرهيز از همكاري با اسراف‌كاران، سفيهان، گمراهان، دروغگويان، عيب جويان و سخن چينان و پرهيز از پيروي هوای نفس و لزوم همكاري با مومنان از ديگر شرائط مسئولان اجرائی در حكومت اسلامی است.

نحوه آوردن «صندوق عهد» به وسيله فرشتگان

چگونه فرشتگان «صندوق عهد» را آوردند؟

وقتي كه «صندوق عهد» به دست بت پرستان افتاد آن را به بت خانه بردند؛ اما چون گرفتاري هاي فراوان را به حساب صندوق گذاشتند آن را به وسيله دو گاو به بيرون شهر فرستادند. در اين زمان طالوت به فرماندهي بني اسرائيل انتخاب شد. فرشتگان هم آن دو گاو را به سوي شهر اشموئيل راندند. وقتي بني اسرائيل صندوق عهد را ديدند آنرا تأييدي از سوي خدا بر مأموريت طالوت دانستند.

ستایش قرآن از شجاعان سپاه «طالوت»

خداوند چگونه شجاعان سپاه «طالوت» را در قرآن ستوده است؟

در قرآن آمده است هنگامی که طالوت می خواست برای مبارزه با جالوت قیام کند، آزمونی برای لشکر خود ترتیب داد، تا افراد شجاع لشکر خود را انتخاب کند و آنها را در حالی که شديداً تشنه بودند به وسيله نهر آبى آزمود. اكثريّت لشكر كه افرادى سست و كم مقاومي بودند از عهده اين امتحان برنيامدند و تنها گروه اندكى باقى ماندند و خداوند به بركت شجاعت و پايمردى همين گروه اندك آنان را بر لشكر عظيم و مسلّح جالوت پيروز كرد.

شرائط «خليفه» و «امام» از زبان امام علي(ع)

از ديدگاه امام علي(ع)، «خليفه» و «امام» چه شرائطي بايد داشته باشد؟

از ديدگاه امام علي(ع) «خليفه» و «امام» كسي است كه: «تواناترين افراد بر اين امر و داناترين شان به فرمان خداست». در حقيقت، امام(ع) به دو ركن اساسى كه يكى جنبه علمى دارد و ديگر جنبه عملى اشاره كرده است؛ از نظر علمى بايد از همه آگاه تر باشد و از نظر عملى در امر مديريت از همه قوى تر. بسيارند كسانى كه عالمند، ولى مدير نيستند و يا مديرند و عالم نيستند و تا اين دو دست به دست هم ندهند، اداره صحيح جامعه امكان پذير نيست.

«حکومت» ضامن اجرای «قوانین الهی» در زمین

در قرآن کریم به چند نمونه از حکومت های الهی که توانستند قوانین و معارف الهی را پیاده کنند اشاره شده است؟

قوانين به تنهايى، كلماتى بر صفحه كاغذ هستند؛ يك قانون هر قدر خوب باشد، تا گامى براى اجراى آن برداشته نشود هيچ اثرى ندارد؛ آبروى يك دستگاه قانون گذارى خوب را «قوّه مجريه» حفظ مى كند. قرآن به چند نظام الهی اشاره كرده است که توانستند معارف و قوانین الهی را پیاده نمایند. مانند: درخواست موسی(ع) براي وزارت هارون، فرماندهی طالوت بر بني ‌اسرائيل، رياست حضرت يوسف(ع) بر خزائن مصر و حكومت جهانی حضرت سليمان(ع). آری در جهان انسانيت بدون يك دستگاه اجرائی قوی و منظم، برقراری نظم و اجرای قوانين ممكن نيست.

نقش «علم» و «قدرت» در گزینش مدیران از منظر قرآن و عترت

از منظر قرآن و روایات «علم» و «قدرت» چه نقشی در گزینش مدیران دارد؟

«علم» و «قدرت» دو ملاک مهم در گزينش فرمانده است. قرآن در قضیه انتخاب «طالوت» به عنوان فرمانده بنی اسرائیل توسط خداوند روی این دو خصوصیت او تاکید کرده و آنها را دلیل انتخاب شدنش می داند. اين سخن نشان می دهد كه در معيارهاى گزينش فرمانده، مهم «دانائى» و «توانائى» است. امام صادق(ع) مى فرمايند: «كسى كه بدون آگاهى كارى را انجام مى دهد، مانند كسى است كه از بيراهه سير مى كند، هر چه سريعتر برود از مقصد دورتر مى شود».

«علم» شرط اصلي مديريت و رهبري

شرط اصلي مديريت و رهبري چيست؟

«علم و معرفت» از اساسى ترين شرائط مديريت است. حضرت يوسف(ع) هنگامى كه پيشنهاد مقام مهمی به او شد، گفت: «مرا سرپرست خزائن اين سرزمين قرار ده چرا كه من امانتدار آگاهى هستم». در داستان بنى اسرائيل نيز مى خوانيم هنگامى كه آنان آمادگى خود را براى پيكار با جالوت اعلام كردند، پيامبرشان، «طالوت» را به فرماندهى معرفى كرد و چنين فرمود: «خداوند علم و قدرت جسمى او را وسعت بخشيده است». امام صادق(ع) می فرماید: «زمامداران بر مردم و دانشمندان بر زمامداران حكومت مى كنند».

نگاهي به داستان «طالوت» و پیروانش

داستان «طالوت» و پیروانش چه بود؟

با تلاش حضرت موسی(ع)، قوم يهود از دست فرعون نجات يافت و به عظمت رسيد؛ اما به خاطر غرور از فلسطينيان شكست خورد و دچار اختلاف شد. سالها بعد، اشموئيل نبي(ع) به دادشان رسيد و «طالوت» را به پادشاهي آنان برگزيد. آنها نشانه اى خدائي بر اين انتخاب خواستند. ظاهر شدن «صندوق عهد» كه از يادگارهاى مهم انبياء بنى اسرائيل(ع) بود نشانه اين انتخاب شد. طالوت هم در راس سپاه عظيمي به جنگ جالوت رفت و پس از كشته شدن او به دست داود توانست بر دشمن غلبه كند.

نگاهي به داستان «طالوت» و پیروانش

«طالوت» که بود؟

«طالوت» مردى بلند قامت و تنومند و خوش اندام بود كه با پدرش زندگي مي‌كرد. وقتي گله گوسفندانش گم شد به همراه دوستش به دنبال آنها به راه افتاد. به پيشنهاد دوستش به ديدار اشموئيل نبي(ع) رفت و آن پيامبر نيز به امر خداوند وي را به پادشاهي بني‌اسرائيل انتخاب كرد و مردم نيز پس از ديدن نشانه اين انتخاب خدائي كه همان آمدن «صندوق عهد» بود به فرمانش گردن نهادند و با فرماندهي او توانستند بر دشمن بزرگشان يعني جالوت پيروز شوند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثار فَضيلةٌ، الاحتِکارُ رَذيلةٌ

ايثار، فضيلت است و احتکار رذيلت و فرومايگى

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22