«اقتصاد اسلامى» در مقايسه با «كمونيسم» و «كاپيتاليسم» دارى چهار ويژگى عمده است: 1. در اقتصاد اسلامی، از عنصر ايمان و اخلاق و كاربرد آن در توليد، مصرف و خدمات استفاده می شود. 2. در اقتصاد اسلامی مالک اصلی خداست و انسان امانتدار خداوند در روی زمین است. 3. اقتصاد اسلامی هر گونه تولید و یا هر کیفیت از مصرف را آزاد ندانسته و برای آن یک سلسله از دستورات حلال و حرام مطرح کرده است. 4. در اقتصاد اسلامی برخلاف سایر مکاتب، «مالکیّت» هدفدار است و اسلام دنیا و مواهب آن را به عنوان مزرعه آخرت می داند.

اسلام از دو منظر مختلف، «مسائل اقتصادی» را مورد دقّت قرار مى دهد: نخستین نگاه تشکیل حكومت اسلامی بود که پیامبر(ص) در مدینه اقدام به تشکیل آن نمود؛ زيرا هيچ برنامه اجتماعى و اصلاحى بدون اتكاء به يك حكومت صالح، جنبه عينى و عملى پيدا نمى كند. همچنین از منظر اسلام، مسائل اقتصادی در سازماندهى جامعه اسلامى دارای اولویت است؛ زیرا در اسلام اموال و ثروتها، ودیعه الهی در دست انسانها است و به عنوان یک رکن اصیل اجتماع معرفی شده است. از سویی اسلام فقر اقتصادی را انگیزه گناه و بی نیازی مادی را مایه کمک به تقوی و معنویت شمرده است و ... .

در مورد فلسفه «رضا» و «تسلیم» بايد گفت كه: اولاً: باعث اجراى دستورها و قوانين اسلامى مي شود، هر چند موافق ميل و منافع انسان نباشد. ثانياً: باعث تسليم بودن و رضایت مندی در برابر اجراى حقّ و عدالت مي شود. ثالثاً: موجب ايستادگى در برابر مشكلات و ناملايماتى است كه در راه انجام وظيفه وجود دارد. رابعاً: منجر به مقاومت در برابر مصائب و حوادث دردناك زندگی مي شود.

«توسعه» در نگاه اسلام دارای سه ویژگی است؛ اول اینکه «توسعه» باید فراهم کننده زمینه شکوفایی استعدادهای همه افراد جامعه باشد. از این رو «توسعه» بدون برقراری «عدالت اجتماعی» محقق نمی شود. از سویی «توسعه» در اسلام زمانی ارزشمند خواهد بود که زمینه تأمین خواسته های مادی و معنوی انسان و رشد و تعالی «فرد» و «جامعه» در کنار یکدیگر را فراهم نماید. در واقع «توسعه» در جهان بینی اسلامی، فرایندی است که هدف نهایی آن، «تقرب الی اللَّه» است، که کمال نهایی انسان و شایسته مقام او است.

جناح های سیاسی و اقتصادی که بر اساس ماتريالیسم پایه گذاری شده با اصول مذهبی تضاد دارند، به طوري كه اگر یک رهبر سیاسی با مطالعاتش ایمان به مبدأ عقل و علم در نظام هستى بیاورد آن را اظهار نمی کند و سعی در مخفی کردن آن دارد تا بتواند به اهداف سیاسی و اقتصادی خود برسد. در کشورهای ماتريالیستی با افکار مذهبی به شدت مخالفت می شود و کسی که از امور مذهبی صحبت کند او را مرتجع می خوانند. در بقیه کشورها هم که یا مستعمره آنها است و یا تبلیغات شدید ماتريالیسم اجازه اظهار نظر در مورد مذهب به بزرگان را نمی دهد.

انسان همواره پرسش هايى درباه هستى و راز آفرينش با خود داشته و پيوسته در تلاش بوده تا پاسخ هاى قانع كننده اى براى آن بيابد؛ دين، آن گونه كه قرآن عرضه كرده، پاسخ تمامى اين پرسش ها را داده، و دانشی را بر انسان عرضه داشته كه خود جوياى آن بوده و نتوانسته به روشنى به آن راه يابد، و اين خود دليل اعجاز قرآن است. این نوآوری ها عبارتند از: نوآوری های دین در دو بعد معارف و احکام، که به دور از اوهام و خرافات است، نوآوری در توصیف صفات جمال و جلال الهی، تبیین قداست مقام انبیاء و جامعیت احکام اسلامی.

یکى از بلاهاى بزرگى که از زمان های قدیم دامنگیر بشر شده و امروز با شدت بیشتری ادامه دارد، بلاى«رشوه خوارى» است که یکى از بزرگترین موانع اجراى عدالت اجتماعى بوده و هست. لذا رشوه خواری در اسلام به شدت مورد تقبیح قرار گرفته و محکوم شده و یکى از گناهان کبیره محسوب مى شود. مسأله رشوه در اسلام به قدرى مهم است که رشوه در قضاوت، کفر به خداوند بزرگ معرفی شده و رشوه دهنده و گیرنده و واسطه بین آن ها، مشمول لعنت الهی هستند.

اختلاف تعالیم انبیاء اساسی نیست؛ چرا که همه آنها از سوی یک خدا مبعوث شده اند و مأموریتشان یکی بوده است. اصول کلی عقائد، قوانین و وظایف پیامبران درهمه ادیان یکسان بوده است؛ اختلاف آنها مربوط به روش ها، امور فرعی و جزئیات هست. بسیاری از اختلافات در روش انبیاء از نوع تفاوت در شکل اجرا بوده است نه در روح قانون. ممکن است براساس موقعیت شخصیت حقیقی هر یک از پیامبران رفتار متفاوتی از آنها در امور کاملا شخصی و جزئی ببینیم، امّا روح دعوت و قوانین اصلی و کلی آنها یکی بوده است.