امام علی(ع) درباره شیوه زندگی حاکمان می فرماید: «خداوند بر پيشوايان حق و عدالت واجب كرده است، كه بر خود سخت بگيرند و همچون افراد کم بضاعت زندگى كنند تا فقر، فقیران را به طغيان و سركشى [در برابر فرمان خدا] وادار نكند».

اولا: مرگ هر انسانی تابع نظام «علّت و معلول» است؛ اگر خداوند بخواهد جلوی تأثیر «علل» را بگیرد، اساس این جهان مادی از هم خواهد گسست. هماهنگی با طبیعت و «کنترل نظام علت و معلول» به نفع «سلامت» انسانها بواسطه «نعمت عقل و تدبیر» به عهده خود انسانها گذاشته شده است. از طرفی عوامل بشری نیز در مرگ انسانها نقش مهمّی دارند و نمی توان «عدل خدا» را زیر سوال برد و «عمل و تدبیر انسان» را فراموش کرد!

ثانیا: خداوند در «دنیا و آخرت» بصورت «تکوینی و تشریعی» از یتیم «حمایت» می کند. اگر کودکی که یتیم شده است سختی های دنیا را تحمل کند، در دنیا به مقاماتی می رسد که همگان آرزوی آن را دارند. از طرفی دیگر اين افراد که با مجاهدت، مشکلات را تحمّل کرده و صبر پیشه می کنند، ثواب بيشتری در آخرت از اعمال خود مي برند؛ چون «برترين اعمال، مشكل ترين آنها است». در دستورات دینی نیز یتیم از رحمت خداوند مهربان بی نصیب نیست و قرآن كریم و پیشوایان معصوم(ع) امر سرپرستی كودكان یتیم را به مؤمنین سپرده اند تا در جامعه یتیمی آواره نماند و در پناه مؤمنان نیازهای آن ها برطرف شود. در نتیجه اگر در جامعه ای شاهد بدرفتاری با یتیم باشیم و کسانی پیدا نشوند که سرپرستی یتیم را برعهده گرفته و گرامی بدارند، بجای تردید در عدالت خداوند در «انسانیت» افراد آن جامعه باید شک کرد.

واژه مجوس تنها در آیه 17 سوره حج بکار رفته، و آنان را در صف ادیان آسمانى قرار داده و چنین برمی آید که آنان داراى کتاب و پیامبرى بوده اند. امروزه پیروان زردشت را مجوس می نامند. اوستا  کتاب معروف آنان است. آنان خداى نیکى ها را اهورا مزدا و خداى شرّ را اهریمن می نامند و به عناصر چهارگانه، مخصوصاً آتش احترام مى گذارند. به پیشوایان این مذهب مغ، و به روحانیین  آن مُؤْبَد گفته مى شود. پیامبر(ص) فرمودند: مجوس پیامبر و کتاب آسمانى داشتند، که پیامبرشان را به قتل رسانده و کتاب او را آتش زدند.

«يَوْمَ التَّلاقِ» روز ملاقات بندگان با پروردگار، انسان ها با فرشتگانِ حساب، گذشتگان و آيندگان و یا پيشوايان حق و باطل با پيروانشان است. «يوم ثقيل»، روز سنگين از نظر محاسبه ها، مجازات ها، رسوايى ها و مسئوليت هاست. «يوم الازفة»؛ (روز نزدیک) به اين خاطر است كه قيامت بيش از آنچه مردم فكر مى كنند نزديك است تا بي خبران نگويند وقت بسيار است و قيامت وعده اى است نسيه!

برخی از كسانى که در يك خانواده شريف و معروف به علم و عمل و تقوا و بزرگوارى و سخاوت متولّد شده‏ اند، اين را براى خود امتياز بزرگى شمرده و ديگران را كوچك و بى‏ ارزش مى‏ پندارند؛ در حالى كه حسب و نسب در اسلام مطرح نيست و همه مردم بندگان خدا هستند و از يك پدر و مادر آفريده شده ‏اند و تنها ملاک ارزش و شخصیت انسان به تقواي آنهاست. اگر مى‏ بينيم امام علي(ع) در «نهج البلاغه» يا امام سجّاد(ع) در خطبه معروف شام، به حسب و نسبشان افتخار مى ‏فرمودند، نه براى برترى ‏جويى كه براي تبيين رسالت امامت و رهبرى خود به ناآگاهان بوده است.

در روايات، مطالب تكان دهنده اى پيرامون عواقب سوء «غفلت» وارد شده که برخی از آنان عبارتند از اينكه: «غفلت» از بزرگترين دشمنان انسان است، سبب غرور انسان مى شود و مقدمات هلاكت او را فراهم مى سازد، مايه گمراهى افكار و سرلوحه نحوست هاست، مانع اثر كردن مواعظ و اندرزها در انسان مي شود و كمى غفلت از دلايل پيشرفت دولت هاست و ... .

برخورد پیشوایان اسلام با منافقین پیچیده بوده است، چرا که آنها چهره دوگانه اى داشته اند؛ در باطن، کفر و توطئه و فساد و در ظاهر، اسلام و نماز و قرآن. حذف کردن آنها از صحنه اجتماع منشأ تنشهایى مى شده، و به همین دلیل پیامبر(ص) هیچ گاه دستور قتل منافقى را در تمام دوران زندگیش صادر نکرد. ولى این امر مانع از آن نبود که پیامبر(ص) و از آن بالاتر قرآن مجید در مورد آنها به طور عام و احیاناً به طور خاص افشاگرى کنند تا مردم مراقب آنها باشند.