ناصر الدین ابوسعید عبد الله بن عمر بن محمد بن على بیضاوى شیرازى شافعى (م 685 ق) یکى از مفسران و متکلمان برجسته اهل سنت بود که به دلیل نوشتن تفسیر انوار التنزیل شهرت فراوان یافته است. او در بیضاى شیراز دیده به جهان گشود، در همانجا رشد یافت و سپس به منطقه آذربایجان مهاجرت کرده و در تبریز دیده از جهان فروبست. او قاضى القضات منطقه شیراز و در عین حال به عنوان دانشمند برجسته آذربایجان نیز شناخته مى شد و در همانجا کرسى درس و استادى خود را دایر کرد و او را استاد بزرگ آذربایجان و علامه آن دیار لقب دادند. نامى از اساتید بیضاوى در کتاب‌های تراجم و تاریخ به میان نیامده است؛ اما از شاگردان او مى توان به قطب الدین شیرازى و فخر الدین احمد جاربردى اشاره کرد. او در مذهب فقهى پیرو فقه شافعى بود و در عقاید خود به مسلک اشعرى گرایش و پایبندى داشت.

خداوند در سوره «مدثر»، به جریان تکبر «ولید بن مغیره مخزومی» اشاره کرده می فرماید: «سپس چهره درهم کشید و با عجله دست به کار شد، آن گاه پشت به حق کرد و تکبر ورزید و گفت: قرآن چیزی جز یک سِحر جالب همچون سِحرهای پیشینیان نیست». تعبیر به سِحر به خوبی نشان می دهد که ولید این واقعیت را پذیرفته بود که قرآن تاثیر فوق العاده ای در افکار و دل ها می گذارد و جاذبه عجیبی دارد که دل ها را به سوی خود می کشاند؛ ولی چون نگاهی توام با غرور و استکبار داشت قرآن را به صورت سِحر و جادو تصور نمود.

ابوالقاسم قیس بن سعد بن عباده، صحابى بزرگ و از اشراف و رؤسا و سیاستمداران و جنگ آوران و سخاوتمندان و سخنرانان و زُهّاد و دانشمندان عرب، و از استوانه هاى دین و پایه هاى مذهب به شمار مى رفت.  قيس به منزله رئيس پليس پیامبر(ص) بود. على(ع) نيز او را در خلافتش به حکومت مصر گماشت و او در آنجا با زيرکى، کاردانى و سياستش در برابر معاويه و عمرو عاص مقاومت مى کرد. سخنرانی ها و گفته های او همه گواه بر تبحّر او در معارف الهى است، و گام هاى بلند او را در شناخت قرآن و سنّت نشان مى دهد.

عبدالقادر قرشى در شمار دانشمندان بزرگ اهل تسنّن است. محمود بن سلیمان کفوى درباره اش مى نویسد: وی فاضل و دانشمند کامل، دانا و صاحب فضل و جامع علوم بود. وى در سال 676 متولد شد و از افرادى، همچون علاءالدین ترکمانى، فخرالدین عثمان ماردینى ترکمانى، علم و دانش را فرا گرفت. قرشى حدیث روایت مى کرد و صاحب فتوا بود، و کتابهایى با عناوین: «العنایة فی تحریر أحادیث الهدایة» و «الطرق و الوسائل فی تخریج أحادیث خلاصة الدلائل»، و ... نگاشت. سرانجام در سال 755 وفات کرد.

دولت ها در عصر کنونی برای مصادره مشاهیر، به رقابت با یک دیگر پرداخته اند؛ همانند ابن سینا که افغان ها، ازبکها و ایرانی ها درباره ملیّت او اختلاف دارند. در واقع معیار ملیت انسان ها، تابع محل تولد، محل رشد و نمو و وفات آنهاست. ابوعلی در سرزمین ایران کهن متولد گردید و دوران کودکی تا بزرگ سالی خود را در آن سپری کرد، در بستر فرهنگ و تمدن و زبان و تحت حاکمیت حکومتهای ایرانی بالید و سرانجام در شهر همدان وفات نمود. از این رو می توان او را دانشمندی ایرانی نامید.

بوعلی سینا دانشمند نامدار ایرانی است که آثار فاخر او سالهاست بر پیشانی علم و دانش می درخشد. وی علی رغم زندگی نا آرامی که داشت، توانست تالیفات بسیاری را در علوم مختلف به رشته تحریر در آورد، همانند کتاب قانون در طب، شفاء در فلسفه و... . آثار ابن سینا در منطق و فلسفه سبب شد او را معلم سوم بنامند. او در علم فلسفه مشاء صاحب مکتبی است که به مکتب سینوی شهرت دارد؛ لذا او را رئیس المشائین نیز می نامند.

قوم حضرت یونس(ع) با اینکه صدق گفتارش را بارها آزموده بودند، ایمان نمی آوردند؛ لذا یونس(ع) به آنها وعده عذاب داد و از میان قوم خود بیرون رفت. ولی آنها وقتی نشانه هایی از عذاب را دیدند، قبل از اینکه عذاب قطعی شود به رهبری عالم و دانشمندی که درمیانشان بود از شهر بیرون رفتند و با حالت تضرع توبه کردند و خداوند توبه آنها را پذیرفت و نشانه هاى عذاب بر طرف شد.

دوازده دانشمند يهودي تباني کردند جهت ايجاد تزلزل در ايمان مسلمين صبحگاهان نزد پيامبر(ص) تظاهر به اسلام کنند ولى در آخر روز از اسلام برگردند و هنگامى که از آنها سؤال شود، چرا چنین کردید؟! بگویند: ما صفات محمّد(ص) را از نزدیک مشاهده کردیم و دیدیم صفات و روش او با آنچه در کتب ما است تطبیق نمى کند و لذا برگشتیم، تا این موضوع تازه مسلمانان را به تردید اندازد.

مردی عرب برای فراگیری دانش به پیشگاه پیامبر(ص) آمد. آن حضرت برای تعلیم قرآن، او را به نزد یکی از صحابه فرستاد. مرد عرب پس از یادگیری سوره زلزال، به حاضرین گفت: همین مقدار از دانش، برای من کافی است. پیامبر(ص) به اصحاب فرمودند او را رها کنید که مردی دانشمند گردیده است.

خداوند در مذمت یهود و نصارا می فرماید: «مسيح(ع) را معبود خود پذيرفتند، در حالى كه دستور داشتند خدای يكتا را بپرستند». در واقع آنان اعتقاد به الوهيت راهبان خود نداشتند؛ اما قرآن از واژه «اله» در مورد آنان استفاده می کند؟ از امام باقر و امام صادق(ع) روایتی نقل شده که می فرمایند: «به خدا سوگند آنها براى پيشوايان خود نه روزه گرفتند، بلكه آنان حرامى را براى آنها حلال، حلالى را حرام كردند، و آنها پيروى نمودند». از این رو پيروى و اطاعت از كسانى كه بر خلاف حكم الهى فرمان مى دهند نوعى شرك است.