پاسخ اجمالی:
ناصر الدین ابوسعید عبد الله بن عمر بن محمد بن على بیضاوى شیرازى شافعى (م 685 ق) یکى از مفسران و متکلمان برجسته اهل سنت بود که به دلیل نوشتن تفسیر انوار التنزیل شهرت فراوان یافته است. او در بیضاى شیراز دیده به جهان گشود، در همانجا رشد یافت و سپس به منطقه آذربایجان مهاجرت کرده و در تبریز دیده از جهان فروبست. او قاضى القضات منطقه شیراز و در عین حال به عنوان دانشمند برجسته آذربایجان نیز شناخته مى شد و در همانجا کرسى درس و استادى خود را دایر کرد و او را استاد بزرگ آذربایجان و علامه آن دیار لقب دادند. نامى از اساتید بیضاوى در کتاب‌های تراجم و تاریخ به میان نیامده است؛ اما از شاگردان او مى توان به قطب الدین شیرازى و فخر الدین احمد جاربردى اشاره کرد. او در مذهب فقهى پیرو فقه شافعى بود و در عقاید خود به مسلک اشعرى گرایش و پایبندى داشت.
پاسخ تفصیلی:
ناصر الدین ابوسعید عبد الله بن عمر بن محمد بن على بیضاوى شیرازى شافعى (م 685 ق) یکى از مفسران و متکلمان برجسته اهل سنت بود که به دلیل نوشتن تفسیر انوار التنزیل شهرت فراوان یافته است. او در بیضاى شیراز دیده به جهان گشود، در همانجا رشد یافت و سپس به منطقه آذربایجان مهاجرت کرده و در تبریز دیده از جهان فروبست.
جایگاه بیضاوى:
او قاضى القضات منطقه شیراز و در عین حال به عنوان دانشمند برجسته آذربایجان نیز شناخته مى شد و در همانجا کرسى درس و استادى خود را دایر کرد، چون مرکز استقرار حکومت در آن زمان شهر تبریز بود. وى براى کسب مقام قضاوتِ شیراز از وزیر حکومت وقت، به تبریز رفت و به عنوان قاضى القضاه منصوب شد و پس از مدت کوتاهى منصب قضاوت را رها کرده و به تبریز بازگشت و با ساکن شدن در آنجا به تدریس و تالیف کتاب پرداخت و بیش از پیش شهرت یافت و او را استاد بزرگ آذربایجان و علامه آن دیار لقب دادند.
نامى از اساتید بیضاوى در کتاب‌های تراجم و تاریخ به میان نیامده است؛ اما از شاگردان او مى توان به قطب الدین شیرازى و فخر الدین احمد جاربردى اشاره کرد که به شرح و تدریس کتاب هاى بیضاوى پرداخته اند.
او در مذهب فقهى پیرو فقه شافعى بود و در عقاید خود به مسلک اشعرى گرایش و پایبندى داشت.
کتاب های بیضاوى:
بیضاوى کتاب‌های فراوانى در زمینه تفسیر، اصول فقه، عقاید و فقه نوشته است:
1 ـ انوار التنزیل و اسرار التاویل که به تفسیر بیضاوى معروف است؛ 2 ـ طوالع الانوار که کتابى مختصر در زمینه کلام و عقاید بوده و مجد الدین ایجى (م 700 ق) بر آن شرح نوشته است؛ 3 ـ موضوعات العلوم و تعاریف ها که رساله مختصرى درباره علم شناسى و اصطلاح شناسى علوم رایج در قرن هفتم مى باشد؛ 4 ـ الغایه القصوى فى درایه الفتوا که در زمینه فقه شافعى است؛ 5 ـ نظام التواریخ که کتاب مختصرى به زبان فارسى درباره طبقات مختلف سلاطین ایران است؛ 6 ـ لبّ اللباب فى علم الاعراب در زمینه ادبیات عرب؛7 ـ الکافیه در علم منطق؛ 8 ـ شرح المطالع در علم منطق؛ 9 ـ شرح الکافیه درعلم نحو؛ 10 ـ شرح التنبیه در چهار مجلد؛ 11 ـ المصباح در زمینه علم کلام؛ 12 ـ شرح المصابیح (مصابیح السنه بغوى) که کتابى در زمینه حدیث بوده و تحفه الابرار نام دارد؛ 13 ـ شرح المحصول در اصول فقه که شرح کتاب فخر رازى است؛ 14 ـ شرح مختصر ابن الحاجب؛ 15 ـ المرصاد فى اصول الفقه؛ 16 ـ شرح المنتخب؛ 17 ـ تهذیب الاخلاق؛ 18 ـ منهاج الوصول الى علم الاصول که در زمینه اصول فقه فرقه شافعى بوده و شرح ها و حواشى فراوانى بر آن نوشته شده است.
شرح ها و حواشی کتاب منهاج الوصول:
حواشى خوافى حنفى (م 852 ق)، شرح فخر الدین جاربردى شافعى (م 746 ق) نکت المنهاج زین الدین عراقى، شرح المنهاج شهاب الدین ابشیطى (م 883 ق) شرح المنهاج عبد اللههاشمى عبرى (م 743 ق) شرح المنهاج ابو المکارم ابن عاقولى (م 79 ق) شرح عز الدین حلوائى حنفى (م 802 ق) شرح نجم الدین سکاکینى شافعى (838 ق) شرح ابن تمام سُبکى شافعى (م 771 ق)، شرح المنهاج ابن وکیل شافعى و شرح شمس الدین اصفهانى (749 ق). با توجه به شرح هاى فراوانى که براى این کتاب نوشته شده است، این کتاب از مهم ترین منابع اصول فقه اهل سنت به شمار مى رود.
اشخاص زیادى با نام بیضاوى شناخته شده اند که وى نباید با آنها اشتباه شود.
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.