آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قوم حضرت یونس(ع) با اینکه صدق گفتارش را بارها آزموده بودند، ایمان نمی آوردند؛ لذا یونس(ع) به آنها وعده عذاب داد و از میان قوم خود بیرون رفت. ولی آنها وقتی نشانه هایی از عذاب را دیدند، قبل از اینکه عذاب قطعی شود به رهبری عالم و دانشمندی که درمیانشان بود از شهر بیرون رفتند و با حالت تضرع توبه کردند و خداوند توبه آنها را پذیرفت و نشانه هاى عذاب بر طرف شد.

چنان که در تاریخ آمده است، ماجراى آنها از این قرار بود: هنگامى که «یونس»(علیه السلام) از ایمان آوردن قوم خود ـ که در سرزمین «نینوا» (در عراق) زندگى مى کردند ـ مأیوس شد، به پیشنهاد عابدى که در میان آنها مى زیست، آن قوم را نفرین کرد، در حالى که عالم و دانشمندى نیز در میان آن گروه بود، که به «یونس»(علیه السلام) پیشنهاد مى کرد باز هم درباره آنان دعا کند، و باز هم به ارشاد بیشتر بپردازد و مأیوس نگردد.
یونس(علیه السلام) پس از این ماجرا از میان قوم خود بیرون رفت، قوم او که صدق گفتارش را بارها آزموده بودند، گرد مرد دانشمند اجتماع کردند، هنوز فرمان قطعى عذاب فرا نرسیده بود، ولى نشانه هاى آن کم و بیش به چشم مى خورد، آنها فرصت را غنیمت شمرده و به رهبرى عالم از شهر بیرون ریختند، در حالى که دست به دعا و تضرع برداشته، اظهار ایمان و توبه کردند و براى این که انقلاب و توجه بیشترى در روح و جان آنها پیدا شود، مادران را از فرزندان جدا ساختند، و لباس هاى درشت و خشن و کم اهمیت در تن کردند، و به جستجوى پیامبر خویش برخاستند، اما اثرى از او ندیدند.
این توبه و ایمان و بازگشت به سوى پروردگار، که به موقع انجام یافته بود، و با آگاهى و اخلاص توأم بود، کار خود را کرد، نشانه هاى عذاب بر طرف شد، و آرامش به سوى آنها بازگشت، و هنگامى که «یونس»(علیه السلام) پس از ماجراى طولانیش به میان قوم خود بازگشت، او را از جان و دل پذیرا گشتند.
البته یادآورى این نکته لازم است که: قوم «یونس»، هرگز در برابر مجازات قطعى قرار نگرفته بودند، و گرنه توبه آنان نیز پذیرفته نمى شد، بلکه اخطارها و هشدارهائى که معمولاً قبل از مجازات نهائى مى آید، براى آنها به قدر کافى بیدارکننده بود، در حالى که مثلاً فرعونیان بارها این اخطارها را دیده بودند، (همانند ماجراى طوفان و ملخ خوارگى و دگرگونى شدید آب نیل و امثال آن) ولى هیچ گاه این اخطارها را جدى نگرفتند، و تنها از «موسى»(علیه السلام) خواستند که: ناراحتى را خداوند از آنان بر طرف سازد تا ایمان بیاورند، اما هرگز ایمان نیاوردند.(1)