حکم اختصاصی پیامبر (ص) در مورد «تعدد زوجات»!

چرا پيامبر (ص) برای مسلمانان تنها ازدواج با چهار زن را تجويز فرمود ولی برای خويش اين محدوديت را قائل نشد؟!

آيه اي كه ازدواج را محدود به چهار همسر نموده در اواخر سال هشتم هجری نازل شده و پيامبر(ص) تا آن زمان همه همسران خود را گرفته بود؛ بدين ترتيب اين سخن كه پيامبر آنچه را بر ديگران حرام كرد براى خود روا شمرد، از اساس فرو مى ريزد. افزون بر اينكه حتّى در شرايط استثنايى جامعه نيز امكان داشتن چهار همسر مشروط به رعايت عدالت شده است؛ البته در موقعيّتى مانند روزهاى جنگ و شهادت.

تجویز «تعدد زوجات» نشانه تأثير قرآن از فرهنگ جاهلی!

آیا این سخن صحیح است که "تجویز «چند همسری» نشانه تأثير قرآن از فرهنگ جاهلی عصر نزول آن است"؟

از جمله مشكلات اسلام، مشكل يتيمان خردسال و دارايي‌هاى ايشان، و زنان جوان و بيوه بود كه بازمانده جنگها بودند. راه حل مشكل زنان بيوه، دادن اجازه به مردان كفو و همتا بود كه با آنها ازدواج كنند، تا هم امكان صرف اموال يتيمان در جهت مصالح آنها فراهم شود و هم از گسترش فساد و فحشا جلوگيرى شود؛ زيرا زن شوهر مرده، خود را در حمايت و كفالت مردى مؤمن و با كفايت مى ديد.

تاریخچه «تعدّد زوجات»

چند همسری و «تعدّد زوجات» از چه زمانی در بین انسانها شایع شده است؟

چند همسری امری شایع و معروف نزد «مصریان»، «ایرانیان»، «آشوریان»، «بابلیان» و «هندوها» بوده است. همان گونه که در آیین «یهود» وجود داشته و از حرمت آن در «سِفرها» سخنی به میان نیامده است و «تورات» اصل تعدّد زوجات را مباح دانسته، اما عدد معینی را برای آن ذکر نکرده است. همچنین در «انجیل» نیز نصّی بر حرمت تعدّد زوجات وجود ندارد و حرمت تعدّد زوجات در قوانین کلیسا، از جمله قوانینی است که به دست بشر تدوین شده و هرگز رنگ دینی ندارد.

اشکالات مخالفین «تعدد زوجات»؟!

مخالفین مسئله «تعدد زوجات» چه اشکالات و ایراداتی را به این مسئله وارد می نمایند؟

این مخالفین می گویند: 1- چند همسری سبب مشکلات روحی در مردان و زنان می شود. 2- چند همسری سبب دشمنی زنان با یکدیگر و محیط زناشویی را به میدان جنگ و جدال تبدیل می کند. 3- تعدد زوجات سبب هوسرانی و مشکلات اخلاقی می شود. 4- چند همسری سبب برخی مشکلات حقوقی می شود. 5- تعدد زوجات با اصل فلسفی تساوی حقوق زن و مرد منافات دارد. در جواب باید گفت: تمامی این اشکالات ناشی از عدم درک صحیح مسئله یا نگاه یک جانبه و تک بعدی به آن است...

واکنش اسلام به مسئله «تعدد زوجات»

واکنش دین اسلام نسبت به مسئله «تعدد زوجات» چه بود و برای اجتناب از اشکالات آن چه اصلاحاتی انجام داد؟

اسلام نه چند همسری را اختراع کرد و نه به جهت وجود مصالحی آن را نسخ نمود، بلکه درصدد اصلاح آن در موارد ضروری برآمد. نمونه هایی از این اصلاحات عبارتند از: 1- اسلام در تعدد زوجات، محدویت کمّی قائل شده، لذا به یک نفر اجازه نمی دهد که بیش از چهار زن داشته باشد. 2- اسلام در تعدد زوجات، عدالت را شرط کرده و به هیچ وجه تبعیض در بین همسران را اجازه نمی دهد. 3- اسلام در تعدد زوجات، قائل به محدودیت کیفی است و چند همسری را در مواردی خاص مانند قوت جنسی شخص یا کثرت زنان امضاء کرده است.

فتوای شیعه به جواز ازدواج با نه همسر!

آیا همانطور که ابن حزم ادعا کرده است، شیعه فتوا به جواز ازدواج به نه همسر داده است؟

آشنایان به فقه اهل ببیت(ع) می دانند که چنین نسبت ناروایی نه در کتب فقهی شیعه دیده می شود و نه هیچ فقیه شیعه ای چنین فتوایی صادر کرده است، بلکه حرمت بیش از چهار همسر در آن واحد از مسلمات فقه شیعه است. این در حالی است که برخی از علمای اهل سنت مثل فخر الدين زيلعی حنفی، فتوا به جواز ازدواج با نه همسر داده و برخی مثل شوکانی نیز محدودیتی برای داشتن همسر قائل نشده است.

افسانه ازدواج های مکرّر امام حسن(ع)

آیا امام حسن (ع) همسران متعدد داشت؟ گروهی از مورخان همسران متعددی به حضرت امام مجتبی (ع) نسبت داده، نوشته اند که آن حضرت همسران متعددی تزویج می کرد و پس از اندکی آنها را طلاق می داد و به جای آنها زنان دیگری اختیار می نمود؛ می گویند به همین دلیل تعداد همسران آن حضرت زیاد بود بطوری که این موضوع زبانزد مردم شده بود، آیا این موضوع صحت دارد؟

امام مجتبى(ع) پرورش یافته دامان حضرت علی(ع) و فاطمه(س)، از جهات مختلف، شخصیّتى برجسته داشت و در آن عصر هیچ کس از لحاظ کثرت عبادت به پایه او نمى رسید؛ لذا چنین نسبتی به ایشان قابل قبول نیست. ضمن اینکه جز عده معدودی از زنان، به عنوان همسر ایشان بیان نشده؛ و فرزندان حضرت معدود است. این مسئله شایعه ای است که دشمنان حضرت برای کم کردن نفوذ اهل بیت بیان کرده اند و اخباری که در این باره بیان شده نیز جعلی است.

معنای «زوجیّت اشتراکی» و اقسام آن

مقصود از «چند همسری» یا «زوجیّت اشتراکی» چیست و چه انواع و اقسامی می توان برای آن متصور شد؟

شکّی نیست که تک همسری طبیعی ترین فرم زناشویی است؛ زیرا در تک همسری روح اختصاص یعنی مالکیت فردی و خصوصی حکم فرماست و هر یک از زن و شوهر، عواطف و منافع جنسی دیگری را از آن خود و مخصوص شخص خود می داند. نقطه مقابل آن چند همسری یا زوجیت اشتراکی است که ممکن است به چند صورت فرض شود: 1- «کمونیسم جنسی»؛ که اختصاص در مرد و زن وجود ندارد. 2- «چند شوهری»؛ که اشکال عمده و اساسی آن اشتباه و اختلاط انساب است. 3- «تعدد زوجات»؛ که صحیح ترین و رایج ترین شکل چند همسری است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الامام علي (ع)

فرض الله الصيام ابتلاء لاخلاص الخلق

خداوند روزه را براي آزمودن اخلاص بندگان واجب کرد

ميزان الحکمة 6 / 389