مراجعه مستقیم به قرآن و حدیث، به جای «تقلید»!

وقتی قرآن و احادیث وجود دارند، چرا مستقیما به آنها رجوع نکنیم تا مجبور به تقلید باشیم؟!

استنباط احکام از قرآن به مقدماتی مانند دانش عربی، علوم قرآن و تشخیص محکمات از متشابهات و ناسخ از منسوخ و... نیاز دارد. بدون دانستن این مقدمات، تلاش برای فهم قرآن به برداشت های ناقص و انحرافی می انجامد که در سخنان بزرگان دینی به عنوان «تفسیر به رأی» شناخته شده و بسیار نکوهش شده است.
استخراج احکام از روایات نیز به قوه تشخیص عـام و خاص، مطلق و مقید، معانی امر و نهی موجود در احادیث، ملازمات مضامین احادیث، شناخت رجال سلسله راویان حدیث، شناخت موارد تقیه از غیرتقیه، روایت‌های صحیح‌ السند از غیرصحیح السند و... وابسته است.
از آن گذشته برای پدیده های جدیدی را که پیشینه ای در روایات معصومین و احکام شرعی گذشته ندارند و به اصطلاح فقها به نام «مسائل مستحدثه» شناخته می شوند، بدون طی کردن مراحل اجتهاد مصطلح، نمی توان حکمی استنباط کرد.
داشتن چنین تخصص هایی از همه برنمی آید و بایستی عموم مردم از متخصصین پیروی کنند، در غیر این صورت جامعه به همان تشتت و اختلاف نظر عمیق و عدم انسجام علمی و فکری ای که سلفیه و وهابیت بر اثر آسان گیری در اجتهاد دچارش شده، مبتلا می گردد.

فلسفه بررسی «مکّي» یا «مدني» بودن سُوَر

به چه دلايلي لازم است «مکّي» و «مدني» بودنِ سوره های قرآن کاملا مورد توجه و بررسی قرار گیرد؟

به چند دليل تشخيص مكّي و مدني بودن سوره ها ضرورت دارد: 1. به خاطر شناخت تاريخ و مخصوصا تسلسل آيات و سور و تدريجى بودن نزول آنها. 2. به خاطر نقش اساسي در استدلال و استنباطِ احكام. 3 به خاطر مدني بودن بيشتر آياتِ مورد استناد در استدلالات كلامى و عدم مدرك قرار گرفتن آیات مکّي. 4. به خاطر حلّ و فصل بسيارى از مسائل قرآني.

شبهه مکّى بودن سوره شورى و عدم نزول آيه «مودت» در شأن علی(ع)!

آيا آيه «مودت» مدني نيست و در شان علي (عليه السلام) و خانواده اش نازل نشده است!؟

ابن تیمیه مى گوید: سوره شورى بدون شک مکّى است، بنابراین آیه مودّت که در این سوره است، نمی تواند در شأن عترت پیامبر(ص) مخصوصا حسنین(ع) که بعدها به دنیا آمدند، باشد. در پاسخ مى گوییم: براى تشخیص اینکه آیه اى مکّى یا مدنى است، دو راه وجود دارد: 1- ملاحظه مضمون آیه. که این روش، مدنی بودن آیه مودّت را اثبات می نماید. 2- رجوع به نصوصى که در مورد آیه از طرف علما وارد شده است. این روش نیز مدنی بودن آیه را اثبات می کند.

انکار جاهلانۀ شأن نزول آیه اطعام

آیا همان طور که ابن تیمیه مى گوید، نزول آیه اطعام در مورد اهل بیت(علیهم السلام) دروغ است؟

ابن تیمیه از روی جهل، نازل شدن آیه اطعام را در حق اهل بیت، به صرف نازل شدن سوره انسان در مکه، دروغ شیعه می داند. درحالیکه اولا مکی یا مدنی بودن سوره های قرآن منافاتی با مدنی یا مکی بودن برخی آیه های آن ندارد. ثانیا روایات بسیاری حتی از منابع اهل سنت، شان نزول این آیات را درباره اهل بیت ذکر کرده اند. ثالثا هیچ اجماعی بر مکی بودن آن وجود ندارد و بسیاری از علما آن را مدنی می دانند. رابعا ممکن است سوره ای مکی باشد اما بعد از هجرت و بعد از فتح مکه در حجه الوداع در مکه بر پیامبر نازل شده باشد.

منافات شأن نزول سوره «هل اتی» با مکّی بودن آن!

شیعیان چطور ادعا می کنند که سوره «هل اتی» در شأن اهل بیت(ع) نازل شده و حال آنکه اساسا این سوره در مکه نازل شده است؟!

عده‌ای شأنیت سوره «هل اتي» برای اهل بيت(ع) را منوط به مدني بودن آن دانسته و گفته اند اين سوره مكى است. در جواب بايد گفت: بسياري، اين سوره را مدنی می دانند و به فرض که قسمتی از آن مكي باشد، نذر امام على(ع) و خانواده شان در مدينه اتفاق افتاده است و مانعى ندارد كه بخشى از سوره، مكّى و بخشى مدنى باشد.
دليل مدنی بودن سوره نیز، وجود كلمه اسير در آن است كه حكمش بعد از نزول حكم جهاد، در مدينه آمده است؛ اما متعصبان، کلمه اسير را بر معاني مجازی حمل كرده‌اند كه قابل قبول نيست.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق عليه السلام :

«اني ما شربت ماء باردا الا و ذکرت الحسين‏»

من هرگز آب سرد ننوشيدم مگر اين‏که به ياد حسين عليه السلام افتادم.

امالى صدوق، ص 122