برای پیروزی بر دشمن نمی توان از هر روشی استفاده كرد. امام علی(ع) وقتی بر شريعه فرات مسلط شد لشكر معاويه را از بردن آب منع نكرد و پيامبر اسلام(ص) هم در جريان فتح خيبر، حاضر نشد تا آب را به روي يهوديان ببندد. آری براى يك «سياستمدار الهى» پيروزى بر دشمن از لحاظ اهميت در درجه دوم است و در درجه اوّل حفظ ارزشها مهم است. ارزشهايى كه ماندنى است و بهترين وسيله تكامل جامعه انسانى و پرورش انسانهاى شايسته و تشكيل «حيات طيبه» است.

اولين برخورد امام حسين(ع) با سپاه عراق، برخورد با سپاه حرّ بود كه وظيفه داشت امام(ع) را به كوفه ببرد كه با مخالفت امام(ع) به ناچار در صحراي خشك و سوزان فرود آمدند. فردای روز ورود امام(ع) به کربلا، سيل ورود سپاهیان ابن زیاد به كربلا فزوني يافت و فرماندهي به عمر سعد رسيد. ابن سعد از پیشنهاد امام(ع) براي بازگشت خوشحال شد؛ اما با مخالفت شمر و دستور جنگ از طرف ابن زياد روبرو شد و چون تلاش امام(ع) براي كنار كشيدن ابن سعد نتيجه‌اي نداد، جنگ آغاز شد و با شهادت امام حسين(ع) و يارانش به پايان رسيد.

امام حسین(ع) پس از شهادت مسلم، اشک از دیدگان شان جارى شد و فرمودند: «خداوند مسلم را رحمت کند، او به سوى رَوْح و ریحان و بهشت و رضوان خداوند رهسپار شد، بدانید او به تکلیف خویش عمل کرد و هنوز تکلیف ما باقى مانده است». سپس اشعاری را قرائت کردند که مضمون شان درباره برتری بهشت در مقایسه با دنیا و برتری شهادت بر مرگ بود. طبق نقل دیگری امام(ع) به دختر مسلم فرمودند: «دخترم! من به جاى پدرت و دخترانم به جاى خواهران تو هستند!» و بعد از آن بیعت خود را از همراهان شان برداشتند و به آنها اجازه دادند که بروند.

اقدامات تروریستی که جان، مال، زنان و کودکان و خلاصه همه چیز و همه کس را مورد حمله قرار می دهد، از نظر وجدان بشری محکوم بوده و مصداق تروریسم محسوب می شود. از سویی اسلام نیز به ممنوعیت این گونه اقدامات غیر انسانی تصریح کرده است. از این رو پیامبر(ص) می فرماید: «ایمان از ترور جلوگیری کرده است». همچنین امام علی(ع) در جنگ صفین به سپاهیان خویش می فرماید: «هرگز با دشمن جنگ را آغاز نکنید تا آنان آغازگر جنگ باشند. فراریان را نکشید، بر زخمیان نتازید، از مثله کردن بپرهیزید، وارد خانه های آنان مشوید، بر زنان حمله نبرید. و ...».

بر اساس شواهد تاریخی، «مسلم بن عقیل» در لحظه آخر از «ترور» و قتل «ابن زیاد» خودداری کرد و دلیلش این بود که پیامبر(ص) از حیله و مکر نهی کرده بود و اینکه «ترور» با سیره مسلم سازگاری نداشت.
از سویی مسلم وظیفه داشت از مردم «کوفه» برای حضرت بیعت بگیرد و ...، در این حال «ترور» ابن زیاد سبب خروج مسلم از حیطه وظایفش می شد.
از سوی دیگر مسلم وظیفه اش بیداری مردم بود و این هدف با قتل و «ترور» حاصل نمی شد.
در نهایت اینکه ابن زیاد در پناه «هانی بن عروه» بود؛ و اسلام در این شرایط از «ترور» و قتل نهی می کند، گرچه شخصی فاجر و فاسق باشد.

اولین اقدام امام حسين(ع) در پاسخ به نامه های کوفیان، فرستادن مسلم به کوفه بود. امام او را مورد خطاب قرار داد و فرمود: «اگر مشاهده کردی که مردم یکپارچه متمایل به بیعت من هستند، بسرعت خبر آن را به من برسان تا من بر حسب آن عمل کنم». مسلم که در حدود چهل سال داشته، از میان خود اهل بیت برای چنین امر مهمّی به کوفه فرستاده شد. مسلم پس از ورود به کوفه به منزل مختار رفت و شروع به گرفتن بیعت کرد. در مدّت سی و پنج روز حدود هجده هزار نفر با او بیعت کردند. جاسوسان بنی امیّه در نامه‌ای به یزید نوشتند: اگر نیاز به کوفه دارد، درباره آن هر چه زودتر تصمیم مناسبی بگیرد. مسلم مشغول جمع‌آوری نیرو و سلاح بود كه یزید، ابن زیاد را برای کوفه برگزید و او با تهدید، كوفيان را سرکوب و با گماشتن جاسوس، به محلّ اختفای مسلم دست يافت و او را دستگير و به شهادت رساند.

امام در یکی از منزلگاه های نزدیک کوفه خبر بی وفایی کوفیان و شهادت مسلم بن عقیل و چند تن از یاران شان را در کوفه برای همراهان خود بیان کردند و به آنها فهماندند که گام در مسیر پرخطری نهاده اند. در آنجا جز معدود یاران خالص آن حضرت، کسی با کاروان ایشان نماند.

همچنین گفته شده امام بعد از رسیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل فرمود که او به تکلیف خود عمل کرد و اکنون تکلیف ما باقی مانده است. این گونه سخنان و برخوردها نشان می دهد که امام به خاطر عمل به تکلیف الهی گام در این مسیر گذاشته بود.

امام حسین(ع) بعد از این که نامه جناب مسلم را مبنی بر بیعت کوفیان دریافت نمود، چون از روحیّه ضعیف کوفیان و سابقه پیمان شکنى آنان آگاهى داشت، نامه ای براى تقویت روحیّه آنها نوشت، و به آنها توصیه نمود در کارها شتاب کنند تا ایشان به کوفه برسند. این نامه توسط قیس بن مسهر به سوی کوفه فرستاده شد، اما ایشان را دستگیر کردند و برای ناسزا گفتن به امام(ع) به بالای دارالاماره بردند، اما این مرد بزرگ از این فرصت برای ادای رسالتش بهره برد،اما به دست دژخیمان اموی به شهادت رسید.  

امام حسین(ع) برای این که فقط یاران مخلص، همراه ایشان باشند، اقداماتی انجام دادند، از جمله ضمن خطبه ای که قبل از حرکت از مکه به سوی عراق ایراد فرمودند، درباره مرگ و لقاء خداوند سخن گفتند و فرمودند: «هر کس آماده است خون خود را در راه ما نثار کند و خود را آماده لقاى خداوند سازد، با ما رهسپار شود». همچنین در یکی از منزلگاه پس از اعلام خبر کشته شدن مسلم و هانی و عبدالله بن یقطر بیعت را از همراهان خود برداشتند، در نتیجه همه جز همان عدّه از یاران آن حضرت که از مدینه با او همراه بودند، رفتند.

امام حسین(ع) بعداز شهادت مسلم، اعلام کردند که هنوز تکلیف ما باقى مانده است. سپس به خواندن اشعاری پرداختند که مضمون شان درباره برتر بودن بهشت در مقایسه با دنیا و برتری شهادت بر مرگ بود. همچنین طبق قولی دیگر امام با نکوهش بی وفایی کوفیان، خود را سزاوارتر از هر کس برای یاری دین خدا و جهاد در او به هر قیمتی، معرفی می کند.