امام علی(ع) هنگام ملاقات با «عاصم بن زیاد» که رهبانیت اختیار کرده و از دنیا کناره گرفته بود، فرمود: «این کار دشمنی با خود و خانواده ات است؛ علاوه بر اینکه مخالف دستورات خداوند نیز می باشد. و اینکه می بینی من در خوراک و پوشاک بر خود سخت می گیرم، به دلیل جایگاه امامت و رهبری است. زیرا خداوند به پیشوایان عادل دستور داده است که همچون افراد فقیر زندگى كنند تا فقر موجب طغيان و سركشى آنها در برابر فرمان خدا نشود».

حضرت علی(ع) بعد از به کار بستن همه روش ها از جمله تشویق و تمجید و بیان ارزش هاى معنوى و مادى جهاد فى سبیل الله، و برای برانگیختن مردم سست عنصر و ضعیف کوفه، نسبت به آنها از روش توبیخ و سرزنش استفاده می کرد. تاریخ مردم کوفه و سستى ها و ضعف های آن ها نشان می دهد حضرت امیر این سخنان را به عنوان آخرین راه درمان براى این بیماران کوردل انتخاب فرموده و مى خواهد از این راه، دست به کارى بزند که اگر کمترین احساسى در جان آنها است به پاخیزند و به حرکت درآیند و به مقابله با دشمن بشتابند.

بر اساس آیات قرآن، توبیخ و سرزنش فرشتگان، نخستین مجازاتی است که مشرکان با آن روبرو مى شوند، «آنها مى پرسند کجا هستند معبودهائى که غیر از خدا مى پرستیدید». بر اساس این آیه، مجرمان که دست خود را از یاری معبودهای دروغین کوتاه مى بینند، مى گویند: «آنها همه گم شدند و از ما دور گشتند». بر اساس ظاهر آیه، فرشتگان سؤالى مى کنند و مجرمان پاسخ مى گویند، اما در واقع مجازات روانى است براى آنها، که چگونه یک عمر در بیراهه سرگردان بوده و تمام سرمایه هاى خود را از دست داده اند، و هیچ چیز نیاندوخته اند!

خداوند در سوره هود، مردم را به شقى و سعید تقسیم کرده است. برخی مفسران از آن برداشت جبر کرده اند، درحالیکه طبق آیات در آن روز گروهى در پرتو اعمالشان سعادتمند و گروهى به خاطر اعمالشان شقاوتمندند و خدا مى داند چه کسانى به اراده و به خواست خود در طریق سعادت گام مى نهند و چه گروهى با اراده خود در مسیر شقاوت گام مى نهند. بر طبق عقیده جبریون، تعلیم و تربیت لغو خواهد بود و آمدن پیامبران و نزول کتب آسمانى، تشویق و توبیخ، مؤاخذه و پاداش، همگى ظالمانه محسوب مى گردند.