آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بر اساس آیات قرآن، توبیخ و سرزنش فرشتگان، نخستین مجازاتی است که مشرکان با آن روبرو مى شوند، «آنها مى پرسند کجا هستند معبودهائى که غیر از خدا مى پرستیدید». بر اساس این آیه، مجرمان که دست خود را از یاری معبودهای دروغین کوتاه مى بینند، مى گویند: «آنها همه گم شدند و از ما دور گشتند». بر اساس ظاهر آیه، فرشتگان سؤالى مى کنند و مجرمان پاسخ مى گویند، اما در واقع مجازات روانى است براى آنها، که چگونه یک عمر در بیراهه سرگردان بوده و تمام سرمایه هاى خود را از دست داده اند، و هیچ چیز نیاندوخته اند!

پاسخ این سؤال را مى توان با توجه به آیه 37 سوره «اعراف» به دست آورد، خداى متعال مى فرماید: (آنان چند روزى بهره خود را از آنچه برایشان مقدّر شده است مى برند و از نعمت هاى مختلف، سهم خود را مى گیرند، تا پیمانه عمرشان لبریز گردد و به اجل نهائى برسد، در این هنگام فرشتگان ما که مأمور گرفتن ارواحند، به سراغ آنها مى آیند)؛ «أُولئِکَ یَنالُهُمْ نَصیبُهُمْ مِنَ الْکِتابِ حَتّى إِذا جائَتْهُمْ رُسُلُنا یَتَوَفَّوْنَهُمْ».
از لحظه مرگ، مجازات هاى آنها شروع مى شود، نخستین بار با توبیخ و سرزنش فرشتگان پرودگار که مأمور گرفتن جانشان هستند روبرو مى شوند، (آنها مى پرسند کجا هستند معبودهائى که غیر از خدا مى پرستیدید)؛ «قالُوا أَیْنَ ما کُنْتُمْ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ»
یک عمر از آن ها دم مى زدید و همه چیز خود را نابخردانه در پاى آنها مى ریختید؟!
آنها چون دست خود را از همه چیز کوتاه مى بینند و پندارهائى را که درباره معبودهاى ساختگى داشتند همچون نقش بر آب مشاهده مى کنند، در پاسخ مى گویند: (آنها همه گم شدند و از ما دور گشتند)؛ «قالُوا ضَلُّوا عَنّا».
اثرى از آنها نمى بینیم و هیچ گونه قدرتى بر دفاع از ما ندارند، و تمام عبادات ما براى آنها بیهوده بود.
سرانجام مى افزاید: (و به این ترتیب خودشان بر ضد خود گواهى مى دهند که کافر بودند)؛ «وَ شَهِدُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کانُوا کافِرینَ».
گر چه ظاهر آیه این است که فرشتگان سؤالى مى کنند و آنها نیز پاسخ مى گویند، ولى در واقع این یکى از مجازات هاى روانى براى آنها است که آنها را متوجه وضع ناگوارى که بر اثر اعمالشان دامن آنها را گرفته است مى نمایند و به آنها نشان مى دهند که: چگونه یک عمر در بیراهه سرگردان بوده و تمام سرمایه هاى وجود خود را از دست داده اند، و هیچ چیز نیاندوخته اند! در حالى که راه بازگشت به روى آنها بسته است و این نخستین تازیانه آتشین مجازات الهى است که بر روح آنها نواخته مى شود.(1)