واژه «لُمَزَه» و «هُمَزَه»، صيغه مبالغه بوده و دارای يك معنى هستند، و اشاره به غيبت كنندگان و عيب جويان دارند. مفسران در معنی این دو واژه آرای متفاوتى دارند؛ گروهی معتقدند «هُمَزه» به معنی غيبت کننده و «لُمَزه» به معنی عيب جو می باشد. برخي دیگر «همزه» را به کسي اطلاق می کنند که با اشاره عيب جويی مي کند و «لمزه» را به کسی اطلاق می کنند که با زبان، اين عمل زشت را انجام می دهد و ... و برخی نيز اين دو واژه را به يک معنی می پندارند.

برای درمان بیماری های اخلاقی باید از دو طریق علمی و عملی اقدام کرد. در طریق علمی، باید پیامدهای آن رذیله را بررسی کرد. هر فرد با تحلیل آثار لجاجت، درک می کند که این صفت، انسان را از خدا و خلق دور می کند، و راه تكامل را به روى او می بندد. در طریق عملی نیز با مطالعه سرگذشت اقوام گذشته و زندگی بزرگان می توان راهکارهای مبارزه و عبرتهای مفیدی بدست آورد. همچنین از بین بردن ریشه های لجاجت، مثل جهل، ریاکاری و ...، دوری از کارهای لجوجانه و افراد لجباز کمک می کند تا کم کم ریشه این رذیله در وجود انسان بخشکد.

مسأله «نسبيّت در اخلاق» از ديدگاه اسلام و قرآن و منطق عقل مردود است؛ و در واقع طرح مسأله نسبيّت در مباحث اخلاقى مساوى با نفى اخلاق است، چرا كه طبق نظريّه نسبيّت اخلاقى، هر رذيله اى در جامعه فراگير شود فضيلت است و هر بيمارى اخلاقى فراگير، صحّت و سلامت محسوب مى شود و اخلاق به جاى اين كه وسيله اى براى سالم سازى اجتماع گردد، عاملى براى توسعه فساد خواهد شد.

امام علی(ع) درباره يكي از آثار «خودپسندی» می فرمایند: «خودپسندىِ انسان، يكى از حسودهاي عقل اوست». حسود كسى است كه به نعمت هايى كه به ديگري رسيده رشك مى ورزد و آرزوى زوال آنها را دارد و همين امر سبب مى شود به دشمنى با او برخيزد و... . از سویی خودپسندى در برابر عقل انسان همين كارها را انجام مى دهد، قدرت عقل را از انسان گرفته و او را به خطا مى افكند، عيب انسان را ظاهر مى سازد و مردم را از او متنفر مى كند. از این رو تعبیر امام(ع) بسیار رسا است.

جاه و مقام مورد توجه افراد زیادی است، به طورى كه مى توان گفت كمتر كسى است كه از حب جاه، هر چند کم و سطحی خالى باشد؛ زیرا مقام و منزلت سبب افزايش ثروت، رسيدن به آرزوها و افزون بر آن، سبب تواضع مردم می شود. علاوه بر این دلایل صفات رذیله ای مثل: خودپسندی، عقده حقارت، حسادت، کینه توزی و ... از انگیزه های جاه طلبى محسوب می شوند؛ زیرا این افراد بدین وسیله سعی می کنند خود را راضی نگه دارند یا شکستهای درونی خود را جبران نمایند.

از بهانه جويى و لجاجت، مى توان به عنوان یکی از مهمترين موانع درك حقيقت نام برد؛ زيرا سبب مى شود انسان به حق نرسد و در باطل راسخ تر گردد. لجاجت و بهانه جویی، یعنی اینکه انسان پس از آشكار شدن حق باز هم بر سخن باطل يا عمل نادرست خود پافشاری کند و با بهانه هاى واهى و سخنان دور از منطق، از پذيرش حق سر باز زند. اين خوى زشت از زيانبارترين خلقیات شيطانی است و ممکن است آثار شوم آن سرچشمه جنگهاى خونين گردد. بر اساس باور برخی مفسران، طغیان اشکال گوناگونی دارد و لجاجت سرچشمه همه طغیان ها می باشد.