اولا: ثواب عمل «واجب» به مراتب بیشتر از ثوابهایی است که به اعمال «مستحب» تعلق می گیرد و اگر کسی به جای واجبات مشغول عمل مستحبی شود، مشمول ثواب های آن نمی گردد.
ثانیا: همه اعمال واجب و مستحب، با هر مقدار از ثواب و فضیلت، مشروط به رعایت «تقوا» شده و قرآن کریم می فرماید: «انَّما يَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ المُتَّقين»؛ ترک واجبات نیز بی تقوایی است.
ثالثا: در بسیاری از روایات بیان کننده چنین ثوابی صریحا ذکر شده که این ثواب منوط به «معرفت» داشتن زائر از شأن و مقام امام(ع) است تا بدینوسیله معلمین واقعی دین شناخته شوند.
رابعا: بر ثواب زیارت امام حسین(ع) و امام رضا(ع) تاکید ویژه شده است؛ چون آنها جایگاه بی بدیلی در احیای اسلام و حفظ هویت دینی و مذهبی شیعیان بواسطه اتفاقات تاریخی معاصرشان دارند.
خامسا: امامان اهل بیت(ع) جایگاه ویژه ای در کسب فیوضات الهی دارند و ایشان مجرای وصول و جریان عنایات الهی هستند؛ از این جهت زیارت آنان یکی از ضروریات ارتباط با خداست.

اهل تسنن از لحاظ فقهی به چهار مذهب تقسیم می شوند. حنفی (پیروان ابوحنیفه)، شافعی (پیروان شافعی، دارای بیشترین جمعیت در میان اهل سنت)، حنبلی (پیروان احمد بن حنبل، اهل ظاهر و حدیث) و مالکی (پیروان مالک بن انس). آنان از لحاظ عقیدتى نیز داراى فرقه هاى فراوانى هستند که مهم ترین شان عبارتند از: معتزله (که در قرن هفتم و هشتم به دلایل سیاسی و حکومتی منقرض شد)، اشاعره (که دارای انشعابات بسیار متعدد در طول تاریخند، شیعه ستیزان سلفی خود را اشعری می دانند)، مجبره، خوارج، مجسمه، حشویه و... .

نهضت حواریون، نهضتی است که در اوایل قرن نوزدهم در آمریکا توسط دو نفر پرسبیتری ایرلندی، تأسیس شد. آنها علاوه بر کشیش ها، شیوخ و شماس ها را نیز به رسمیت می شناسند. عشای ربانی آنها هر هفته انجام می شود. با این که عضویت آنها فقط به کسانی که تعمید کرده بودند، اختصاص داشت، ولی در حال حاضر عضویت عموم آزاد است با آن که خاستگاه حواریون آمریکا بود، اما انان پیروان بسیاری در بریتانیای کبیر و استرالیا دارند، در واقع آنان فعالیت های تبلیغی خود را در قسمت های مختلف جهان انجام می دهند.

نهضت پنتکاستال نهضت طرفداران احیای مذهبی استاتیک(نشئه ای) است که در چند دهه ی اول قرن بیستم به تشکیل جماعت های مجزا منجر شد. این نهضت، توجه خاصی به پدیده ی جهش مانند سخن گفتن با زبان روح القدس، و ایمان شفابخش کرد. همان گونه که از اسم آن برمی آید، از این تجربه ها، احیایی از فیض روح القدس را در اولین عید پنجاهه یا گلریزان در نظر دارد. آداب رسوم نهضت پنتکاستالیست بر مذهب پوریتانی جمود دارد، اما فروتنی، فداکاری و محرومیت از همه ی لذات دنیا از ویژگی های نمایان آن است.

با ظهور فرقه زیدیه و اختلافات آنها با شیعیانِ پیرو امام باقر و امام صادق(ع)، واژه امامیّه بر شیعیان این دو امام اطلاق گردید؛ یعنى کسانى که معتقد به جانشینى بلافصل حضرت امیر بعد از پیامبر(ص) بوده و امامان را منصوص و مفترض الطاعة و از نسل امام حسین(ع) دانسته و آنان را حجت هاى الهى در روى زمین و داراى عصمت و علم غیب معرفی می کردند. بعدها در طول تاریخ، امامیّه و شیعه لقب مشهور اثناعشریان گردید.

گویا شمس الدین محمد بن خورشاه در سال 710 هـ از دنیا رفته و بر سر جانشین وى اختلافاتى در گرفته است. در اینجا نیز نزاریان به دو فرقه محمدشاهى و قاسم شاهى تقسیم شدند.  فرهاد دفترى قائل است که آثار محمدشاهى به این اختلاف اشاره کرده و آن را به بلند پروازى هاى قاسم نسبت مى دهند.

مسیحیت دارای سه فرقه «ارتدوکس»، «کاتولیک» و «پروتستان» می باشد. کلیساى ارتدوکس در یونان و روسیّه، و کلیساى کاتولیک روم اقتدارش بیشتر در اروپا و آمریکاست. این دو کلیسا در اصل عقیده موافق اند؛ ولى جدایی کلیساهاى لاتینى زبان مغرب و کلیساهاى یونانى و سریانى زبان مشرق از زمانی شروع شد که پاپ هاى روم خواستند بر تمام کلیساهاى جهان مسلّط گردند و اسقف هاى مشرق سرباز زدند .
فرقه پروتستان نیز در اعتراض به روش پاپ ها، ثروت اندوزى و فروش «مغفرت نامه» و ایجاد مزاحمت ها و محدودیّتها براى مردم به وجود آمد.

قرآن اختلاف زبان و رنگ در انسان ها را یکى از پایه هاى شناخت اقوام مختلف و از نشانه هاى خداوند می داند؛ اما تورات می گوید در آغاز که زبانِ همه مردم روى زمین یکى بود، اتحاد و یکپارچگی در بین آنها نیز زیاد بود و این قضیه خوشایند خداوند نبود، و از عواقب آن نگرانى داشت؛ لذا به بعضى از فرشتگان فرمود: «بیا به زمین برویم و زبان آنها را مخلوط کنیم تا پراکنده شوند» یعنى تفرقه بیندازم و خدایى کنم!!

فرقه های مسیحی در طول تاریخ به اندازه ای فراوان بودند که شناسائی کامل آنها نیازمند تألیف دایرة المعارف تخصصی است. بسیاری از این گروه ها امروزه پیروان قابل ملاحظه ای ندارند، گروه هایی چون ابیونیسم، آریانیزم، سایلیانیسم و پلاگیانیسم. اما اکثر قریب به اتفاق مسیحیان جهان، امروزه در یکی از سه شاخه ی مهم مسیحیت، یعنی کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان جای می گیرند.