اقامه معجزه از سوی انبیاء،‏ به معناى انجام يك محال عقلى‏ نيست زيرا محال عقلى به حكم عقل غير ممكن است. مثل اين كه پيامبرى بخواهد در آن واحد چيزى موجود باشد و موجود نباشد و يا صخره عظيمى را در پوست يك تخم مرغ جا دهد بى آن كه صخره كوچك شود يا تخم مرغ بزرگ گردد. بنابراين محالات عقلى نه در بحث اعجاز و نه در هيچ بحث ديگرى قابل طرح نيست.
آنچه قابل طرح است، محال عادى مى باشد و معجزه فقط خرق يك‏ محال عادى‏ است. يعنى طبق روال معمولى قانون علت و معلول چنين چيزى با اسباب و شرايط معمولى و با نيروى انسانى قابل تحقق نمى باشد ولى هيچ مانعى ندارد كه با نيروى الهى و علّت فوق طبیعی یا علّت ناشناخته طبیعی حاصل گردد.

معجزه قانون علیت را نقض نمی کند. معجزه دارای علت است؛ هرچند ممكن است اين علت، علتی ماوراى طبيعى و یا يك علت طبيعى ناشناخته باشد. علاوه بر این برخلاف حوادث طبيعى که در آنها اسباب اثر خود را به تدريج مى ‏بخشند، در معجزه تأثیر اسباب به صورت آنى و فورى است.

این عالمی که حادث است و دائما در حال تغییر است و قدیم نبوده، و محال است بدون علت به وجود آمده باشد، یا خود علت خویش است که باید قبل از وجود، موجود باشد، که این اجتماع نقیضین است، و یا معلول های دیگر جهان علت آن هستند که در این صورت دور پیش می آید، و یا معلول علتی است که آن هم معلول دیگری است تا بی نهایت که در این فرض تسلسل پیش می آید. لذا این جهان مخلوق خداوند واجب الوجود است، که هستى اش از درون ذات پاک او است.

گروهی از مفسران حادثه نجات بنی اسرائیل از چنگال فرعونیان و غرق شدن آنان را با اسباب طبیعی و عادی توجیه کرده اند؛ اما واقعیت آن است که این مسئله از معجزات پیامبران است و به فرمان خدا  که حاکم بر قانون علیت است، آبهای رود نیل متراکم شده و سپس قوم بنی اسرائیل از آن عبور کرده اند و بعد از بیرون آمدن آنها رود نیل به حال طبیعی بازگشته است. این موضوع استثناء در قانون علیت نیست بلکه اعتراف به تأثیر علل غیرعادی است که برای ما ناشناخته است.

بعضی مى گویند: ما خدا را از روى نظام ثابت جهان آفرینش شناخته ایم؛ حال اگر بنا شود این نظام به وسیله معجزات متزلزل گردد، اساس مسأله توحید و خداشناسى متزلزل خواهد شد. در پاسخ باید گفت: اولا: هیچ کس در عمومیت قانون«علیت»، شک ندارد و به هم خوردن روند علل عادى به صورت استثنایى با چند نمونه معدود، هرگز نظام عالم هستى را بر هم نمى زند. ثانیا: پیامبران پس از اثبات ارتباط خود با جهان ماوراى طبیعت به وسیله معجزه، معجزات درخواستی افراد لجوج را انجام نمی دهند.

اشاعره و معتزله با انکار اصل «علیت» در عالم خلقت، در مساله «توحید خالقیت» به بیراهه رفته اند. اشاعره با این اندیشه، افعال انسان را مخلوق خدا مى دانند و اين بدترين نوع جبر است و معتزله در نقطه مقابل، انسان را در کلیه اعمالش مستقل دانسته و او را خالق كوچك و خدا را خالق بزرگ مى دانند. لکن هر دو گرفتار نوعى از شرك اند؛ نظر معتزله مخالف صريح آيات قرآن است و اعتقاد اشاعره خلاف وجدان و حسّ است.