صفت رذیله «بخل» دارای آثار زیانباری است؛ از جمله اين كه بخيل زود دوستانش را از دست مى دهد و در زندگى در برابر انبوه مشكلات غريب و تنها مى ماند. بخيل، هميشه زحمت مى كشد اما ثمره كارش را وارثانش مى برند؛ در دنيا بر خود سخت مى گيرد و در آخرت نيز گرفتاريش به خاطر اندوختن اموال فراوان زياد است؛ بخيل زندگى فقيرانه اى دارد؛ زيرا، هنگامى كه «بُخل» انسان شدت مى يابد، نسبت به خويشتن هم بخيل مى شود و آسايش زندگى اش از بين مى رود و هميشه در فكر حفظ اموال خويش و افزودن آن است و ...

هميشه براى علاج قطعى بيماري ها به ريشه ‏كن كردن اسباب آن بايد پرداخت. براى زدودن آثار طول امل بايد به تفكّر و انديشه پرداخت. اندیشه و تفکر در خصوص اینکه حرص در اندوختن اموال و برنامه ریزی برای رسیدن به آرزوها و آمال، هرگز مایه سعادت انسان نمی شود، بلکه دائماً او را به درد و رنج گرفتار می سازد. بنابراین بهترین راه وصول به سعادت و کوتاه کردن دامنه آرزوها همانا یاد مرگ و اندوختن زاد و توشه برای سرای آخرت است.

«ذکر» عاملی برای توجه به خدا می باشد و موجب شرح صدر، نورانیت قلب و محبت الهی می شود. نعمت به وسیله محبت و محبت بر اثر مداومت بر سختی ها بدست می آید. امور مادی مانع انس و محبت خدا می شود و انسان هر گاه نفسش عادت به ذکر کرد مانوس با آن و سپس مطیع خدا می شود و خداوند هم مدح وی می کند. خدا را باید در هر حالی؛ پنهانی و آشکار یاد کرد، در روایات برای دوری از شیطان و برطرف شدن زنگار و ظلمت و قساوت قلب ذکر خدا توصیه شده است. آری ذکر خدا موجب برکت است و باعث می شود خدا هم از او یاد کند.

در آیات و روایات در مورد غفلت بیان شده است که : 1- خدا فرمود: «كسى كه مرا دوست دارد فراموشم نمى كند». 2- توقف قلب، در غفلت از خداوند است. 3- قرآن می فرماید: «كسانى كه از نشانه هاى ما غافلند، به سبب آنچه كسب كرده بودند جايگاهشان آتش است». 4- بيدارى چشمها با غفلتِ قلبها بى فائده است. 5- كسى كه از ذكر خدا روى گرداند، به عذاب شديد گرفتار می شود.

امام سجاد(ع) در دعای وداع ماه مبارک رمضان فرمود: «سلام بر تو اي همسايه عزيز كه ما در جوار رحمت تو بوديم. همسايه ‏اي بودي كه در اين مدّت در اثر حُسن همجواري با تو دلها رقيق و گناهان كم شد». آري، انجام مكروهات و گناهان كوچك، كم كم راه انسان را مي‏ بندد. همانطور که آبهای دارای املاح معدنی و رسوبی، کم کم مسیر خود را مسدود می کند و سنگهای رسوبی ایجاد می کند. افكار و انديشه‏ ها نیز چنين است. اگر زلال باشد از عمق جان مي‏ جوشد و در دلهاي ديگران جاري مي‏ شود. امّا افكار باطل كم كم دل را سخت می کند.

منشأ عواطف انسانی، ايمان به خدا و مبانى دينى است. سفارش اسلام به یتیمان و افراد بى سرپرست جامعه، علاوه بر تأمين نيازهاى جسمى و روحى يتيم، عاطفه كمك كنندگان به آنان را نيز پرورش مى دهد. بر این اساس پیامبر(ص) به شخصى كه از قساوت قلب خود شکوه داشت، می فرماید: «هر زمان دوست داشتى قلبت نرم شود به نيازمندان غذا بده، و دست نوازش بر سر يتيمان بكش». در واقع اكرام بر يتيم و كمك به نيازمند، نه تنها نيازهاى روحى و جسمى يتيم را برطرف مى كند، بلكه باعث پرورش عواطف و احساسات ما نيز مى شود.

مطالعات پى گیر و مستمر، ارتباط مداوم با علماى صالح، تهذیب نفس، پرهیز از گناه، مخصوصاً غذاى حرام و یاد خدا از عوامل شرح صدر است.  برعکس، جهل، گناه، لجاجت، مراء، همنشینى با بدان، دنیاپرستى و هواپرستى باعث قساوت قلب مى شود، و این که قرآن در آیه 125 سوره «انعام» مى گوید: آن کس را که خدا بخواهد هدایت کند، شرح صدر مى دهد، یا اگر خدا بخواهد گمراه سازد، ضیق صدر مى دهد، این «خواستن» و «نخواستن» سرچشمه هاى آن از خود ما شروع مى شود و در روایات به برخی از این عوامل اشاره شده است.

اهمّيّت «صَمْت» (سكوت) و آثار و ثمرات آن در روايات اسلامى بازتاب بسيار گسترده اى دارد، از جمله آثار مورد اشاره در روایات عبارت است از: 1ـ سكوت در تعميق تفكّر و استوارى عقل مؤثر است. 2- از مهمترين عبادات سكوت است. 3- پرگویی، از عوامل قساوت قلب است. 4- سكوت نه تنها از اسباب علم و دانش است، بلكه راهنما به سوى هر خير و نيكى است. 4- سكوت سبب نجات از بسيارى از گناهان مى شود و در نتيجه كليد ورود در بهشت است. 5- يكى از آثار مثبت سكوت، آراسته شدن به زيور وقار است.