سلسله مراتب دعوت نزد اسماعیلیه

سلسله مراتب دعوت نزد اسماعیلیه، چگونه است؟

اسماعیلیان با ایجاد سازمان دعوت، جهان اسلام را به دوازده جزیره تقسیم کردند و براى هر جزیره یک داعى به عنوان رهبر دعوت قرار دادند. حجت، به عنوان بالاترین مرتبه دعوت، در کنار امام قرار داشت. داعی الدعات، در رتبه دوم و داعی بلاغ در رتبه سوم به عنوان منشى و نگارنده اوامر داعى الدعات قرار دارد. در رتبه چهارم، داعی مطلق با دو دستیار قرار دارد که وظیفه اصلی دعوت در هر منطقه را بر عهده دارد و پژوهش گران مذهب اسماعیلی را، مکالب، مکاسب و مستجیب می نامند.

ادریس عماد الدین قرشی از بزرگان طیبیان

ادریس عمادالدین قرشی کیست؟

ادریس عمادالدین قرشى، در سال 794 هـ و در قلعه شبام در یمن به دنیا آمد و در نزد پدر و عمویش درس خواند. در سال 832 هـ بعد از عمویش به عنوان نوزدهمین داعى مطلق طیبیان رهبرى دعوت را به عهده گرفت. او توجه خود را به امر دعوت در غرب هند نمود و در طى دوران طولانى داعیّت خود در گجرات موفقیت خوبى به دست آورد. وى بعد از چهل سال داعیّت در شبام درگذشت و پسران وى جانشینى امر دعوت را به عهده گرفتند. کتاب عیون الاخبار وى دوره تاریخ اسماعیلیه است.

سیر تحولات طیبیان

سیر تحولات طیبیان در طول تاریخ چگونه بوده است؟

در زمان اورنگ زیب اسماعیلیان طیبى به الحاد متهم شده و بسیارى از آنان به اجبار به اهل سنت تغییر کیش دادند. داعی آنها به قتل رسید و مساجدشان به اهل سنت داده شد. بعد از زوال امپراتورى مغول در هند، بهره هاى طیبى مراسم عبادى خود را از سر گرفتند. طیبیان به داودیان و سلیمانى ها تقسیم شدند. داودیان جهان اکثراً در هند هستند. سلیمانى ها در یمن با داعیّت سلیمان بن حسن (م 1005 هـ) به راه خود ادامه داده و منصب داعى مطلق سلیمانى ها از سال 1088هـ در خانواده ابراهیم بن محمد مکرمى با چند انقطاع ادامه یافته است.

آداب و مناسک مذهبی طیبیان

آداب و رسوم و مناسک مذهبی طیبیان چگونه می باشد؟

طیبیان برخلاف نزاریان به شریعت پایبند هستند. جوانان در پانزده سالگى با داعى مطلق بیعت می کنند که بیعت با امام تلقى مى شود. آنان به نماز، روزه، زکات، حج و ولایت اهمیت بسزایى داده و مقید به انجام آن هستند. اذان آنها مثل اذان شیعیان بوده، ولى مثل سنیّان وضو مى گیرند. نماز را در سه نوبت به جماعت مى خوانند، ولى نماز جمعه را برگزار نمى کنند. سفر به مکه، مدینه، نجف، کربلا، قاهره و اماکنى که ائمه آنها مدفون هستند از مراسم هاى عبادى - زیارتى آنهاست. عزادارى محرم و جشن غدیر از مهمترین مراسم طیبیان است.

معرفی ابراهیم بن حسن حامدی از بزرگان طیبیان

ابراهیم بن حسن حامدی اسماعیلی کیست؟

از طفولیت و جوانى آن خبر چندانى نداریم و فقط مى دانیم که ذوئیب بن موسى در سال 533 ق، اندکى بعد از مرگ سیده ملکه، وى را دستیار خود در امر دعوت نمود و چون در سال 546 هـ درگذشت، وى به عنوان دومین داعى مطلق طیبیان شروع به کار کرد. وى در صنعاء اقامت گزید. وى تمام عمر را به تبیین اندیشه طیبیان صرف کرد. وى در کتاب خود از اندیشه هاى اخوان الصفا نیز بهره برد و شاید براى اولین بار اسماعیلیان یمن را با اخوان الصفاء آشنا ساخت. وى شدیداً تحت تأثیر حمیدالدین کرمانى است. کتاب مهم وى، کنزالولد است.

علی بن محمد بن جعفر بن ابراهیم بن ولید از بزرگان طیبیان

علی بن محمد بن جعفر بن ابراهیم بن ولید کیست؟

على بن محمد بن جعفر بن ابراهیم بن ولید از خاندان ابن الولید از قریش بود و در سال 522 هـ در یمن به دنیا آمد. وى نزد عمویش و محمد بن طاهر حارثى در یمن کسب علم کرد و در صنعاء اقامت گزید. در سال 584 هـ از سوى حاتم بن ابراهیم حامدى به عنوان مأذون - یکى از سلسله هاى دعوت اسماعیلى - منصوب شد و تربیت فرزند حاتم به عهده وى بود. وى کتب متعددى نوشت و یکى از عالم ترین داعیان طیّبى است. وى در سال 612 هـ بعد از نود سال از دنیا رفت. دو کتاب معروف او کتاب تاج العقائد و معدن الفوائد است.

جمعیت نزاریان جهان

هم اکنون، جمعیت نزاریان جهان چند نفر است؟

تعداد نزاریان دقیقاً مشخص نیست. گفته شده در تاجیکستان دویست هزار نفر، سوریه صد هزار نفر، پاکستان پنجاه هزار نفر، ایران سى هزار نفر، دهها هزار نفر در غرب، صدها هزار نفر در هند و غرب آفریقا و تعدادى در یمن زندگى مى کنند. گویند نزاریان اکثریت اسماعیلیان را دارا هستند. از طرف دیگر تعداد طیبیان هشتصد هزار نفر تخمین زده شده است. بنابراین تعداد نزاریان باید بالاى یک میلیون باشد. بعضى اوقات تعداد نزاریان از 4 - 3 میلیون نفر تا 20 میلیون نفر شنیده مى شود که معلوم نیست چقدر صحت داشته باشد.

طیبیان در یمن

سرگذشت طیبیان در یمن چگونه بود؟

بعد از قطع روابط صلیحیون یمن با فاطمیان مصر، عده اى از اسماعیلیان یمن به حافظ عبدالمجید وفادار مانده و امامت وى را پذیرفتند، ولى به خاطر طرفدارى «ملکه سیده» از امامت «طیب» اکثریت اسماعیلیانِ یمن طرفدار امامت طیب شده و طیبیان را تأسیس کردند. ملکه سیده تا زمان مرگش(532 هـ ق) با تمام توان به تبلیغ امامت طیب پرداخت. با مرگ ملکه سیده، قدرت صلیحیون نیز کاهش یافته و فقط قلعه هاى دور افتاده در دست طیبیان باقى ماند. در سال 974 هـ ق،  پایگاه اصلى داعیان مطلق طیبى از یمن به هند نقل مکان کرد.

طیبیان اسماعیلیه در هند

طیبیان اسماعیلیه چگونه در هند رواج یافتند؟

هندیان از قرن چهارم به بعد با اسماعیلیان آشنا شدند؛ بیشتر آنها در شرق و در پاکستان امروزى بودند. در سال 460 هـ اولین داعى اسماعیلى به گجرات آمد و به تبلیغ کیش اسماعیلى پرداخت. اسماعیلیان گجرات به بُهره ها شهرت یافتند. به خاطر پیروى امر دعوت اسماعیلى در هند از دعوت اسماعیلیه یمن، بعد از جدایى یمنى ها از فاطمیان، بهره هاى گجرات نیز طرفدار امامت طیب شدند و از داعیان مطلق یمن تبعیت کردند. دعوت اسماعیلى طیبى به خوبى در هند پیشرفت کرد و شهرهاى کامباى، سیدپور و احمدآباد را درنوردید.

انشقاق طیبیان هند به داودی و سلیمانی

چگونه طیبیان هند به داودی و سلیمانی تقسیم شدند؟

بعد از مرگ داعى بیست و ششم، اکثر طیبیان جانشینى داود بن قطب شاه را پذیرفته و داودیه لقب گرفتند، ولى سلیمان بن حسن آن را نپذیرفت و خود ادعاى داعیت نمود. اکبرشاه هیئتى را براى حل مسئله به گجرات اعزام کرد. هیئت داوران در سال 1005هـ به نفع داود بن قطب شاه نظر داد. اکثر بهره هاى طیبى هند، داعیت وى را پذیرفته و خود را داودى نامیدند. امّا اکثر طیبیان یمن ادعاى سلیمان بن حسن را پذیرفته و سلیمانیه نامیده شدند. از این تاریخ داعیان مطلق طیبیان به دو دسته سلیمانى ها و داودى ها تقسیم شد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

بالإيثار يْسْتَرَقُّ الأحرارُ

با ايثار، آزادگان به بندگى کشيده مى شوند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 24