«شرط» و «انگيزه» با هم متفاوت است. شرط آن است كه جزء قرارداد معامله باشد، اما انگيزه آن است كه چيزى ضمن قرارداد ذكر نشود و حق طلبكارى وجود نداشته باشد ولى توجه به آن، انگيزه برای انجام كار است. آنچه قرض را به ربا تبدیل نموده و در آیات و روایات تحریم شده است همان شرط زیادی است؛ لکن انگیزه و داعی سود در قرض موجب تحریم آن نمی گردد.

اسماعیلیان با ایجاد سازمان دعوت، جهان اسلام را به دوازده جزیره تقسیم کردند و براى هر جزیره یک داعى به عنوان رهبر دعوت قرار دادند. حجت، به عنوان بالاترین مرتبه دعوت، در کنار امام قرار داشت. داعی الدعات، در رتبه دوم و داعی بلاغ در رتبه سوم به عنوان منشى و نگارنده اوامر داعى الدعات قرار دارد. در رتبه چهارم، داعی مطلق با دو دستیار قرار دارد که وظیفه اصلی دعوت در هر منطقه را بر عهده دارد و پژوهش گران مذهب اسماعیلی را، مکالب، مکاسب و مستجیب می نامند.

هندیان از قرن چهارم به بعد با اسماعیلیان آشنا شدند؛ بیشتر آنها در شرق و در پاکستان امروزى بودند. در سال 460 هـ اولین داعى اسماعیلى به گجرات آمد و به تبلیغ کیش اسماعیلى پرداخت. اسماعیلیان گجرات به بُهره ها شهرت یافتند. به خاطر پیروى امر دعوت اسماعیلى در هند از دعوت اسماعیلیه یمن، بعد از جدایى یمنى ها از فاطمیان، بهره هاى گجرات نیز طرفدار امامت طیب شدند و از داعیان مطلق یمن تبعیت کردند. دعوت اسماعیلى طیبى به خوبى در هند پیشرفت کرد و شهرهاى کامباى، سیدپور و احمدآباد را درنوردید.

در زمان اورنگ زیب اسماعیلیان طیبى به الحاد متهم شده و بسیارى از آنان به اجبار به اهل سنت تغییر کیش دادند. داعی آنها به قتل رسید و مساجدشان به اهل سنت داده شد. بعد از زوال امپراتورى مغول در هند، بهره هاى طیبى مراسم عبادى خود را از سر گرفتند. طیبیان به داودیان و سلیمانى ها تقسیم شدند. داودیان جهان اکثراً در هند هستند. سلیمانى ها در یمن با داعیّت سلیمان بن حسن (م 1005 هـ) به راه خود ادامه داده و منصب داعى مطلق سلیمانى ها از سال 1088هـ در خانواده ابراهیم بن محمد مکرمى با چند انقطاع ادامه یافته است.

محمد بن احمد نسفى در نخشب (نسف) آسیاى میانه متولد و نزد حسین مروزى تعالیم اسماعیلیه را فرا گرفت و داعى اسماعیلیان خراسان شد. توانست امیر نصر بن احمد سامانى را به کیش اسماعیلیان درآورد. او مذهب اسماعیلیه را با فلسفه نوافلاطونى درآمیخت و فلسفه را به مذهب اسماعیلیه وارد کرد. وى کتابى به نام المحصول نوشت و از امامت و مهدویت محمد بن اسماعیل دفاع کرد. وى دوران محمد بن اسماعیل را دوران ملغى شدن شریعت معرفى کرده و وى را ناسخ شریعت محمدى مى دانست. این کتاب تأثیر عمیقى بر اندیشه قرامطه گذاشت.