وقتی پیامبر(ص) پیشنهاد مقام و ثروت مشرکان را نپذیرفت، به بهانه جوئى پرداخته گفتند: تو چگونه فرستاده خدا هستى؟ با این که غذا مى خورى و در بازارها توقف مى کنى؟(نه مانند فرشتگانی و نه همچون پادشاهان)؛ آیه 20 سوره فرقان، نازل شد و این حقیقت را روشن ساخت که روش پیامبراسلام(ص)، روش همه پیامبران پیشین است.

روزى پیامبر(ص)  در کنار خانه خدا نشسته بود، «عبداللّه بن ابى امیه مخزومى» در برابر او قرار گرفته و به بهانه این که خداوند انسانی که غذا می خورد و در بازارها راه می رود را رسول خود قرار داده، به حضرت اعتراض کرد؛ آیات 7 تا 10 سوره فرقان نازل شد و به بهانه گیرى هاى آنها پاسخ داد.

عبداللّه بن ابى، کنیزان خود را برای کسب درآمد مجبور به خود فروشى مى کرد، بعد از آنکه اسلام اعمال منافى با عفت را تحریم کرد، آنها از این ماجرا به پیامبر(ص) شکایت کردند، آیه 33 سوره نور نازل شد و از این کار نهى کرد.

آیات 46 تا 50 سوره نور، در شأن یکی از منافقان نازل شد که داوری پیامبر(ص) را زیر سؤال برد. دو ماجرا در این زمینه نقل شده: یکى، مرد منافقی که با یک مرد یهودى نزاعى داشت، مرد یهودى فرد منافق به ظاهر مسلمان را به داورى پیامبر(ص) خواند، اما منافق او را به داورى «کعب بن اشرف یهودى» دعوت کرد. دیگری، حکم بن ابی العاص که داوری پیامبر(ص) برای نزاع امام علی(ع) و عثمان(یا مغیرة بن وائل) را به نفع علی(ع) می دانست.

بعد از آنکه پیامبر(ص) و مسلمانان به مدینه هجرت کردند و انصار با آغوش باز آنها را پذیرا گشتند، تمامى عرب بر ضد آنها قیام کردند، و آنچنان بود که آنها ناچار بودند اسلحه را از خود دور نکنند، سختی این کار باعث شد برخی بگویند: آیا زمانى فرا خواهد رسید که ما با خیال آسوده، شب استراحت کنیم، و جز از خدا از هیچ کس نترسیم؟ آیه 55 سوره نور نازل شد و به آنها بشارت داد که آرى، چنین زمانى فرا خواهد رسید.

آیه 62 سوره نور در مورد «حنظلة بن أبى عیاش» نازل شده که مى خواست در شب جنگ «أُحد» عروسى کند، لذا با اجازه پیامبر(ص) آن شب را نزد همسر خود ماند، و صبح با عجله و با همان حال وارد معرکه جنگ گردید و شهید شد. پیامبر(ص) فرمود: «فرشتگان را دیدم که «حنظله» را در میان آسمان و زمین غسل مى دهند». لذا به عنوان «غسیل الملائکه» نامیده شد. یا درباره مؤمنانی نازل شد که زمان حفر خندق، برای انجام کار خود از پیامبر(ص) اجازه می گرفتند و به محض انجام آن برمی گشتند بخلاف منافقان که بدون اجازه می رفتند.

از آنجا که نسبت دادن عمل منافى عفت به کسى، این مجازات را دارد که اگر آن را اثبات نکند، باید هشتاد تازیانه بخورد؛ یکی از انصار درباره این حکم در زمانی که مرد فاسقی با همسر او در حال عمل خلافی باشد، سؤال کرد که غیرت اجازه سکوت نمی دهد و بدون شاهد اگر شکایت کند حد قذف درباره او اجرا می شود؛ آیات 6 ـ 10 سوره «نور» نازل شد و راه حل دقیقی را بیان کرد.

در آیات 11 تا 16 سوره نور، ماجرای افک آمده که از مجموع آیات استفاده مى شود شخص بى گناهى را به هنگام نزول این آیات متهم به عمل منافى عفّت نموده بودند، و این شایعه در جامعه پخش شده بود و گروهى از منافقان مى خواستند از این حادثه بهره بردارى غرض آلودى به نفع خویش و به زیان جامعه اسلامى کنند، که آیات فوق نازل شد و با قاطعیت بى نظیرى با این حادثه بر خورد کرد، و منحرفان بد زبان و منافقان تیره دل را محکم بر سر جاى خود نشاند.

آیه 22 سوره نور درباره گروهى از صحابه نازل شد که بعد از «داستان افک» سوگند یاد کردند که به هیچ یک از کسانى که در این ماجرا درگیر بودند کمک مالى نکنند، و در هیچ موردى با آنها مواسات ننمایند، آیه فوق نازل شد وآنها را از این شدت عمل باز داشت و دستور عفو و گذشت داد.

جوانی از انصار به زنی چشم دوخت، تا حدی که از اطراف خود غافل شد و تیزى استخوان یا قطعه شیشه اى که در دیوار بود صورتش را شکافت؛ بعد از آنکه ماجرا را برای پیامبر(ص) بیان کرد آیه 30 سوره نور نازل شد و مؤمنان را به چشم پوشی از نامحرم دعوت کرد.