عذاب مرتکبین گناهان کبیره از ديدگاه مذاهب اسلامي

از ديدگاه مذاهب اسلامي آیا مرتکبین گناهان کبیره برای همیشه در دوزخ می مانند؟

درباره خلود مرتكبان كبيره در آتش دوزخ دو نظر وجود دارد: 1. «وعيديه» گروهى از خوارجند كه معتقدند: هر گناه كبيره اي موجب كفر شده و باعث خلود در آتش مي شود. 2. اماميه و گروه كثيرى از معتزله و اشاعره معتقدند كه عذاب آنها سرانجام پايان مي پذيرد و آيات مربوط به عذاب جاودانِ مرتكبان كبيره ناظر به كسانى است كه گناهانشان منتهى به كفر و انكار مبدأ يا معاد يا نبوّت يا ضروريات دين شود. اضافه بر همه اينها آيه «اِنَّ اللهَ لَا يَغْفِرُ اَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ مَا دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ» دليل روشنى است بر اينكه از ميان همه گنهكاران تنها مشركان هستند كه قابل بخشش نيستند و در جهنّم خلود دارند.

«مخلّدین» در دوزخ

از ديدگاه قرآن مجيد چه کسانی در دوزخ جاودانه می مانند؟

در آيات «قرآن» افراد يا اقوام مختلفى هستند كه مخلّد در آتش دوزخند، از جمله: 1. كافران؛ اعم از منكران مبدأ و معاد يا مشركان يا تكذيب كنندگان آيات الهى و يا دشمنان خدا و پيامبر(ص) 2. منافقان؛ هرچند ظاهراً در سلك اهل ايمان و در زمره مؤمنان بوده باشند 3. آنها كه غرق گناهند 4. قاتلان و جانیان كه مرتكب قتل عمد شده اند 5. رباخواران 6. ظالمان و ستمكاران 7. سبك اعمالان 8. گنهكاران به طور عام. آنچه مسلّم است خلود كفّار و افراد بى ايمان در دوزخ قطعي است؛ اما خلودِ معصيت كاران قطعي نيست.

سرنوشت «رباخواران» در قیامت از منظر قرآن

قرآن سرنوشت رباخواران را در قیامت چگونه توصیف می کند؟

به بیان قرآن، رباخواران در قيامت همچون ديوانگان يا افراد مصروع كه نمى توانند تعادل خود را حفظ كنند در عرصه محشر وارد مى شوند؛ به صورتی که گامى به جلو برمى دارند و زمين مى خورند و برمى خيزند و باز هم گرفتار همان سرنوشت مى شوند و سرانجام تلخ آنها نیز خلود در آتش است.

بی برکتی درآمد حاصل از ربا

چرا درآمد حاصل از ربا برکت ندارد و برای هیچ ربا خواری آرامش و آسایش به ارمغان نیاورده است؟

قرآن در آيه 276 سوره بقره مى گويد: «خداوند ربا را نابود مى كند و صدقه و انفاق در راه خدا را می پروراند و رشد مى دهد». مفسران در تفسیر این آیه، دو نظر دارند؛ گروهی آن را به درآمدهای دنیوی و گروهی دیگر به ثمرات و پاداشهای اخروی تفسیر می کنند که البته هر دو نظر می تواند صحیح باشد. یعنی این آیه هم به نابودى و بی برکتی درآمدهاى حاصل از ربا در اين دنيا اشاره دارد، و هم بیانگر بى ثمر بودن آنها در آخرت است، هر چند در راه خدا انفاق شود و به وسيله آن، كارهاى به ظاهر خير انجام گردد.

نه ظلم کن، نه تن به ظلم بده

قانون و شعار کلی اسلام در روابط اجتماعی و اختلافات حقوقی یک مسلمان با دیگران چیست؟

تعبير «لا تَظْلِمُونِ وَ لا تُظْلَمونَ» که در آیه 279 سوره بقره آمده است، يك شعار مهم و قانون كلّى اسلامى است. هر چند این قانون در اينجا در مورد رباخواران پياده شده ولى طبق اين اصل قرآنى در تمام شئون زندگی، هيچ كس نبايد ظلم كند و نه مورد ظلم قرار گيرد؛ زیرا که هر دو گناه و خلاف است.

ربا مصداق «ظلم»

چرا قرآن کریم «ربا» را از مصادیق «ظلم» برشمرده است؟

خداوند در آیه279 سوره بقره، ذیل بحث ربا، می فرماید: «نه ظلم کنید و نه زیر بار ظلم بروید»؛) یعنى اگر ربا بگیرید ظلم کرده اید پس با ربا گرفتن ظلم نکنید. هم چنین امام رضا(ع) مى فرمايند: «به خاطر اينكه ربا منشأ فساد و ظلم است، حرام شده است». در واقع تمام افرادى كه در جامعه فعاليّت اقتصادى دارند هم سود می برند و هم زيان؛ اما در این میان رباخواران تنها و تنها سود مى برند، بى آن كه كار مفيدى انجام دهند؛ و این يكى از عوامل ایجاد فاصله طبقاتى و منشأ فساد و ظلم است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

بالإيثار يْسْتَرَقُّ الأحرارُ

با ايثار، آزادگان به بندگى کشيده مى شوند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 24