به گواهي تاریخ، قرآن از روز نخست مورد عنايت همگان به ويژه مسلمانان بوده و پيامبر(ص) شخصا محافظ قرآن بود و پيوسته دستور حفظ و ضبط آن را مى دادند. لذا بسیاری به عنوان «حافظان قرآن» منزلت مهمّى يافتند. علاوه بر توده مردم، دانشمندان اسلامى نیز به اين كتاب توجه داشتند، و دانش هاى بسيارى از قرآن نشأت گرفته است. «كاشف الغطاء» می گوید: «روايات نقيصه به روشنى مردود شناخته شده، به ويژه رواياتى كه ثلث قرآن را افتاده می دانند، ... چگونه ممكن است چنين شده باشد؛ در حالى كه مسلمانان فوق العاده در حفاظت و حراست و ضبط آيات و حروف آن كوشا بوده اند؟».

غرب تلاش می کند به مردم شرق و حتی مردم خودش بقبولاند که تمام پیشرفت و صنعت و علم از اول مربوط به غرب بوده و در تمام علوم، شرق همیشه پیرو و دنباله رو غرب بوده است. آری با اینکه آنها نمی خواهند بپذیرند که تمام پیشرفت آنها مدیون علم و تمدن شرق بوده است ولی آثار و علوم شرق آن قدر زیاد و روشن است که قابل انکار نیست؛ علاوه براین برخی از دانشمندان غربی اعتراف دارند که پیشرفت غرب مدیون علوم و حرکت دانشمندان مسلمان می باشد.

راه نجات مسلمانان از پراکندگى نه در دست کشیدن شیعیان از مذهب شان و گرویدن به مذهب جمهور است و نه عدول اهل سنت از مذهب شان به تشیع. بلکه اتفاق مسلمانان با به رسمیت شناختن مذهب همدیگر حاصل می گردد.

با نگاهی به تاریخ در می یابیم که زهرای مرضیه(ع) در مقابل انحراف جامعه مسلمین از مسیر اصلی خود ساکت نماندند و در مواقع گوناگون اعتراض خود را نسبت به این مسأله ابراز داشتند، به عنوان نمونه دو خطبه ای که از فاطمه(س)، یکی زمانی که خبردار شد که ابوبکر فدک را از او باز داشته است و دیگری هنگام بیماری، زمانی که زنان مهاجر و انصار به عیادت او رفتند؛ از عمر بن شبّه در کتاب سقیفه تألیف ابی بکر احمد بن عبدالعزیز جوهری و همچنین دربلاغات النساء تالیف ابن طیفور نقل شده، نشانگر این اعتراض است.

خطوط مهمي كه «حديث ثقلين» براي مسلمانان ترسيم كرده عبارتند از: همراهي و جدايي ناپذيري قرآن و اهل بيت(ع)، پيروى بدون قيد و شرط از آنها، معصوم بودن اهل بيت(ع) از خطا و اشتباه، همراهي آنها در تمام ادوار تاريخ با مسلمين، گمراهی براي کسی که از ایشان جدا شود و يا از آنها پيشى گیرد.

زمينهاي آزاد شده توسط مسلمین چند حالت داشت و تنها در صورتی که بدون جنگ و دخالت سربازان به دست می آمد و ساکنان آن از آنجا کوچ می کردند، اختيار تام آن به پيامبر مي رسيد. تعلق این زمین ها به رسول خدا(ص) به این معنا نيست كه ایشان تمام آن را در مصارف شخصى مصرف مى‏ کرد، بلكه چون پیامبر رئيس حكومت اسلامى و حافظ حقوق نيازمندان بود، قسمت عمده در آمد این زمینها و اموال آن را برای آنها و ‏طبق دستور خدا در آیه 7 سوره حشر مصرف می کرد. فدک نیز از این قبیل اموال بود.

امام حسین(ع) در زمان خلفای سه گانه، به سبب شخصیت  و نسب ممتازش، مورد احترام دستگاه خلافت بود، تا آن جا که خلفا، انتقادات سخت آن حضرت را تحمل می کردند. آن حضرت در مسیر هدایت مسلمین و دفاع از مظلومان، حضور سازنده ای در جامعه داشت. امام در ماجرای تبعید ابوذر به ربذه، با وجود منع عثمان از بدرقه ابوذر، به هراه پدر و برادرش در مراسم بدرقه ابوذر حاضر شد، و خلیفه سوم نیز با وجود عصبانیت، حرمت امام را حفظ کرد.

از قرآن استفاده مى‏شود كه مقام «امامت» برترين مقامى است كه يك انسان ممكن است به آن برسد، حتّى برتر از مقام «نبوت» و «رسالت» است؛ زيرا ابراهيم(ع)، بعد از ابتلائات و امتحانات گوناگون به این مقام رسید. همچنین از جواب خداوند به خواسته ایشان برمی آید که امام باید «معصوم» باشد. از طرف دیگر امام باید صاحب علم وافر آسمانی باشد و چون تشخیص این شرایط جز به وسیله خدا و پیامبر امکان پذیر نیست، لذا تنها از طریق انتصاب شخص امام معین می گردد.

امام حسن(ع) مانند سایر امامان تنها به فکر نجات اسلام و مسلمین، و برگزیدن موثرترین شیوه مبارزه بود. با کمى تفحص مى‏ یابیم که در دوران امام حسن(ع) هیچ روش دیگرى جز صلح، آن هم به هدف ماندن براى پر پیام‏ تر رفتن، و زنده بودن براى بهتر مردن، به کار نمى‏ آمد. اگر امام حسن(ع) در آن تنهایى و بى یاورى، مانند برادر قیام مسلحانه مى‏ کرد و شهید مى‏ شد، امامت تداوم نمى‏ یافت. با قیام ساکت ایشان، نقطه‏هاى پوشیده عریان شدند و فکرهاى نهان، عیان گشتند و زمینه ی قیام فریاد گونه امام حسین(ع) مهیا شد.

نفاق درست نقطه مقابل تقیّه است، منافق کسى است که در باطن به مبانى اسلام اعتقاد ندارد و یا در آن تردید دارد، اما در میان مسلمین اظهار اسلام مى کند. امّا تقیه آن است که فرد با ایمانى عقیده خود را براى حفظ جان و مال و ناموس خود، از این گروه متعصّب کتمان کند، و عکس آن نفاق است.