نگاه تحقیرآمیز به زنان در نهج البلاغه!

در خطبه 80 نهج البلاغه زنان ناقص العقل معرفی شده اند و در نامه 31 آن از مشورت با زنان نهی شده است و در حکمت 61 نیز زنان عقرب نامیده شده اند؛ آیا این ادبیات نشان از نگاه تحقیر آمیز نهج البلاغه نسبت به زنان نیست؟!

توجه به معنای صحیح این سخنان نشان می دهد نگاه نادرستی که می کوشد بدون بررسی های علمی از بیانات حضرت علی(ع) برداشت هایی تحقیرآمیز راجع به زنان داشته باشد، تا چه اندازه دور از انصاف و امانت علمی است.
کلام امام در خطبه 80 ناظر به نقش عایشه در جنگ جمل و تفاوت های ذاتی ای است که بین زنان و مردان وجود دارد و موجب چیرگی احساسات بر عقل آنها هنگام تصمیم های مهم می شود، وگرنه به تصریح آیات قرآن و احادیث معصومین زنان و مردان در جنبه های انسانی و الهی و علمی و فرهنگی در یک مرتبه اند و تفاوت میان آنها نیست.
در نامه 31 نهج البلاغه اشاره لطیفی شده است که موضوع نکوهش مشورت کردن با زنان را تبیین می کند؛ حضرت می فرماید: «فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ، لَيْسَتْ بِقَهْرَمَانَة». روشن است چنين موجود لطيفى نمى تواند در مسائل خاصی طرف مشورت باشد. زیرا مى دانيم كه احساس و عاطفه بر زنان غلبه دارد و همين امر در مقام مشاوره - جهت امور حساسی مثل جنگ - بر آنها اثر مى گذارد.
حکمت 61 نیز ناظر به صفتی از صفات زنان است که باید در کنار دیگر صفات آنها دیده شود؛ یعنی اگرچه برخی زنان نابرخوردار از تربیت ایمانی کافی می توانند گاهی زبان های گزنده ای داشته باشند، اما لازم است به دیگر ویژگی های مثبت آنها نیز توجه شود و با تبعیت از دیگر آموزه های اسلامی، با عفو و بخشش با آنها رفتار گردد.

آثار بُعد عاطفی فاجعه کربلا؟

بُعد عاطفی فاجعه کربلا چه آثاری در جامعه شیعیان و مسلمانان دیگر داشت؟

یکی از جنبه‌های حادثه کربلا، بُعد عاطفی آن است. شهادت شانزده تن از اهل بیت پیامبر(ص) به آن صورت استثنایی امری سخت بوده و اندوه ناشی از آن در قلوب شیعه به صورت امری پایدار در آمد.  اثر عاطفی آن بلافاصله در شیعه پدیدار شد و توّابین به عنوان اولين گروهی بودند که تحت تأثیر این بُعد قضیه قرار گرفته و به خاطر مقصر دانستن خود، راه قيام و شهادت را انتخاب نمودند.
با نگاهی به آنچه در احادیث امامان(ع) درباره اقامه عزاء و زیارت مرقد امام حسین(ع) وارد شده می‌توان دریافت که به سرعت بعد عاطفی کربلا جای خود را در جامعه شیعه باز کرده و حتی گروه‌هایی از سُنّیان را نیز به خود جذب کرد.  به مرور عزاداری سالانه آغاز شد و ادبیات شیعی نیز تحت تاثیر این قضیه و سایر رخدادهای خونینی که برای شیعیان (اعم از زیدی با امامی) پیش آمد، ادبیاتی مبتنی بر «مرثیه» شد.

وضعیت اقتصادی، اجتماعی، عاطفی و اعتقادی عصر جاهلیّت

عقائد و رفتار اجتماعی و فردی مردم درعصر جاهلیت چگونه بود؟

در جاهلیّت، بت پرستى حاکم بود، فرشتگان را دختران خدا مى پنداشتند، قیامت را انکار و به خرافات اعتقاد داشتند. در وضع اقتصادى آنها، همین بس که نه تنها دختران، بلکه پسران را از ترس فقر به زیر خاک مى کردند. درآمدشان از طریق غارتگرى و چپاول اموال دیگران و قافله ها بود. معتقد بودند که خون را جز خون نمى شوید. شجاعت را آدم کشى و غیرت و عفت را پنهان کردن نوزادان دختر در زیر خاک می دانستند. آنها تنها به زن و شراب و جنگ، عشق مى ورزیدند و گسترش قمار و زنان آلوده نیز از مفاسد دوران جاهلیت بود.

روش مقابله با مخالفین، از دیدگاه قرآن

دیدگاه قرآن درباره مراحل مقابله با مخالفین چیست؟

آنچه از آیات 125 ـ 128 سوره «نحل» برمی آید، این است که: باید از تمام اصول منطقى، عاطفى، روانى، تاکتیکى و همه امورى که سبب نفوذ در مخالفین مى گردد استفاده شود. ولى با این حال، اسلام، هرگز نمى گوید: تنها به استدلال، قناعت کنید، بلکه، در بسیارى از موارد ضرورت پیدا مى کند، در مقابل توطئه هاى دشمن، عملاً وارد میدان شویم و در صورت لزوم، در مقابل خشونت، به خشونت توسل جوئیم، و در برابر توطئه ها به ضد توطئه پردازیم، اما حتى در این مرحله نیز، باید صول عدالت، تقوا و اخلاق اسلامى فراموش نشود.

مهریه در طلاق (قبل از آمیزش)

میزان مهریه در صورتى که قبل از آمیزش طلاق صورت گیرد چقدر است؟

خداوند در آیه 237 سوره «بقره» مى فرماید: «اگر آنها را طلاق دهید پیش از آن که با آنان تماس پیدا کنید [و آمیزش انجام شود] در حالى که مهرى براى آنها تعیین کرده اید، لازم است نصف آنچه را تعیین کرده اید به آنها بدهید». ولى بعداً به سراغ جنبه هاى اخلاقى و عاطفى مى رود و مى فرماید: «مگر این که آنها حق خود را ببخشند [و یا اگر صغیر و سفیه هستند، ولىّ آنان یعنى] آن کس که گره ازدواج به دست او است آن را ببخشد». لحن مجموع آیه، بر اصل اساسى «معروف» و «احسان»، در این مسائل تأکید مى کند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ السجّادُ عليه السّلام :

اِنّى لَمْ اَذْکُرْ مَصْرَعَ بَنى فاطِمَةَ اِلاّ خَنَقَتْنى لِذلِکَ عَبْرَةٌ.

من هرگز شهادتِ فرزندان فاطمه عليها السّلام را به ياد نياوردم ، مگر آنکه بخاطر آن ، چشمانم اشکبار گشت .

بحارالانوار، ج 46، ص 109