امام علي(ع) در وصیت نامه خود درباره قاتل خود چنين سفارش كرد: «اى فرزندان عبدالمطّلب! نكند بعد از شهادتم در خون مسلمانان فرو رويد و بگوييد: اميرمؤمنان كشته شد. آگاه باشيد جز قاتل من را به سبب قتل من نكشيد، بنگريد هرگاه من از اين ضربت از دنيا چشم پوشيدم، او را تنها يك ضربت بزنيد تا يك ضربت در برابر يك ضربت باشد، اگر زنده بمانم، ولىّ خون خويشم و اگر از دنيا رفتم فنا [در دنيا] ميعاد من است و اگر عفو كنم، عفو براى من موجب قرب به خدا و براى شما حسنه و نيكى در نزد خداست؛ بنابراين عفو كنيد، آيا دوست نداريد خدا شما را بيامرزد؟، او را مثله نكنيد كه من از پيامبر(ص) شنيدم كه از مثله كردن بپرهيزيد، هرچند نسبت به سگ گزنده باشد!».

«مروان بن حَكَم» از دشمنان سرسخت امام على(ع) بود. پدرش «حَكَم» به خاطر كارشكنى هاى مكرّر بر ضدّ پيامبر(ص) به طائف تبعيد شد و مورد نفرين ایشان قرار گرفت. خليفه سوم، حَكَم را به مدينه آورد و جزو خواص خود كرد. مروان بعد از قتل عثمان، با على(ع) بيعت كرد؛ ولى خيلي زود به اصحاب جمل پيوست و در جنگ اسير شد و بعد از آزادي به معاويه پيوست. او بعد از معاوية بن يزيد به خلافت رسيد و تصميم گرفت خلافت را بعد از خود به فرزندش عبدالملك و سپس عبدالعزيز بسپارد و سرانجام توسط همسرش كه مادر خالد بن يزيد بود كشته شد.

حكومت هشتاد ساله بنى اميّه، جز در سال هاى محدودى، مملوّ از ، نابسامانى ها، درگيرى ها،  و مشكلات عظيم ود. در واقع بنى اميّه پس از شهادت امام حسين(ع) روى آرامش به خود نديدند، همواره با قيام هاى خونينى مواجه شدند كه مايه اصلى همه آنها خونخواهى امام حسين(ع) بود و هر از چندى، قسمتى از قلمروشان از سيطره آنان خارج مى شد. حتّى عبّاسيان در پناه همين شعار خونخواهى امام حسين(ع)، آتش خشم مردم را برافروختند و بساط حكومت ننگين بنى اميّه را برچيدند.

چون امام چهارم در عصر اختناق زندگى مى‏ كرد، نمى ‏توانست مفاهيم مورد نظر خود را بصورت آشكار و صريح بيان كند، از اينرو از شيوه موعظه استفاده مى ‏كرد و مردم را از طريق موعظه با انديشه درست اسلامى آشنا مى ‏كرد و اين انديشه را كه در اثر تبليغات حاكمان جائز در طول زمان به فراموشى سپرده شده يا تحريف گشته بود، به صورت اول و اصيل به ياد مردم مى ‏آورد و توده مردم و جامعه اسلامى را تا هر مقدار كه مى ‏توانست با حقايق و تعاليم اسلام آشنا مى ‏ساخت.

امام علی(ع) در خطبه 73 نهج البلاغه به سه پيشگويى درباره مروان و دودمان او اشاره مى كند؛ نخست مى فرمايد: «بدانيد مروان حكومت كوتاهى خواهد داشت؛ همچون مقدار زمانى كه سگى بينى خود را با زبانش مى ليسد». دومين پيشگويى اين بود كه: «او پدر قوچ هاى چهارگانه است». سومين پيشگويى امام نيز اين بود كه: «امّت اسلام به زودى از دست او و پسرانش، روز خونينى خواهند داشت».