سوره کهف بعد از بیان مبدأ و معاد و بشارت و انذار، به داستان اصحاب کهف اشاره می کند و این مطلب را می فهماند که یک اقلیت در برابر یک اکثریت، هر چند ظاهراً قوى، نباید تسلیم گردد. در ادامه داستان دو نفر آمده، که یکى ثروتمند اما بى ایمان و دیگرى فقیر اما مؤمن بود و هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بى ایمان از دست نداد. سپس به داستان موسى و خضر(ع) اشاره مى کند. در پایان هم ماجراى «ذو القرنین» را شرح مى دهد.

هر کس سوره کهف را روز جمعه بخواند، خداوند تا جمعه دیگر او را مى آمرزد و به او نورى مى بخشد که به آسمان مى تابد و از فتنه دجّال محفوظ خواهد ماند؛ و کسى که در هر شب جمعه آن را بخواند شهید از دنیا مى رود و با شهداء مبعوث مى شود، و در روز قیامت در صف شهداء قرار مى گیرد؛ و هر کس 10 آیه از اول آن را حفظ کند، «دجّال» به او زیانى نمى رساند و کسى که آیات آخر سوره را حفظ کند، نور و روشنائى براى او در قیامت خواهد بود.

دو نفر ازسران قریش براى تحقیق درباره پیامبر(ص) پیش دانشمندان یهود مدینه رفتند. علماء یهود به آنها گفتند: شما سه مسأله را از محمّد(ص) سؤال کنید اگر همه را پاسخ داد پیامبر است: 1- داستان گروهى از جوانان که از قوم خود جدا شدند، 2- مردى که به شرق و غرب جهان رسید، 3- حقیقت روح. آنها سؤالات خود را از پیامبر(ص) پرسیدند. پیامبر(ص) گفت فردا پاسخ می دهم - ولی انشاءالله نفرمود- و مدتی بر پیامبر(ص) وحی نازل نشد و این امر موجب شد که مردم شایعاتى بسازند. تا اینکه سوره کهف و آیه «یسئلونک عن الروح...» نازل شد.

جمعى از ثروتمندان و اشراف عرب، به پیامبر(ص) گفتند: اگر افرادی مثل سلمان، ابوذرو... را که بوى آنها مشام انسان را آزار مى دهد، از خود دور سازى، نزد تو خواهیم آمد. آيات فوق نازل شد و به پيامبر(ص) دستور داد كه هرگز تسليم اين سخنان فريبنده تو خالى نشود.

طبق نقل مفسران آیات 60 تا 64 سوره کهف بعد از پرسش جمعی از قریش درباره عالمی که موسى(ع) مأمور به پیروى از او شد (ماجراى موسى و خضر)، نازل شده و مانند دو ماجرای دیگر سوره کهف حاوی نکات بسیار مهمی می باشد از جمله اینکه: حتى یک پیغمبر اولو العزم که آگاه ترین افراد به محیط خویش است، باز دامنه علمش در بعضى از جهات محدود است و به سراغ معلمى مى رود که به او درس بیاموزد، او هم درس هائى که هر یک از دیگرى عجیب تر است به او یاد مى دهد.

بعد از اینکه یهود آیه «ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاّ قَلِیلاً» را از پیامبر(ص) شنیدند، ادعا کردند که هر کس «تورات» به او داده شده است، صاحب خیر کثیر است و گفتند: پیامبر اسلام(ص) خود ادعا می کند که به او حکمت و خیر کثیر داده شده، در حالی که درباره روح، به صورت سربسته جواب می گوید. در این هنگام آیه 109 سوره کهف  نازل شد و نشان داد: انسان هر قدر دانش داشته باشد، در برابر علم بى پایان خدا بسیار ناچیز است.