نُوّاب خاصه در جهت رفع مشكلات و نيازهای معنوي شيعيان چند اقدام مهم انجام دادند: تلاش در جهت مبارزه با غُلات، از ميان بردن شک و تردیدهای موجود درباره وجود مقدس امام زمان(عج)، انتقال ارتباط مردم با امام(عح) از شكل تماس مستقیم وکلا به سوی ارتباط از طريق نايبان خاص و پنهان نگه داشتن مشخصات امام زمان(عج).

در سامراء قحطى سختى پيش آمد. «معتمد»، خليفه وقت، فرمان داد مردم به نماز استسقا بروند. اما بارانی نیامد. بعد از آن مسیحیان دعا کردند و باران بارید. از این رو «معتمد» امام عسکری(ع) را از زندان فرا خواند. امام(ع) فرمودند: راهبان فردا به طلب باران روند. آنها به دعا مشغول شدند، امام(ع) دستور داد آنچه در میان انگشتان یکی از راهبان است بگیرند و فرمودند: «حالا دعا کن». دعا کرد اما باران نیامد. امام(ع) فرمودند: «اين استخوان پيامبرى است و استخوان هيچ پيامبرى ظاهر نمى‏ گردد جز آنكه باران نازل مى‏ شود».

امام هادي(ع) در سامراء ظاهراً آزاد بود ولى موقعيت محل طورى بود كه امام همواره تحت نظر بود و رفت و آمدها و ملاقاتهاى حضرت توسط مأموران خليفه كنترل مى گرديد. متوكل هر چند وقت يك بار دستور مى داد خانه امام به دقت مورد بازرسى قرار گيرد. او مدتى حضرت را زندانى کرد و در آخرين روزهاى عمرش هم دستور داد امام را به قتل برسانند، ولى خودش دو روز بعد به درک واصل شد.

متوكل يكى از جنايتكارترين خلفاى عباسى بود؛ در حكومت او بسیاری از علويان زندانى يا تحت تعقيب و متوارى بودند. از شكنجه و آزار طرفداران خاندان رسالت  به هیچ وجه کوتاه نمی آمد و در سال 236 ق دستور داد آرامگاه حسين(ع) و بناهاى اطراف آن را ويران کنند و از زيارت آن حضرت جلوگيرى كرد. او بزرگانى از مردم مسلمان و معتقد به اهل بيت(ع) را به شهادت رسانيد.

امام هادى(ع) با وجود همه رنج ها و محدوديت ها هرگز به كمترين سازشى با ستمگران تن نداد. شخصيت الهى و موقعيت اجتماعى امام و نيز مبارزه منفى و عدم همكارى او با خلفا، براى طاغوت هاى زمان هراس آور بود و سرانجام در رجب سال 254هـ به دستور معتزّ مسموم گردید و مانند امامان پیشین به شهادت رسید.