ياران امام على(ع) از سه گروه تشكيل مى شدند؛ گروهى از آنان مخلصان و مؤمنان حقيقى و فداكار و جان بركف بودند كه همچون پروانگان، گِرد شمع وجودش مى گشتند و چشم بر امر و گوش بر فرمان داشتند. گروه ديگر نادان هايي بودند كه از درك مقام امام(ع) و شرايط زمان و مكان عاجز بودند و گروه سوم كينه توزان لجوجی بودند كه به حيف و ميل اموال مسلمين در عصر عثمان خو گرفته و از على(ع) نيز همان را مى خواستند و جز به مقام و ثروت نمى انديشيدند و همه جا كارشكنى مى كردند و بسيارى از آنها جاسوسان معاويه در كوفه بودند.

اکثریِت اهل سنّت همه صحابه را عادل می دانند و می گویند: همه آنها بدون استثناء افرادى صالح، صادق، با تقوى و عادل بودند و کمترین ایرادى بر آنها نمى توان گرفت و اگر کارهاى خلافى از آنها سرزده، باید به توجیه آنها بپردازیم. شیعیان و گروهى از روشنفکران اهل سنّت می گویند: گرچه اکثر صحابه افرادى با شخصیّت، فداکار، پاک و با تقوا بوده اند، ولى افراد منافق و ناصالح نیز وجود داشته که قرآن مجید و پیامبر اسلام(ص) از آنها بیزارى مى جستند.

عرب علاوه بر اسم، کنیه اى نیز براى افراد انتخاب مى کنند، اگر مرد باشد با «اب» شروع مى شود و اگر زن باشد با «امّ». کنیه «ام ابیها» که نظیر آن درباره هیچ زنی دیده نشده، نشان مى دهد حضرت فاطمه آنچنان نسبت به پدرش محبّت مى کرد که گویى «یک مادر» براى او بود و از همان خردسالى از هیچ گونه دلسوزى درباره پدر بزرگوارش فروگذاری نکرد.

امتیازات نهضت عاشورا که در دیگر حوادث تاریخی یا وجود نداشته و یا به این اندازه پر رنگ نبوده و یا همه این امتیازات را یک جا در خود جاى نداده است، از این قرار است:

1. اهداف و انگیزه هاى خالص الهى؛ 2. کشته شدن حجّت خدا توسّط مردمى به ظاهر مسلمان؛ 3. یاران همراه امام(ع) افرادى مؤمن، وفادار، فداکار و پاکباخته بوده اند. 4. ذلّت ناپذیرى عاشوراییان؛ 5. مظلومیّت، در ابعاد مختلف؛ 6. از دیگر امتیازات این حماسه بزرگ، قدرت تأثیرگذارى آن در افکار عمومى مسلمانان، بلکه آزادمردان جهان در طول تاریخ است.

هر چند گروهى که همراه امام حسین(ع) در حادثه کربلا به شهادت رسیدند، جمعیّت اندکى بودند؛ ولى نگاهى گذرا به زندگى آنان و کلمات و رفتارهایى که از آن گروه به یادگار مانده است، نشان مى دهد که افرادى مؤمن، وفادار، فداکار و پاکباخته بوده اند. گواه روشن این حقیقت، سخن امام(ع) در شب عاشورا در وصف یاران خویش است که فرمود: «من یارانى بهتر از اصحاب خود سراغ ندارم و اهل بیتى نیکوکارتر و به وظیفه خویشاوندى پاى بندتر از اهل بیتم نمى شناسم».