آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اکثریِت اهل سنّت همه صحابه را عادل می دانند و می گویند: همه آنها بدون استثناء افرادى صالح، صادق، با تقوى و عادل بودند و کمترین ایرادى بر آنها نمى توان گرفت و اگر کارهاى خلافى از آنها سرزده، باید به توجیه آنها بپردازیم. شیعیان و گروهى از روشنفکران اهل سنّت می گویند: گرچه اکثر صحابه افرادى با شخصیّت، فداکار، پاک و با تقوا بوده اند، ولى افراد منافق و ناصالح نیز وجود داشته که قرآن مجید و پیامبر اسلام(ص) از آنها بیزارى مى جستند.

درباره صحابه دو عقیده مختلف وجود دارد: نخست این که همه آنها بدون استثنا در هاله اى از قداست قرار دارند و افرادى صالح، صادق، با تقوى و عادل بودند. به همین دلیل هر کدام روایتى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) نقل کنند، صحیح و قابل قبول است، و کمترین ایرادى بر آنها نمى توان گرفت و اگر کارهاى خلافى از آنها سرزده، باید به توجیه گرى پردازیم. این عقیده گروه کثیرى از اهل سنّت است.
عقیده دیگر این که گرچه در میان آنها افرادى با شخصیّت، فداکار، پاک و با تقوا بوده اند، ولى افراد منافق و ناصالح نیز وجود داشته که قرآن مجید و پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) از آنها بیزارى مى جستند.
به تعبیر دیگر، همان معیارهایى را که براى شناخت افراد خوب از بد در همه جا به کار مى گیریم، باید درباره آنها نیز اعمال کنیم، منتها چون صحابه پیامبر (صلى الله علیه وآله) بودند، اصل را بر خوبى آنها بگذاریم ولى هرگز چشم خود را بر حقایق نمى بندیم و صدور اعمال منافى عدالت و صدق و راستى را نادیده نمى گیریم، چرا که این کار ضربه هاى سنگینى بر اسلام و مسلمین مى زند وسبب نفوذ منافقان در حوزه اسلام مى شود.
شیعیان و گروهى از روشنفکران اهل سنّت این عقیده را برگزیده اند.
گروهى از طرفداران تنزیه صحابه چنان تند رفته اند که هر کس لب به نقّادى از آنان بگشاید، او را فاسق و گاه ملحد و زندیق مى نامند و یا خون او را مباح مى شمرند!!
از جمله در کتاب «الاصابة» از ابوزرعه رازى چنین مى خوانیم: «هر گاه کسى را دیدى که به یکى از اصحاب پیغمبر (صلى الله علیه وآله)خرده گیرى مى کند، بدان که او زندیق است و این به خاطر آن است که رسول خد (صلى الله علیه وآله) حق است و قرآن حق است، و آنچه او آورده حق است و تمام این ها را صحابه براى ما آوردند و اینها (مخالفان) مى خواهند، شهود ما را از اعتبار بیندازند تا کتاب و سنّت از دست برود!».(1)
« عبدالله موصلى» در کتاب «حتّى لا ننخدع» مى گوید: آنها (صحابه) گروهى هستند که خدا آنان را براى هم نشینى پیغمبرش و اقامه دین و شرع او برگزیده و آنها را وزیران پیامبرش قرار داده و حبّ آنها را دین و ایمان و بغض آنها را کفر و نفاق شمرده ! و بر امّت واجب کرده، همه آنها را دوست بدارند و پیوسته از خوبى ها و فضایل آنان سخن بگویند و در برابر جنگ و نزاع هایى که آنها با هم داشتند سکوت کنند!» در حالى که این ادعّا و سخنان بر خلاف کتاب و سنّت است.(2)؛ (3)