آدم(ع) مرتکب گناه نشد و این با توجه به عمل او یعنی خوردن میوه ممنوعه قابل فهم است. عصیان آدم به معنای ارتکاب گناه نبود و نهی الهی نهی تحریمی نبود بلکه نهی ارشادی بود، اما با توجه به مقام والای آدم(ع)، و جایگاه مقرب او، این کار مکروه یا هر ترک اولی دیگری نیز دور از انتظار است و گناهی نسبی در حق او تلقی می شود.

فرشتگان چون فاعل مختارند، قدرت بر معصیت دارند اما در عین قدرت برگناه، معصوم و پاکند. و آن چه در باره کُندى بعضى از فرشتگان در اطاعت فرمان خداوند در روایات آمده است، مانند ترک اولی های پیامبران است.

«داود»(ع) اطلاعات و مهارت فراوانى در امر قضا داشت، و خدا مى خواست او را آزمایش کند، لذا شرائط غیر عادى (وارد شدن دو طرف دعوا، بر داود از بالاى محراب) براى او پیش آورد، او گرفتار ترس و عجله شد، و پیش از آن که از طرف مقابل توضیحى بخواهد، داورى کرد، هر چند داورى عادلانه بود. او به زودى متوجه لغزش (ترک اولای) خود شد، و پیش از گذشتن وقت، جبران نمود و خداوند هم او را مشمول عفو و بخشش قرار داد.

آدم(ع) طبق بیان قرآن، مقام والائى از نظر معرفت و تقوا داشت و مسجود ملائکه بزرگ خدا گردید؛ لذا با این امتیازات مسلماً گناه نمى کند، به علاوه مى دانیم او پیامبر بود و هر پیامبرى معصوم است. بنابراین، آنچه در آیات قرآن ذکر شده، که نسبت عصیان به حضرت آدم داده شده، همگى به معنى«عصیان نسبى» و«ترک اولى» است، نه گناه مطلق؛ یعنی از انسانهای والا مقام انتظار بیشتری می رود. برخی نهی از شجره ممنوعه را نهی ارشادی دانسته اند ولی اگر نهی از ترک اولی باشد نیز مانعی ندارد.

مقصود خوف از خدا، ترس از مقام عدالت او به دلیل کیفر گناه و اعمال زشت خويشتن است. علی(ع) می فرماید: «فقط از عمل ناشايست خود بترسید». لذا آنها که پرونده تاريکى دارند، مسلّماً از عدالت الهی مى ترسند. در این بین بيم اوليا و پيشوايان معصوم از يک رشته«ترک اولى» است نه گناه، چون انتظاراتى که از آنان هست، از ديگران نيست.

حضرت سلیمان از یک ترک اولی ( نگفتن ان شاء الله) استغفار کرده است و این استغفار او منافاتی با عصمت ایشان ندارد.