بدون شكّ «معجزه» براى پيامبران، يك وسيله اثباتى است تا سند نبوّت و شاهد صدق دعوت آنان قرار گيرد و گواه آن باشد تا كه از جهان غيب پيام آورده اند. از سویی سيره پيامبران و صراحت قرآن، «معجزه» را ضرورت دفاعى می دانند؛ زیرا اساسا هيچ پيامبرى از همان آغاز، دعوت خود را با معجزه همراه نکرده و تنها در مواجه با منكران و به درخواست آنان ـ يا بدون درخواست و صرفا براى دفع شبهات آنان ـ معجزه آورده است. از این رو «معجزه» ابزاری دفاعی است.

در قرآن مجید بارها این مطلب تکرار شده است که: موسى(ع) بنى اسرائیل را به فرمان خدا از «بحر» یا «یم» عبور داد. در این که منظور از «بحر» و «یم» چیست، اختلاف وجود دارد که آیا منظور بحر احمر است یا رور نیل. اما ظاهرا منظور همان نیل است، زیرا: 1 ـ محل سکونت فراعنه، حتماً نقطه اى بوده که نزدیک نیل بوده، و بنى اسرائیل ناچار بودند براى رسیدن به سرزمین مقدس، نخست از «نیل» عبور کنند، نه از دریای احمر. 2- بعید است بنی اسرائیل توانسته باشند فاصله زیاد تا بحر احمر را در یک یا نصف شب طی کنند.

در قرآن براى موسى(ع) آیات و معجزات فراوانى ذکر شده. مانند: تبدیل عصا به مار عظیم و بلعیدن ابزار ساحران، ید بیضاء، طوفان هاى کوبنده، «ملخ» که بر زراعت آنها مسلط گشت، «قمل» یک نوع آفت غلات، «ضفادع» قورباغه های نیل که آن قدر تولید مثل کردند که زندگى آنها را فلج کرد، خون دماغ شدن مردم و یا به رنگ خون درآمدن نیل، شکافته شدن دریا، نزول«منّ» و«سلوى»، جوشیدن چشمه ها از سنگ، جدا شدن قسمتى از کوه، و قرار گرفتن همچون سایبانى فوق آنان، قحطى، زنده شدن مقتول و استفاده از سایه ابرها.

دستگاه فرعون، برنامه وسیعى براى کشتن نوزادان پسر بنى اسرائیل ترتیب داده بود. هنگامى که موسى(ع) تولد یافت، خداوند پیامبرش را به صورتی معجزه آسا نجات داد و به مادرش الهام کرد کودک را به نیل بسپارد. کاهنان نیز پیش بینی کردند که انسانی از نیل خواهد آمد که آب دهانش موجب شفای بیماری دختر فرعون است. وقتی حضرت موسی(ع) را از آب گرفتند مهرش در دل آسیه جای گرفت و خواست او را به عنوان فرزند نگه دارد و علاوه بر آن شفا یافتن دختر فرعون دلیلی مضاعف برای آسیه شد تا با قتل او مخالفت کند.

دقت در آیات قرآن نشان مى دهد، میان نحوه مجازات ها و گناهان اقوام تناسب وجود دارد. فرعون، تکیه گاه قدرتش آب های پربرکت رود نیل بود و نابودى او هم به وسیله همان شد! نمرود، متکى به لشکر عظیمش بود، لذا لشکر کوچکى از حشرات، او و یارانش را شکست داد! قوم نوح نیز جمعیت کشاورز و دامدار و متکی به باران بودند، اما سرانجام همین باران آنها را از بین برد. از اینجا به خوبى روشن مى شود، چقدر برنامه هاى الهى حساب شده است.

خداوند آیات و نشانه های عذاب را بر فرعونیان نازل کرد تا شاید متنبه شوند اما ایمان نیاوردند و گرفتار عذاب شدند. خشک سالی، طوفان ویرانگر، فرستادن ملخ  بر زراعت ها و درختان، مسلط ساختن قمل بر غلات برای فاسد کردن آنها و قورباغه بر خانه ها و سفره ها جزئی از عذاب ها بود. همچنین مسلط کردن خون بر آنها با خون دماغ شدن یا رنگ خون گرفتن رود نیل از دیگر عذاب ها علیه فرعونیان بود.

 تابوت یا همان صندوق عهد، که از نظر معنوی و روانی برای بنی اسرائیل اهمیت فراوانی داشت، صندوقى بود که مادر موسى(ع) او را در آن گذاشت و به رود نیل افکند. موسى(ع) در واپسین روزهاى عمر خود، الواح مقدس را که احکام خدا بر آن نوشته شده بود به ضمیمه زره خود و یادگارهاى دیگرى در آن نهاد، و به وصى خویش «یوشع بن نون» سپرد.