تاوان عمومی در مصائب و بحران ها و مسأله عدل الهی؟!

آيه 25 سوره انفال می فرمايد: «و بترسيد از فتنه ای كه چون آيد، تنها مخصوص ستمكاران شما نباشد [بلکه همه را فرا خواهد گرفت]»؛ آيا اين قضيه با عدل خداوند در تضاد نيست؟!

خدا هرگز عموم را به خاطر عمل گروهى عذاب نمى کند، مگر آنکه منکرات در میان آنها آشکار شود و آنها در عین توانائى سکوت کنند و این عذاب نتیجه پدید آمدن بی عدالتی و ظلمی است که در صورت عمل نیک سیرتان به وظیفه شان در امر به معروف و نهی از منکر، هیچ گاه دامن گیر این جامعه نمی گشت؛ در صورتی که خوبان در برابر عمل بدان سکوت کنند، ناهنجاری‌ مثل موريانه ريشه‌ عدالت اجتماعی را می خورد؛ زیرا عدم اصلاح افراد ناصالح نابودی اجتماع را در پی دارد.

در نتیجه نمی توان گفت چون وظیفه خود را در حیطه زندگی شخصی و فردی انجام داده ام از آثار شوم وظیفه ناشناسی هاى دیگران در امان خواهم ماند. چون در اجتماع، چيزی به عنوان «ضرر فردی» وجود ندارد و هر زيان فردی، امكان اين را دارد كه به صورت يك زيان اجتماعی در آيد. به همين دليل، منطق و عقل حکم می کند در پاك نگه داشتن محيط اجتماعی خود از هر گونه تلاش و كوششي خودداری نکنیم.

عذاب اقوام گذشته با «عوامل حيات»

خداوند چگونه عذاب های اقوام گذشته را توسط عوامل «حیات و زندگانی» انجام داده است؟

گرچه زندگی انسان وابسته به آب، هوا، خاک و آتش است؛ اما خداوند گاه به وسیله همین عوامل انسان را عذاب می کند؛ يعنى اى انسان! به خود مغرور مشو، اگر خداوند اراده كند عامل حياتت، وسيله مرگت خواهد شد؛ خداوند قوم «عاد» را با تندبادى طغيانگر و سرد به هلاكت رساند، فرعون و لشکریانش را با امواج آب های دریا نابود كرد، قارون را با مال و اموالش در زمین فرو برد و برخی از اقوام گذشته را به وسیله صاعقه آسمانی عذاب كرد.

عذاب هاى قوم فرعون

بلاهایى که بر قوم فرعون نازل شد چه بود؟

خداوند آیات و نشانه های عذاب را بر فرعونیان نازل کرد تا شاید متنبه شوند اما ایمان نیاوردند و گرفتار عذاب شدند. خشک سالی، طوفان ویرانگر، فرستادن ملخ  بر زراعت ها و درختان، مسلط ساختن قمل بر غلات برای فاسد کردن آنها و قورباغه بر خانه ها و سفره ها جزئی از عذاب ها بود. همچنین مسلط کردن خون بر آنها با خون دماغ شدن یا رنگ خون گرفتن رود نیل از دیگر عذاب ها علیه فرعونیان بود.

معنی واژه «صیحه»

منظور از واژه «صیحه» چیست؟

«صیحه» در لغت به معنى هر گونه صداى عظیمى است. بر اساس آیات قرآن، اقوام گنهکار  ثمود، لوط و شعیب، به وسیله صیحه آسمانى مجازات شدند. در واقع امواج صوتى از حد معینى که بگذرد مى تواند شیشه ها را بشکند، حتى بعضى از عمارت ها را ویران کند و ارگانیسم درون بدن انسان را از کار بیندازد. طبیعى است اگر شدت امواج صوت از این هم بیشتر شود، اختلالات کشنده اى در اعصاب و رگ هاى مغزى و حرکات قلب تولید کند و سبب مرگ انسان ها شود. بر طبق آیات قرآن پایان این جهان و رستاخیز، با یک صیحه همگانى خواهد بود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

مَنْ ذُکِرْنا عِنْدَهُ فَفاضَتْ عَيْناهُ حَرَّمَ اللّهُ وَجْهَهُ عَلَى النّارِ.

نزد هر کس که از ما (و مظلوميت ما) ياد شود و چشمانش پر از اشک گردد، خداوند چهره اش را بر آتش دوزخ حرام مى کند.

بحارالانوار، ج 44، ص 285