تکالیف مؤمنین نسبت به امام زمان(عج)

مؤمنین چه تکالیف و وظايفی نسبت به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) بر عهده دارند؟

تکالیف مؤمنین نسبت به امام زمان(عج) عبارتند از: ايمان به حتمى بودن خروج حضرت مهدى(عج)، صبر و تمسك به دين حق در فتنه ها، درخواست معرفت پیدا کردن به امام زمان(عج) از خداوند، تجديد بيعت و ثبات بر اطاعت، مقابله با شبهات، كمك به برادران مؤمن، فريب نخوردن از مدعيان دروغين مهدويت، زياد دعا كردن براى تعجيل فرج، وقت معين نكردن براى ظهور، دوست داشتن حضرت و ... .

حدیث «معرفت امام» در منابع اهل سنّت

آیا حدیث «معرفت امام» در شش قرن اول تاریخ اسلام در منابع اهل سنّت نیز وجود دارد ؟

تنها به ذکر بعضی از ناقلان و مصادر اهل سنّت در قرون اولیه تاریخ اسلام اکتفاء می کنیم: «مسند» ابوداود، «المعیار والموازنة» اسکافی، «مسند» احمد، «صحیح» مسلم، «العلل الوارده فی الاحادیث» دارقطنی، «زوائد» بزار، «الکنی والاسماء» حافظ دولابی، «صحیح ابن حبان»، ابوحاتم، «معجم الکبیر» طبرانی، «مستدرک الصحیحین» حاکم نیشابوری، «المغنی» قاضی عبد الجبار، «ندیم الفرید» ابن مسکویه و ... .

راویان حدیث «معرفت امام» از صحابه؟

از صحابه پیامبر(ص) چه کسانى حدیث معرفت امام را نقل کرده اند؟

از میان صحابه پیامبر(ص) جماعت بسیارى حدیث معرفت امام را نقل کرده اند، مانند: زید بن ارقم، عامر بن ربیعه عنزى، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمر، عویمر بن مالک معروف به ابو الدرداء، معاذ بن جبل، معاویة بن ابى سفیان، ابوهریره دوسى و انس بن مالک.

راویان حدیث «معرفت امام» از علماى اهل سنت؟

از علماى اهل سنت چه کسانى حدیث معرفت امام را نقل کرده اند؟

بسیارى از علماى اهل سنت حدیث «هر کس بمیرد در حالى که براى او امام نباشد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است» را نقل کرده اند. از جمله می توان به: ابوداوود سلیمان بن داوود، حافظ عبدالرزاق، محمّد بن سعد، ابن ابى شیبه، ابوجعفر اسکافى، احمد بن حنبل، بخارى، مسلم، احمد بن عمر بزار، ابن عبدربه، ابوحاتم محمّد بن حبّان، ابوالقاسم طبرانى، حاکم نیشابورى، قاضى عبدالجبار معتزلى، ابونعیم اصفهانى، بیهقى، زمخشرى، شهرستانى، ابن اثیر، ابن ابى الحدید، نووى، ذهبى، متقى هندى و... اشاره کرد.

مقصود از شناخت در حدیث معرفت امام

چگونه شناختى نسبت به امام، واجب و لازم است؟

منظور شناخت مصداقی امام است. یعنی هر شخص باید امام خود را به نام و به‌عنوان حجت خدا و پیشوای معصوم امت و محل رجوع در سرگردانی‌ها و جهل‌های علمی و نیز به عنوان بیان کننده احکام خدا و مفسر دین بشناسد و چنین شناختی به عنوان یکی از مهمترین اصول عقاید باید از راه استدلال و با ادله قطعی برای شخص حاصل شود نه از روی تقلید یا استفاده از روش‌های وهمی و این شناخت حاصل نمى شود مگر از راه ادله عقلى و نقلى و از راه نصوص وارده بر او از طریق رسول خدا یا کسى که رسول او را به عنوان امام معرفى کرده است.

حدیث « معرفت امام» در منابع متأخر اهل سنت

آیا حدیث «معرفت امام» در قرون متأخر از قرن ششم تاریخ اسلام در منابع اهل سنّت وجود دارد؟

حدیث معرفت امام، بخاطر اهمیت مساله امامت، مورد توجه محدثین قرون مختلف بوده و و در قرون متأخر نیز روایت و تحلیل شده است. همانند: فخر رازی در مسائل الخمسون می نویسد: «من مات و لم یعرف امام زمانه فلیمت ان شاء یهودیا و ان شاء نصرانیا». هم چنین ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه می نویسد: «جز با شناخت امامان کسی به بهشت نخواهد رفت».از سویی سعدالدین تفتازانی در شرح المقاصد می نویسد: حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة»، همانند آیه «اطیعوا اللّه و اطیعوا الرّسول و أولی الأمر منکم» می باشد.

اهل سنت و حدیث « معرفت امام»

علماى اهل سنت حدیث «معرفت امام» را با چه تعبیرهایى نقل کرده اند؟

بسیاری از اهل سنت حدیث معرفت امام را نقل کرده اند، از جمله: بخارى آورده که پیامبر(ص) فرمود: هر کس از سلطنت حاکمى به اندازه یک وجب خارج شود، به مردن جاهلیت مرده است. مسلم بن حجاج و ابن حبان نیز از پیامبر(ص) نقل کرده اند: هر کس بمیرد در حالى که بر گردنش بیعت نباشد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. و طبرانى به سندش از رسول خدا(ص) نقل کرده: هر کس بمیرد در حالى که امام زمان خود را نشناخته، مرگش مرگ جاهلیّت است.

مقصود از مرگ جاهلیت در حدیث «معرفت امام»

مرگ جاهلیت در حدیث «معرفت امام» به چه معنا است؟

در این که مقصود از «مرگ جاهلیّت» در حدیث: «هر کس بمیرد در حالى که براى او امام نباشد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است» چیست؟ گفته شده: منظور مرگ در عصر جاهلیت و دور از تمدّن اسلامی، یا مرگ توأم با جهل و نادانى و یا ضلالت است.

مراد از امام در حدیث «معرفت امام»

امامى که معرفتش واجب و لازم است کدامین امام است؟

با تأمّل در مضمون احادیث معرفت امام پى می بریم که مقصود از امامى که معرفتش واجب است و بدون آن، انسان به مرگ جاهلیت مرده همان امام معصومى است که زمین هیچ گاه از وجود او خالى نیست، همانطور که اگر انسان پیامبر خود را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده. همچنین قرائن خارجی مثل آیه اولی الامر و حدیث دوازده خلیفه و روایات اهل بیت(ع) که به شناخت أئمه و وجوب اطاعت از آنها تأکید کرده اند، نشان می دهند که مقصود از امام در این حدیث معصومین هستند.

«مفارقت از جماعت» و مرگ جاهلیت!

آیا این حدیث که «هر کس از جماعت مفارقت کند به مرگ جاهلیت از دنیا رفته» حدیث صحیحى است؟

در روایاتی آمده هر کس از جماعت مفارقت کند به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. اولا: صحّت سند این گونه احادیث معلوم نیست. ثانیاً: بر فرض صحّت سند، احتمال زیاد دارد که این احادیث با سندهاى صحیحش از طرف خلفا و حکّام جعل شده تا مردم باورشان شود. ثالثا: با در نظر گرفتن قاعده تناسب حکم و موضوع، بایستی بین حکم که مرگ جاهلیت است و موضوع که مفارقت جماعت است تناسبى باشد که این تناسب وجود ندارد خصوصا وقتی صدق جماعت معلوم نباشد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

‏عن موسى بن جعفر (عليه السلام) قال:

و لا تأخذوا من تربتى شيئا لتبرکوا به فأن کل تربة لنا محرمة الا تربة جدى الحسين بن على عليهما السلام فأن الله عزوجل جعلها شفاء لشيعتنا و أوليائنا.

جامع الاحاديث الشيعه، ج 12، ص