مصداق «اولى الامر» در روايات شيعه و اهل سنت

روايات اسلامي مصداق «اولى الامر» را چه كساني معرفی می کند؟

در روايات اهل سنت علمايي مانند: قندوزي حنفي، حاكم حسكاني و ديگران تاكيد دارند كه مصداق «اولی الامر»، على(ع) و ساير ائمه معصومين(ع) هستند. روايات اهل بيت(ع) نيز به اتفاق مصداق «اولى الامر» را امامان معصوم(ع) دانسته اند.

شبهه فخر رازى بر دلالت آیه «اولى الامر»

فخر رازى بر دلالت آیه «اولى الامر» چه شبهه اى را وارد کرده است؟

فخر رازى مى گوید: ما از شناخت معصوم عاجزیم و آیه59 سوره نساء دلالت بر لزوم پیروى از اولى الامر به طور مطلق دارد، مقصود از اولى الامر همان اهل حلّ و عقد از بزرگان امت است... . پاسخ: با وجودى که هیچ یک از افراد اهل حلّ و عقد از عصمت برخوردار نیستند چگونه مى تواند اجتماع آراى آنان از عصمت برخوردار شود. از طرفی عصمت که امری واقعی است، صفت مجموع آنها که امری اعتباری است واقع نمی شود. با وجود شواهد تاریخی مبنی بر اشتباه برخی اجماع های آنها نمی توان گفت سنت خدا بر عصمت آنها می باشد.
 

مراد از امام در حدیث «معرفت امام»

امامى که معرفتش واجب و لازم است کدامین امام است؟

با تأمّل در مضمون احادیث معرفت امام پى می بریم که مقصود از امامى که معرفتش واجب است و بدون آن، انسان به مرگ جاهلیت مرده همان امام معصومى است که زمین هیچ گاه از وجود او خالى نیست، همانطور که اگر انسان پیامبر خود را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده. همچنین قرائن خارجی مثل آیه اولی الامر و حدیث دوازده خلیفه و روایات اهل بیت(ع) که به شناخت أئمه و وجوب اطاعت از آنها تأکید کرده اند، نشان می دهند که مقصود از امام در این حدیث معصومین هستند.

آیه «اولى الامر» و ضرورت عصمت امام

آیا مى توان با توجه به آیه «اولى الامر» ضرورت عصمت امام را اثبات نمود؟

 طبق آیه 59سوره نساء که مردم را به اطاعت از خدا و رسول و اولی الامر دعوت می کند، در هر زمانى باید شخصى در قید حیات باشد تا از او اطاعت نماییم، و از آنجا که این اطاعت، مطلق و بدون هیچ قید و شرط و مانند اطاعت از خدا و پیامبر است، مستلزم عصمت اولى الامر می باشد و گرنه سر از تناقض در مى آورد؛ زیرا اگر اولى الامر معصوم نباشند اطاعت از او برابر با اطاعت از خدا نمی تواند باشد و در صورت اشتباه او دستور خدا به اطاعت از او زیر سؤال می رود.

مصداق «اولى الامر» در احادیث شیعه

با توجه به روایات شیعه امامیه مراد از «اولى الامر» چه کسانى هستند؟

شیعه امامیه روایاتى را از حضرات معصومین و ائمه نقل کرده اند که مضمون آن دلالت براین دارد که مصداق «أولى الأمر» در آیه 59 سوره نساء مبنی بر وجوب اطاعت از آنها، اهل بیت هستند، این روایات برخى متواتر و برخى صحیح السند مى باشند و پیام آنها همسو با دلالت آیات قرآن است؛ از این رو این احادیث تلقى به قبول شده اند.

مصداق «اولى الامر» در روایات اهل سنّت

با توجه به روایات اهل سنّت مراد از «اولى الامر» چه کسانى هستند؟

بر اساس روایات، اهل سنّت، مراد از «اولى الامر» در آیه 59 سوره نساء، امامان معصوم هستند. حسکانى با سند خود از امام على(ع)، از پیامبر(ص) نقل کرده که فرموده: «شریکان من کسانى اند که خداوند اطاعت آنان را با اطاعت خویش و من مقرون ساخت». هم چنین حاکم حسکانى در شأن نزول این آیه می نویسد:«اولى الامر هنگامى که رسول خدا(ص) ایشان را در مدینه به جاى خود نشاند و على(ع) عرض کرد: آیا مرا در میان زنان و کودکان وا مى گذارى؟ پیامبر(ص) فرمود: آیا خشنود نیستى براى من به منزله هارون براى موسى باشى؟».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

مرحبا بک يا ابا عبدالله ! يا زين السموات و الارضين.

آفرين بر تو اى ابا عبدالله ! اى زينت آسمان ها و زمين ها!

بحار الانوار 36/204