گرچه عده اي روشنفكرنما سعى در انكار امور خارق العاده اي مانند «رياضت»، «احضار ارواح» و «خواب هاى مغناطيسى» دارند و همه را جزء خرافات و موهومات مي شمارند؛ ولى امروزه «خواب هاى مغناطيسى»، «هيپنوتيزم» و «مانيتيزم» جزء رشته هاى علمى در آمده و كتاب هاى مختلفى در اين زمينه نوشته شده است. هم چنين جمعيّت هايى نيز به همين نام در كشورهاى متعدّدى تشكيل يافته است. گاهى در پزشكى از خواب هاى مغناطيسى استفاده مى شود و گاه از راه تلقين هاى قويّ بعضى از بيمارانِ روحى را درمان مى كنند.

بزرگان اخلاق می گویند: «با تامل در عواقب شوم، و بررسی زندگى گرفتاران سوء خلق و با مشاهده تنفر مردم از آنان، می توان به درمان این رذیله پرداخت». انسان با تمرين حسن خلق، مرور سخنان بزرگان و با سرگرم شدن به عبادت و دوری از محیط های آلوده، مي تواند سوء خلق را درمان نماید. در نهایت، عمل به این دستورات، به همراه اراده قوى براى اصلاح خويش، می تواند راهکار مناسبی برای درمان سوء خلق باشد.

به گفته یکی از دانشمندان، حالتی که از شنیدن موسیقی فرحزا یا غم انگیز حاصل می شود، نوعی خواب مغناطیسی است؛ همچنین اوهام و خیالات و تلقینات نیز تاثیر زیادی در دیدن خواب یا تصویر خیالی در بیداری دارند. لذا گفتن اذكاری مثل یا هو، با ریتم و استماع اشعار از حنجره خوش آوازان باعث خروج از حالت تعادل روحى و تقويت نيروى توهم شده و در اثر تلقينات قبلى، قوه عاقله تخدير مى گردد. رياضتها هم که قوه خيال را تحریک كرده است، موجب می شود ناگاه سالك در حال خواب يا بيدارى خیالاتش را در برابر چشمانش مجسم ببیند.

ائمه(ع) شديداً صوفیه را سرزنش و توبيخ كرده و مردم را از آنان برحذر داشته اند. امام رضا(ع) در مورد آنها فرموده اند: «كسى كه نام صوفيه نزد او برده شود و آنها را با زبان و قلبش انكار نكند از ما نيست و كسى كه آنها را انكار كند، مانند كسى است كه همراه با رسول الله(ص) با كفّار جهاد می كند».

«زهد» اسلامى به معناى عدم وابستگى و اسارت در چنگال مال و مقام و هوا و هوسهاست، نه به معناى تحريم چیزهای حلال و ترك آنها. قرآن نیز در این زمینه با صراحت مى فرمايد: «بگو چه كسى زينتهاى خداوند را كه براى بندگان خود آفريده و همچنين روزيهاى پاكيزه را حرام كرده است؟».

امام علی(ع) اهمیت دادن به عقل و به دست گرفتن کنترل غرایز و شهوات را از خصوصیات «سالک الی الله» می داند. سالک با داشتن این خصوصیات، جسمی لاغر و اخلاقی نرم و لطیف پیدا می کند، در نتیجه خداوند نور هدایت را بر قلبش می تاباند، تا اینکه به دروازه آرامش و امنیت در سرای جاوید می رسد و خداوند او را در آن ساکن می کند. اينها همه براى آن است كه عقلش را [در راه حق] به كار گرفته و پروردگار خويش را راضى ساخته است.

شخص محرم در حال گذراندن ریاضتی مشروع برای رسیدن به مقام والای معنوی است و بدیهی است که در چنین وضعیتی باید از هر آنچه رنگ تعلق دارد – مانند جنگ و جدال ها، خصومت ها، هوس هاى جنسى، لذات مادى، و...-  احتراز کند. وقتی این دستور اسلام را در کنار حرمت کندن درختان و گیاهان و صید حیوانات حرم – حتی در حالت غیر احرام - و انقراض تدریجی برخی گونه های حیوانات ناشی از بی آب و علفی آن منطقه جغرافیایی قرار می دهیم می بینیم که این حکم دستوری برای حفظ محیط زیست شهر مکه نیز بوده است.

«کشف و شهود» يكى از مهمترين مبانى و دليل بر حقانيت تصوف به شمار مى رود. سران صوفيه مدعی اند سالك در اثر رياضت به مرحله اى مى رسد كه حجاب عوالم غيبى از او برداشته شده و حقايق بر وى كشف مى گردد و بدين وسيله سالك حقايق عالم غيب را بدون پرده با چشم خود مشاهده مى كند؛ و اين مرحله را در اصطلاح «مشاهده» يا «مكاشفه» می نامند.