آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ائمه(ع) شديداً صوفیه را سرزنش و توبيخ كرده و مردم را از آنان برحذر داشته اند. امام رضا(ع) در مورد آنها فرموده اند: «كسى كه نام صوفيه نزد او برده شود و آنها را با زبان و قلبش انكار نكند از ما نيست و كسى كه آنها را انكار كند، مانند كسى است كه همراه با رسول الله(ص) با كفّار جهاد می كند».

از هزاران سال قبل در «يونان» و «هندوستان» افرادى معتقد بودند با رياضت و سخت گرفتن بر خويشتن در لذتها، خوراک و پوشاک مى توان به كارهاى مهم و خارق العاده اى دست زد و يا به مقامات معنوى رسيد. هنگامى كه اسلام گسترش يافت اين افكار از كشورهاى ديگر به محيط اسلام نفوذ كرد و جمعى آن را با زهد اسلامى و پاره اى از تعليمات اسلام آميختند و افكار انحرافى والتقاطى ديگرى را برآن افزودند كه «صوفيگرى» نتيجه نهايى آن بود.
صوفیان به احكام دين كه با نام شريعت مى نامند به عنوان احكامى كه قابل توجيه و تغيير است نگاه مى كنند و اساس را سير باطنى مى پندارند كه آن را طريقت مى نامند. به همين دليل بسيارى از گناهان را مرتكب مى شوند. به تعبير ديگر آنها شريعت را پوسته و طريقت را مغز و حقيقت را «مغز مغز» مى پندارند. لکن ائمه(عليهم السلام) شديداً آنها را سرزنش و توبيخ كرده و مردم را از آنان برحذر داشته اند. توبیخ شديد اميرمؤمنان على(عليه السلام) بر عمل «عاصم بن زياد» در خطبه 209 نهج البلاغه شايد به همين جهت است كه امام آن را مقدمه اى بر ظهور اين گروه در آينده مى ديدند.
در حديثى مى خوانيم كه يكى از اصحاب به امام صادق(عليه السلام) عرض كرد: گروهى به نام «صوفيّه» در زمان ما ظاهر شده اند، درباره آنها چه مى گوييد؟ فرمود: «إنَّهُمْ أعْدائُنا فَمَنْ مالَ إِلَيْهِمْ فَهُوَ مِنْهُمْ وَ يَحْشُرُ مَعَهُمْ وَ سَيَكُونُ أقْوامٌ يَدّعُونَ حُبَّنا وَ يَميلُونَ إِلَيْهِمْ وَ يَتَشَبَّهُونَ بِهِمْ وَ يُلَقّبُونَ أَنْفُسَهُمْ بِلَقَبِهِمْ وَ يُأَوَّلُونَ أقْوالَهُمْ ألا فَمَنْ مالَ إِلَيْهِمْ فَلَيْسَ مِنّا وَ إِنّا مِنْهُ بَراءُ وَ مَنْ أَنْكَرَهُمْ وَ رَدَّ عَلَيْهِمْ كانَ كَمَنْ جاهَدَ الْكُفّارَ بَيْنَ يَدَىْ رَسُولِ اللهِ(صلى الله عليه وآله)»؛ (آنها دشمنان ما هستند هر كس متمايل به آنها شود از آنهاست و با آنها محشور مى شود و در آينده اقوامى مى آيند كه ادّعاى محبّت ما را مى كنند، ولى تمايل به آنها دارند و خود را شبيه آنها مى سازند و القاب آنها را بر خود مى نهند و سخنان [نادرست] آنها را توجيه مى كنند. آگاه باشيد هر كس تمايل به آنها پيدا كند از ما نيست و ما از او بيزاريم و هر كس آنها را انكار كند و رد نمايد، مانند كسى است كه در پيش روى پيامبر(صلى الله عليه وآله) با كفار پيكار كرده باشد).(1)
همچنین دو نفر از ياران معروف امام على بن موسى الرضا(عليه السلام) به نام «بزنطى» و «اسماعيل بن بزيع» از آن حضرت چنين نقل كرده اند كه ایشان فرمود: «مَنْ ذَكَرَ عِنْدَهُ الصُّوفِيَّةُ وَ لَمْ يُنْكِرْهُمْ بِلِسانِهِ وَ قَلْبِهِ فَلَيْسَ مِنّا وَ مَنْ أَنْكَرَهُمْ فَكَأَنَّما جاهَدَ الْكُفّارَ بَيْنَ يَدَىْ رَسُولِ اللهِ(صلى الله عليه وآله)»؛ (كسى كه نام صوفيه نزد او برده شود و آنها را با زبان و قلبش انكار نكند از ما نيست و كسى كه آنها را انكار كند، مانند كسى است كه در حضور رسول الله(صلى الله عليه وآله) با كفّار جهاد كند).(2)،(3)