فرقه های ضالّه در مسئله تفسير به رأى، بسیاری از آیات و روایات را بر طبق اميال و افكار خود تفسير كرده اند. به عنوان مثال در كتاب «ايقان» در تفسير آيه «فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ»؛ سماء را به معنى آسمان ديانت، و شمس و قمر را به معنى علوم و معارف الهى، و طلوع آنها را به معناى ظهور اديان و غروب آنها را به معنى ضلالت علما و نسخ شدن احكام شريعت سابق تفسیر کرده و مى گويند: براى هر شمسى از اين شموس مذكوره (علوم و معارف هر مذهب) محل اشراق و غروب است، و چون علماى تفسير بر حقيقت اين شمس ها اطلاع نيافتند، لذا در تفسير آيه معطّل شدند.

برخی برای انکار خاتمیت به آیاتی مثل «وَ لِكُلِ‏ أُمَّةٍ رَسُولٌ» و «لِكُلِ‏ أُمَّةٍ أَجَلٌ» و «يَا بَنِي آدَمَ إِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ‏ رُسُلٌ‏ مِنْكُمْ‏ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ» و... استدلال کرده اند. اما هیچ یک از این آیات منافاتی با خاتمیت ندارد زیرا امت در دو آیه نخست به معنای «گروه» می باشد و منافاتی ندارد که انسانهای بعد از پیامبر اسلام همه امت اسلام باشند. در سومین آیه هم لفظ «يَأْتِيَنَّكُمْ» که بصورت مضارع آمده به معنای تداوم رسالت در مجموعه فرزندان آدم می باشد که آخرین آنها پیامبر اسلام است.

طی قرنهای مختلف، دین الهی با انحراف های کوته بینانه افراد و افزودن شاخ و برگهاى تازه به آن، چنان اصالت خود را از دست می دهد که گاهى بازشناسى مسائل اصلى مشکل مى گردد و باید در میان مسلمانان کسی باشد که تعالیم فناناپذیر اسلام را برای آیندگان به همان صورت اصیلش نگه دارد و حال که در وحی با خاتمیت پیامبر(ص) بسته شده، پاسداری از دین خدا باید توسط امامی معصوم – حاضر یا غایب – ادامه یابد. سینه و روح بلند امام، صندوق آسیب ناپذیر حفظ اسناد آئین الهى است تا نشانه هاى پروردگار به خاموشى نگراید.

بشر بعد از پیامبر خاتم به مرحله‏ اى از بلوغ فكرى و فرهنگى رسیده كه مى‏ تواند با استفاده مستمر از اصول و تعليماتى كه نبى خاتم به طور جامع در اختيار او گذارده راه را ادامه دهد، بى آنكه احتياج به شريعت تازه‏ اى داشته باشد. به بیانی دیگر در دین خاتم يك سلسله اصول و قواعد كلى و بسيار وسيع و گسترده وجود دارد كه مى‏ تواند بر نيازهاى متغير منطبق شود، و پاسخگوى نیازهای امروز و فردای بشر باشد.

بعداز پیامبر اکرم(ص) انسان به مرحله ای از بلوغ فکری و فرهنگی رسیده که بتواند با استفاده مستمر از اصول و تعلیمات نبی خاتم به عنوان جامع ترین نقشه برای همه اعصار، بدون حضور آن حضرت نیز مسیر کمال را بپیماید. علاوه بر آن از آنجا که انسان هیچ وقت از رهبران الهی - که اصول و قوانین آن نقشه جامع را اجرا کنند - بی نیاز نخواهد بود، امامانی از فرزندان آن پیامبر، برای تبیین و توضیح و عینیت بخشیدن به اصول آن نقشه جامع، برای همیشه جهان مأموریت یافتند که بین مردم حضور داشته باشند.

امام علی(ع) خطاب به پيكر پاك پيامبر(ص) می فرماید: «پدر و مادرم فدايت باد اى رسول خدا، با مرگ تو چيزى قطع شد كه با مرگ ديگرى قطع نگشت و آن نبوّت و پيام آوردن [از سوى خدا] و اخبار آسمان بود»، این جملات به صراحت خبر از خاتميّت پيغمبر اكرم(ص) مى دهد و دليل روشنى بر اين است كه بعد از آن حضرت، فرشته وحى هرگز نازل نخواهد شد و اين موهبت عظيم كه در سايه وجود ایشان نصيب جهانيان گشته بود با رحلتشان برداشته شد.

شرایع آسمانى در حقیقت، شریعت واحدى هستند که بر اثر تکامل اجتماعات بشرى، تکامل یافته و سرانجام به صورت یک آیین جامع به وسیله خاتم پیامبران(ص) براى بشر عرضه شده است. مسأله خاتمیّت از نظر علمای اسلامى از ضروریّات دین است و برخی از آیات مانند: «ما کانَ مُحَمّد اَبا اَحَد مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللهِ و خاتَمَ النَّبِیّینَ...» و روایاتی مانند: «اِنَّ اللهَ خَتَمَ بِنَبِیِّکُمُ النّبِیینَ...» به آن تصریح دارد.

 درباره خاتمیت پیامبراکرم(ص) دلائل زیادی وجود دارد که عبارتند از: 1- آیات متعدد قرآن، مانند آیه 40 سوره احزاب. 2- روایات فراوانى که از پیامبر و دیگر پیشوایان اسلام وارد شده است. 3- اجماع علمای اسلام. 4- ضروری بودن این مسأله در میان مسلمانان.