امام علي(ع) در خطبه 155 «نهج البلاغه»، تأكيد مي كند كه معرفت به کُنه و ذات خداوند برای انسان ها امکان ندارد؛ چرا که تمام الفاظی که برای بیان اوصاف وضع شده، مربوط به صفات مخلوقات است که خود، صفاتی محدود و مخلوق هستند. به تعبیر دیگر: ذات خداوند از هر نظر نامحدود است و برای عقل های محدودِ ما قابل درک نیست و الفاظ و افکار ما توان بیان آن را ندارند؛ بلکه ما به آن ذات باعظمت، تنها علم اجمالى داريم و مى توانيم از طريق آثارش به او اشاره كنيم.

امام علی(ع) درباره نفی «سکون» و «حرکت» از ذات خداوند می فرماید: «سكون و حركت در او راه ندارد [زيرا] چگونه مى تواند چيزى بر او عارض شود كه خودش آن را ايجاد كرده؟ و چگونه ممكن است آنچه را او ظاهر كرده به خودش بازگردد و تحت تأثير آفريده خويش قرار گيرد؟». به فرموده امام(ع) اگر حركت و سكون در ذات خداوند راه پيدا كند ذاتش تغيير مى پذيرد، كُنه ذاتش تجزيه مى شود، مفهوم ازليّت براى او ممتنع مى گردد، بايد پشت سرى داشته باشد اگر پيش رويى دارد، بايد در جستجوى كمال باشد و ... .

صفاتی همچون رضا و غضب الهی از «صفات فعل» خداوند محسوب می شوند و در واقع «حادث»‏ هستند و از آنجائی که عين ذات خدا نيستند، به هيچ وجه موجب تغيير در ذات پاك الهى نمى ‏شوند. این صفات درباره خدا به معنی آثار خارجى (ثواب و عقاب) است. امام صادق(ع) می فرماید: «رضاى او پاداش دادن او است و خشمش كيفر كردن او، بى ‏آنكه چيزى در او تأثير كند و او را به هيجان آرد و از حالى به حالى بگرداند».

روشن است كه منظور از عدم وجود مثل اين است كه براى ذات خدا و صفات و افعال او مثل و مانندي وجود ندارد؛ چرا كه ذات او واجب الوجود و صفات او نامتناهى و افعال او نيز چنين است. درست است كه صفاتى همچون «سميع» و «بصير»، بر خدا و خلق اطلاق مى شود؛ اما انسان و جاندارانى كه داراى چشم و گوش هستند تنها قسمت هاى محدودى از رنگ ها و امواج صوتى را درك مى كنند و در علوم امروز ثابت شده امواج صوتى كه گوش هاى انسان و حيوانات قادر به درك آن نيست بسيار بيش از آن مقداري است كه مى تواند درك كند.

ذات باری تعالی منزّه از حدود و ابعاد و جسمانیت است؛ ذات خدا از هر نظر بى نهايت است و ما از هر نظر محدود و متناهى هستيم و به همين دليل احاطه ما به او غير ممكن است؛ وقتی احاطه بر چنین موجودی ممکن نیست درکی به دست نخواهد آمد. ما به حقيقت ذات خدا هرگز پى نخواهيم برد، و انتظار آن را هم نبايد داشته باشيم؛ زيرا چنين انتظارى به اين مى ماند كه اقيانوس بيكرانى را در ظرف كوچكى جاى دهيم، يا جنین در رحم را، آگاه از تمام جهان بيرون بدانیم! آيا چنين چيزى ممكن است؟! بنابراین ادراک کنه ذات خدا نه ممکن است و نه تکلیف.

امام علی(ع) با اشاره به آفرینش «اشیاء متضادّ»، می فرماید: «با آفرينش اشياء متضادّ معلوم شد كه ضدّى براى او نيست و با قرين ساختن موجودات به يكديگر روشن شد كه قرين و همتايى ندارد».؛ چون دو چيز متضادّ، داراي محدوديت و عوارض هستند و خداوند اين چنين نيست.