جایگاه نماز جمعه نزد شیعه؟

چرا با وجود اینکه در سوره جمعه با صراحت به نماز جمعه امر شده است، بسیاری از شیعیان نمازجمعه را اقامه نمی کنند؟! آیا صحیح است که بسیاری از شیعیان تا ظهور امام زمانشان از انجام چنین عبادتی محروم باشند؟! چرا مراجع تقلید شیعه در نماز جمعه حاضر نمی شوند؟! چرا بعضی از مراجع می گویند: كسی كه نماز جمعه را بجا آورده واجب نيست نماز ظهر را هم بخواند، ولی احتياط مستحب آن است كه آن را نيز بجا آورد؟!

شیعیان معتقدند در زمان حضور امام معصوم یا با وجود نائب خاص امام، نماز جمعه واجب است. امّا حکم نمازجمعه در زمان غیبت امام معصوم اختلافی است. برخی از فقهای شیعه، حکم به «وجوب تعیینی» این نماز در زمان غیبت امام معصوم داده اند. برخی دیگر از فقهای شیعه هر گونه اقامه نماز جمعه را در زمان غیبت «حرام» اعلام کردند. بنابر نظر سوّم (واجب تخییری)، اقامه نماز جمعه در زمان غیبت امری مشروع است؛ ولی مکلفین می توانند بین به جا آوردن این نماز یا نماز ظهر، یکی را انتخاب کنند؛ این نظر به عنوان نظر رایج بین اکثریت فقهای شیعه شناخته می شود.
با توجه به نظر اکثریت علما و فقهای شیعه که اقامه چنین نمازی را در این زمان از باب «واجب تخییری»، امری مشروع اعلام کردند، می بینیم که در طول تاریخ و هر زمان که شرایط فراهم بوده است، در همه شهرها و اجتماعات شیعی، نماز جمعه اقامه شده است. شواهد و اسناد قاطع تاریخی نشان می دهد ادعای مهجوریت نماز جمعه در میان شیعیان تا چه اندازه ادعایی غیر منصفانه و دور از واقع است.
در دوران جمهوری اسلامی بعضی از مراجع تقلید - در دورانی که جوانتر بودند - پیش قدم اقامه نماز جمعه ها بوده اند. امّا اموری چون کسالت جسمی و کهولت سن اکثریت این علمای جلیل القدر باعث می شود که به مرور  در نماز جمعه شرکت نکنند. اضافه بر این، گاه شرکت آنها نیاز به مراقبت های ویژه امنیتی دارد، که سبب عسر و حرج می شود. با این وجود گاهی در نماز جمعه شرکت می کنند.

علی بن محمد ثمری، نائب امام زمان(عج)

علی بن محمد ثمری کیست؟

به فرمان امام زمان(عج) و با وصيت و معرفى حسين بن روح نوبختى، على بن محمد سمرى، منصب نيابت خاص و اداره امور شيعيان را عهده دار گرديد. او از اصحاب و ياران امام عسكرى(ع) بوده است و تا سال 329 كه ديده از جهان فرو بست، مسئوليت نيابت و وكالت خاص را به عهده داشت. چند روز پيش از وفات او توقيعى از ناحيه امام(عج) به اين مضمون خطاب به وى صادر شد  که کسی را به نیابت خاصه برنگزیند. زیرا زمان غیبت کبرا فرا رسیده است.

وکلای امام زمان(عج) در دوران غیبت صغری

نواب امام زمان(عج) در غیبت صغری چه کسانی بودند؟

در دوران غيبت صغرى چهار تن از علماى پارسا و بزرگ شيعه، نايبان خاص حضرت مهدى(عج) بودند، که عبارتند از: عثمان بن سعيد عَمْرى، محمد بن عثمان بن سعيد عَمْرى، حسين بن روح نوبختى و على بن محمد سَمَرى. وکلای دیگر امام که در مناطقی مانند کوفه، اهواز  و... حضور داشتند، به وسیله این چهار نفر امور مردم را به عرض حضرت می رساندند.

عثمان بن سعید عمری، اولین نائب امام زمان(عج)

عثمان بن سعید عمری کیست؟

عثمان بن سعيد عمری از قبيله بنى اسد بود و به مناسبت سكونت در شهر سامرّاء، به او عسكرى می گفتند. در محافل شيعه از او به نام سمّان ياد مى ‏شد، زيرا در لباس روغن فروش، به فعالیت های سیاسی مى‏ پرداخت و اموال متعلق به امام را، در ظرف هاى روغن قرار داده و به محضر امام عسكرى(ع) مى ‏رساند. وی پیش از نیابت خاص، از وكلا  مورد اعتماد حضرت هادى و حضرت عسكرى(ع) بود.  امام عسکری(ع) به شیعیان فرمودند: آنچه عثمان بن سعيد مى‏ گويد، بپذيريد، مطيع فرمان او باشيد، او نماينده امام شماست و اختيار با اوست.

محمد بن عثمان، دومین نائب امام زمان(عج)

محمد بن عثمان کیست؟

محمد بن عثمان، دومین نائب امام زمان(عج)، مورد اعتماد امام عسکری(ع) و از بزرگان شیعه بود. پس از در گذشت عثمان بن سعید، توقیعی از سوی حضرت ولی عصر(عج) مبنی بر تسلیت وفاتش و اعلام نیابت فرزندش صادر گردید و محمد را به جای پدر منصوب کرد. او در مدت چهل سال وکالت، عهده دار سازماندهی وکلای محلی و امور شیعیان بود، و در سال 305 در گذشت.

حسین بن نوح، نائب امام زمان(عج)

حسین بن نوح نوبختی کیست؟

محمد بن عثمان در واپسین روزهای عمر، به امر امام عصر(عج)، حسین بن روح نوبختی را به عنوان جانشین و نایب سوم، به شیعیان معرفی کرد. حسین بن روح مولف کتاب فقهی التألیف، از دستیاران نایب دوم و از عاقل ترین مردم روزگار بود. او پس از 21 سال وکالت و فعالیت، در سال 326 درگذشت.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال علي (عليه السلام):

جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ لِلاِْسْلامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً

خداوند حجّ و کعبه را نشان و پرچمى براى اسلام قرار داد و براى پناه آورندگان، آنجا را خانه امن ساخت

وسائل الشيعة: 11/15