پس از ترور نافرجام ناصرالدین شاه، مأمورین به تعقیب پیروان «باب» پرداختند. در این بحران، «حسینعلی بهاء» به سفارت روس پناهنده شد و آن هااز او حمایت کردند و هنگام تبعید به عراق به همراه ماموران روس وایران وارد عراق شد و روسیه برایش حقوق ماهیانه درنظر گرفت. سوال این است که چرا ، عدّه زیادى از پیروان «باب» دستگیر و کشته مى شوند، ولى «حسینعلى بهاء» و « صبح ازل» ، زنده مى مانند؟ «دالگورکى» مى گوید: «من چند نفر را برای جاسوسى تربیت مى نمودم؛ هیچ کدام لیاقت «میرزا حسینعلى» و صبح ازل را نداشتند».

پس از اینکه تصریحات توهین آمیز حسینعلی در مورد «باب» و جانشین او (صبح ازل) منتشر شد، در مقابل، ازلیان به دنبال چنین تصریحاتی، و این که ادعای حسینعلی میرزا از بیخ بی اساس است، دست به قلم بردند و پرده از اسرار زیادی برداشته اند و او را فردی آدمکش، جاه طلب، دروغگو، لاابالی و خائن معرفی کردند.

حسینعلی بهاء در کتابهای مختلفی و با تعابیری همچون «بیدار شدن به دست اراده الهی» یا «مبعوث شدن توسط خدا» و «نوری نزد من است که با دست اراده الهی روشن می گرد» و... ادعای رسالت و پیغمبری می کند. همچنین عباس افندی، پسر بهاءالدین پدرش را در رده انبیاء اولوالعزم و سرآمد و برتر از همه آنها می داند و میرزا ابوالفضل گلپایگانی برای بهاءالدین مقام ربوبیت قائل می شود و آن را به معنای شارعیت می داند.

حسینعلی بهاء در سال 1233 قمری در تهران به دنیا آمد. او به متصوفه علاقه داشت و به سلک آن ها درآمد. پس از ادعای بابیت توسط علی محمد باب، از مبلغان او گشت و پس از تبعید به ادرنه با برادرش صبح ازل که از طرف محمدعلی باب، به رهبری بابیه منصوب شده بود اختلاف پیدا کرد و مدعی شد بابیه منسوخ گشته و او همان شخص موعود است و سرانجام ادعای الوهیت کرد. وی با گرفتن وجوهات مختلف برای خود اموالی فراهم کرد و برای بقای آن،  نیابت را به فرزندانش وصیت کرد و قبر خود را قبله مراسم مذهبی بهائیان اعلام کرد.

میرزا ابوالفضل گلپایگانی، نویسنده کتاب «فرائد» - به عنوان یکی از مهمترین کتابهای نظری و استدلالی بهائیان - در سال 1260هجری در گلپایگان به دنیا آمد و در 27 سالگی بهایی شد. نخست از سوی حسینعلی بهاء و پس از او از سوی عباس افندی موظف به تالیف کتابهایی استدلالی درباره بهائیت شد. عباس افندی برای تبلیغ بهائیت در کشورهای غربی از او کمک گرفت و او نیز سفرهایی به مصر، آمریکا، اروپا، سوریه و... داشت و سرانجام در سال 1322 در 76 سالگی در مصر درگذشت.

مطابق آنچه در متون و کتابهای بهائیان آمده، صبح ازل برخلاف توصیف های علی محمدباب از او و برخلاف آنچه تظاهر به دینداری به دیانت بابی می کرده، مردی  بی ایمان، دشمن خدا، بی سواد، جاه طلب و ریاست طلب بود که به خاطر حبّ جاه و مقام میان خود و برادرش حسینعلی بهاء نزاع ایجاد کرد. چنانچه حسینعلی در یکی از کتابهایش نوشته صبح ازل خبیث و مشرک بود. بهائیان او را با الفاظی چون گاو، خر، مگس، سوسک و... لقب می دهند و حتی حسینعلی بهاء در یکی از نوشته هایش به او اتهاماتی درباره فساد اخلاقی منتسب می کند.