در سفارش امام علي(ع) به ابن عباس حاكم بصره در مورد رعايت حال قبيله «بني تميم» آمده: «آنها [قبیله بنی تمیم] با ما پيوند خويشاوندى نزديك و قرابت خاص دارند كه ما نزد خداوند به وسيله صله رحم نسبت به آنها مأجور خواهيم بود و با قطع آن مؤاخذه خواهيم شد». به اعتقاد مفسّرانِ «نهج البلاغه»، دليل خويشاوندى بنى تميم و بنى هاشم به واسطه جد اعلاي شان - «الياس بن مضَر» - بوده است: هاشم با سيزده واسطه به الياس مى رسيد و بنى تميم نيز با واسطه هاى زيادى به او مى رسيدند؛ ولى از آنجا كه مسئله خويشاوندى در اسلام بسيار اهمّيّت دارد امام(ع) حتى با اين مقدار واسطه باز هم آنها را خويشاوندِ نزديك شمرده است.

در روایات برای «صله رحم» آثار زيادي ذکر شده است. صله رحم باعث رشد اعمال انسان مي شود؛ اموال را زياد مي كند؛ بلا و مصيبت را برطرف مي سازد؛ باعث طول عمر مي شود؛ محاسبه را آسان و اجل را به تاخير مي اندازد؛ و هم چنين باعث آبادي شهرها و عمران آنها مي شود.

قرآن از يك سو بر وحدت عمومى جهان بشريت به عنوان اعضاى يك خانواده تأكيد مى كند و از سوى ديگر مؤمنان را عضو يك پيكر بر مى شمرد و به اين نيز قناعت نمى كند و به پيوندهاى خويشاوندی نيز توصيه مى كند و شكستن اين پيمان را گناهى بزرگ می داند. اهميت اين پيوندها در اسلام تا جايى است كه هر چيزى كه كمك به تحكيم این پيوندها كند، مطلوب شمرده شده، حتى دروغی كه بدترين گناه است را براى اصلاح ذات البين مجاز مى داند. و به عكس، هر چيزى كه مايه از هم گسستگى پيوندها گردد تحت هر عنوانی منفور شمرده است.

صله رحم در اسلام به قدری با اهمیت است که خداوند در قرآن می فرماید: «اگر [از این دستورها] روى گردان شوید، جز این انتظار مى رود که در زمین فساد و قطع پیوند خویشاوندى کنید؟!». هم چنین پیامبر(ص) می فرماید: «پیوند با خویشاوندان، شهرها را آباد، و بر عمرها مى افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیکان نباشند»، و در مقابل، زشتى قطع رحم به حدى است که باز حضرت فرمودند: «مبغوض ترین عمل در پیشگاه خداوند پس از شرک، قطع رحم است».

صله رحم در اسلام از اهمیّت بالایی برخوردار است، ولى انجام هر فریضه اى مشروط به این است که مسائل مهمتر از آن، از بین نرود. بنابراین اگر معاشرت با کسانى که در مسیر زندگى خود مقرّرات مذهبى را رعایت نمى کنند، به جای این که به اصلاح آن ها منجر شود، سبب شود که انسان تحت تأثیر افکار و روحیّات فاسد و زندگى آلوده آنان قرار گیرد، در این صورت چون سعادت او در خطر است، ناچار باید این فریضه را به خاطر یک امر مهمّ تر بطور موقّت ترک گوید.

در منابع اسلامی در مورد ارتباط با خویشاوندان آمده است: 1- صله رحم عمر را زیاد می کند. 2- قطع رحم مانع ورود به بهشت می شود. 3- قطع ارتباط با اقوام غیر مسلمان نیز جایز نیست. 4- قرآن قطع کننده رحم را لعن کرده است. 5- از همراهی با قطع کننده رحم نهی شده است. 6- قطع رحم موجب فساد می شود. 7- قاطع رحم زیانکار است. 8- قطع رحم موجب کوری دل می شود. 9- قاطع رحم جایگاهش جهنم است 10- صله رحم از اخلاق خردمندان است و ...

منظور از آن اشیاء جزئى است که مردم مخصوصاً همسایه ها از یکدیگر به عنوان عاریه یا تملک مى گیرند، مانند مقدارى نمک، آب، آتش ،ظروف و مانند اینها؛ یا منظور از ماعُون زکات است، چراکه زکات نسبت به اصل مال غالباً بسیار کم است و در احادیث به این مطلب اشاره شده.

در آیات و روایات، «صله رحم» و برقرار ساختن رابطه صحیح با خویشاوندان به عنوان یک وظیفه الهى و انسانى مطرح شده که باید با انگیزه هاى الهى به سراغ آن رفت، ولى بى شک انجام این وظیفه الهى و انسانى برکات فراوانى در زندگی انسان ها دارد. امام صادق(ع) در حدیثى مى فرمایند: «صله رحم و پیوند با خویشاوندان و نیکى با همسایگان، خانه و شهرها را آباد و عمرها را زیاد مى کند». هم چنین امام باقر(ع) مى فرمایند: «صله رحم و نیکى با همسایگان، سرمایه ها را فزونى مى بخشد».

قرآن از يك سو بر وحدت عمومى جهان بشريت به عنوان اعضاى يك خانواده تأكيد مى كند و از سوى ديگر مؤمنان را عضو يك پيكر بر مى شمرد و به اين نيز قناعت نمى كند و به پيوندهاى خويشاوندی نيز توصيه مى كند و شكستن اين پيمان را گناهى بزرگ می داند. اهميت اين پيوندها در اسلام تا جايى است كه هر چيزى كه كمك به تحكيم این پيوندها كند، مطلوب شمرده شده، حتى دروغی كه بدترين گناه است را براى اصلاح ذات البين مجاز مى داند. و به عكس، هر چيزى كه مايه از هم گسستگى پيوندها گردد تحت هر عنوانی منفور شمرده است.