آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

صله رحم در اسلام به قدری با اهمیت است که خداوند در قرآن می فرماید: «اگر [از این دستورها] روى گردان شوید، جز این انتظار مى رود که در زمین فساد و قطع پیوند خویشاوندى کنید؟!». هم چنین پیامبر(ص) می فرماید: «پیوند با خویشاوندان، شهرها را آباد، و بر عمرها مى افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیکان نباشند»، و در مقابل، زشتى قطع رحم به حدى است که باز حضرت فرمودند: «مبغوض ترین عمل در پیشگاه خداوند پس از شرک، قطع رحم است».

اسلام نسبت به صله رحم، کمک، حمایت و محبت نسبت به خویشاوندان اهمیت فوق العاده اى قائل شده است، قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را شدیداً نهى کرده است.
اهمیت صله رحم تا آنجا است که پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «صِلَةُ الرَّحِمِ تَعْمُرُ الدِّیارَ وَ تَزِیدُ فِی الأَعْمارِ وَ إِنْ کانَ أَهْلُها غَیْرَ أَخْیار»؛ (پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مى سازد، و بر عمرها مى افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیکان هم نباشند). (1)
و در سخنان امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم:
«صِلْ رَحِمَکَ وَ لَوْ بِشَرْبَة مِنْ ماء وَ أَفْضَلُ ما یُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأَذى عَنْه»؛ (پیوند خویشاوندى خویش را حتى با جرعه اى از آب محکم کن و بهترین کار براى صله رحم، دست کشیدن از آزار و مزاحمت آنان است!). (2)
زشتى و گناه قطع رحم، به حدى است که امام سجاد(علیه السلام) به فرزند خود نصیحت مى کند که از مصاحبت با پنج طایفه بپرهیزد، یکى از آن پنج گروه کسانى هستند که قطع رحم کرده اند، فرموده است:
«... وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْقاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإِنِّی وَجَدْتُهُ مَلْعُوناً فِی کِتابِ اللّهِ»؛ (بپرهیز از معاشرت با کسى که قطع رحم کرده که قرآن او را ملعون و دور از رحمت خدا شمرده است). (3)
در سوره «محمّد»(صلى الله علیه وآله) آیات 22 و 23 مى فرماید:
«فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُمْ * أُولئِکَ الَّذینَ لَعَنَهُمُ اللّه»؛ (... اگر [از این دستورها] روى گردان شوید، جز این انتظار مى رود که در زمین فساد و قطع پیوند خویشاوندى کنید؟! * آنها کسانى هستند که خداوند از رحمت خویش دورشان ساخته!).
کوتاه سخن این که: قرآن نسبت به قاطعان رحم و برهم زنندگان پیوند خویشاوندى تعبیرات شدیدى دارد، و احادیث اسلامى نیز آنها را سخت مذمت کرده است.
از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) پرسیدند: مبغوض ترین عمل در پیشگاه خداوند کدام است؟
در پاسخ فرمود: «شرک به خدا».
پرسیدند بعد از آن؟ فرمود: «قطع رحم». (4)
علت این که اسلام نسبت به نگهدارى و حفظ پیوند خویشاوندى این همه پافشارى کرده، این است که: همیشه براى اصلاح، تقویت، پیشرفت، تکامل و عظمت بخشیدن به یک اجتماع بزرگ، چه از نظر اقتصادى یا نظامى، و چه از نظر جنبه هاى معنوى و اخلاقى، باید از واحدهاى کوچک آن شروع کرد، با پیشرفت و تقویت تمام واحدهاى کوچک، اجتماع عظیم، خود به خود اصلاح خواهد شد.
اسلام براى عظمت مسلمانان از این روش به نحو کامل ترى بهره بردارى نموده است، دستور به اصلاح واحدهائى داده که معمولاً افراد از کمک و اعانت و عظمت بخشیدن به آن روگردان نیستند.
زیرا تقویت بنیه افرادى را توصیه مى کند که خونشان در رگ و پوست هم در گردش است، اعضاى یک خانواده اند، و پیداست هنگامى که اجتماعات کوچک خویشاوندى نیرومند شد، اجتماع عظیم آنها نیز عظمت مى یابد و از هر نظر قوى خواهد شد، شاید حدیثى که مى گوید: «صله رحم باعث آبادى شهرها مى گردد»، (5) به همین معنى اشاره باشد. (6)