کوفه، از مراکز شیعه در طول حکومت بنی امیه بود و از شيعيان و گروهي با افکار خارجی، تشكيل شده بود. گروهی دیگر با عنوان «اشراف»، کم و بیش با بنی امیه هم‌داستان بودند. به گواه تاريخ، مردم عراق تنها با شمشیر رام می‌شدند و استبداد حكامي مثل زیاد، عبیدالله و یا حجاج، شاهدي بر این موضوع است. تشبيه مردم كوفه به زن حامله ‌که پس از تحمل درد دوران حمل، بچه‌ش را سقط می‌کند و شتران بی‌سرپرست که از یک سو گرد هم آمده و از سوی دیگر پراکنده ‌مي‌شوند از سوي امام علي(ع) قابل تأمل است.
اصولا مردم عراق روحیه خود را در برخورد با حکام در طول صد سال نشان دادند. غروری که این مردم در طی سال‌های فتح ایران به دست آورده بودند، سبب شده بود تا بر مدینه پیامبر مسلط باشند و هرگاه عزل حاکمی را می‌خواستند، حتی عمر را بر آن می‌داشتند تا حاکم مورد نظر را خلع کند. از اين رو چهره‌هایی که اهل حیله و نیرنگ نبودند، مغلوب به نظر می‌آمدند. عمار بن یاسر به عنوان یک انسان پاک و سعد بن ابی وقاص به عنوان یک شخصیت غیر سیاسی، از افرادی بودند که نتوانستند در کوفه دوام بیاورند؛ اما مغیرة بن شعبة به عنوان یک فاجر قدرتمند (آن چنان که عمر او را توصیف کرد) توانست تا مدتها بر کوفه حکم براند.

پیامبر(ص) مباره با نفس را به عنوان «جهاد اکبر» معرفی کردند. چرا که: 1- مبارزه با نفس طولانی است. 2- برای مبارزه با نفس باید از انواع وسائل استفاده شود. 3- همه مردم پیر و جوان باید با نفس مبارزه کنند. 4- همیشه جنگ داخلی سخت تر از جنگ خارجی می باشد. 5- پیروزی بر دشمن داخلی مقدمه پیروزی بر دشمن خارجی می باشد. 6- نفس و شیطان از قوی ترین دشمنانند. 7- در جنگ خارجی پیروزی و شهادت هر دو خوب است؛ اما در مورد نفس فقط پیروزی بر آن، انسان را به رضای الهی و بهشت می رساند.

تاريخ آيينه ای براى نشان دادن بسيارى از واقعيّات است؛ و با اینکه هميشه دست هاى آلوده براى دگرگون ساختن چهره اين آيينه شفّاف مشغول فعاليت بوده است، ولی هنوز هم تاريخ در جهات زيادى به عنوان يك منبع معرفت و شناخت قابل قبول است؛ چرا كه تاريخ نيز مانند هر خبر ديگرى داراى متواتر و موثق و ضعيف و مجهول است. از اين گذشته دو بخش از تاريخ است كه از هرگونه دستبرد محفوظ است: تاريخى كه به صورت آثار خارجى و تكوينى در جهان باقيمانده و از آن بالاتر، تاريخی كه از طريق وحى به ما مى رسد.

قرآن در آيه 33 سوره «توبه» وعده غلبه و پيروزى اسلام را بر تمام اديان جهان داده است و منظور از آن، غلبه خارجى و عينى است نه غلبه منطقى و ذهنى. اين غلبه مراحل مختلفى دارد: يك مرحله آن در عصر پيامبر(ص) واقع شد و مرحله نهايى به هنگام قيام مهدى(ع) حاصل مى شود. البته منظور از این غلبه، از ميان رفتن آيين يهود و مسيحيّت به طور كامل نيست؛ بلكه منظور حاكميّت اسلام بر آنهاست.