درباره مسأله «حدوث» و «قدم» قرآن در روایات ائمه(ع) بحثی نشده است و تنها نامه ای از امام هادی(ع) به یکی از شیعیان وجود دارد كه تاكيد می كند نبايد جانب «حدوث» یا «قدم» قرآن را گرفت. در قسمتی از نامه چنين آمده است: «به عقیده ما جدال و گفتگو درباره قرآن بدعت است و در گناه و مسئولیت آثار زشت ناشی از آن، سؤال کننده و جواب دهنده هر دو شریکند ... قرآن کلام خدا است؛ از پیش خود اسمی بر آن نگذار که در این صورت از ستمگران خواهی بود...».

دو هدف مهم در برگزاری مناظرات امام جواد(ع) وجود داشت؛ نخستین انگیزه از طرف شیعیان بود که با توجه به سن کم آن حضرت می خواستند علم الهی امام را دریابند. دوم از طرف حکومت، به ویژه مأمون و معتصم، دو خلیفه معاصر آن حضرت بود كه می کوشیدند با تشکیل مجالس مناظره، امام جواد(ع) را رو در روی برخی از دانشمندان بنام زمان قرار دهند تا شاید در پاسخ برخی از پرسش ها درمانده شده و شیعیان، در اعتقاد خود به وجود علم الهی نزد ائمه اهل بیت(ع) دچار تردید شوند و از پیروی آنها خودداری کنند.

امام محمد جواد در 195هـ.ق در مدینه و از دامان زنی بسیار با فضیلت و پاکدامن به دنیا آمد و هنگام شهادت امام رضا(ع)، 8 سال داشت. بارها و بارها توسط حکومت عباسی وقت از مدینه به بغداد احضار و تحت نظر گرفته شد و سرانجام در 25 سالگی و در زمان معتصم خلیفه عباسی به شهادت رسید و در بغداد در جوار جدشان امام کاظم(ع) به خاک سپرده شد.

امام جواد(ع) که از مدینه به بغداد احضار شده بود، در حضور معتصم خلیفه عباسی وقت و در میان بزرگان، در عین جوانی در باب مساله ای فقهی نظری داد که مورد پذیرش همگان و موجب شرمندگی قاضی بغداد شد. چند روز بعد قاضی بغداد نزد معتصم رفت و با این استدلال که تایید امام جواد(ع) به عنوان بارزترین مخالف حکومت عباسی توسط خلیفه در ماجرای آن مساله فقهی برای حکومت خلیفه بسیار گران تمام می شود، او را به کشتن امام جواد تحریک کرد. سرانجام معتصم امام جواد(ع) را مسموم و شهید کرد.

ابن صبّاغ مالکى در ارتباط با امامت امام هادی(ع)، از اسماعیل بن مهران نقل می کند: «چون ابوجعفر محمّد جواد با درخواست معتصم از مدینه به بغداد رفت، هنگام خروج از مدینه به او عرض کردم، بعد از شما امر اطاعت به دست کیست؟ حضرت گریستند و با التفات فرمودند: «امر (امامت) بعد از من بر عهده فرزندم على است». همچنین از صاحب ارشاد نقل کرده: «امام بعد از ابى جعفر، فرزندش ابوالحسن على بن محمّد است؛ زیرا خصال امامت در او جمع، و فضل و علم در او به کمال رسیده بود، و به جهت ثبوت نصّ بر او از جانب پدرش».